Stare długi według starych zasad

Do wskazanej daty obowiązywała zasada, że na czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu majątkiem wspólnym jednego z małżonków konieczna jest wyraźna zgoda drugiego. Brak zgody powodował nieważność umowy, a to oznacza, że należności z niej wynikające nie mogły być egzekwowane.

Przed 2005 r. nie było żadnego przepisu, który by definiował czynności zwykłego zarządu i przekraczające zakres zwykłego zarządu (w tej chwili w ogóle nie ma takiego podziału), choć ich rozróżnienie miało zasadnicze znaczenie nie tylko dla małżonków, ale przede wszystkim dla ich kontrahentów i wierzycieli.

W praktyce w razie sporu decydował o tym sąd i w orzecznictwie należało szukać wskazówek pozwalających na delimitację tych dwóch rodzajów czynności. Takie rozróżnienie poszczególnych czynności często nastręczało problemów, stąd zmiana przepisów.

[srodtytul]Zarząd zwykły, czyli jaki[/srodtytul]

Tak więc do zakresu zwykłego zarządu zaliczało się tradycyjnie zwykłe czynności związane z codzienną eksploatacją rzeczy i utrzymaniem ich w stanie niepogorszonym. Obejmuje on także zbywanie (sprzedaż) ruchomości niemających szczególnego znaczenia oraz kupno ruchomości i nieruchomości, jeżeli nie wiąże się to z uszczuplaniem majątku, a także zawieranie umów kontraktacji, kredytowych, jeżeli pozostają w związku z działalnością gospodarczą prowadzoną przez małżonków.

Przyjmowało się, że im wyższa aktywność gospodarcza małżonków i związany z tym stopień zamożności, tym szerszy powinien być im przypisany zakres czynności zwykłego zarządu.

Dlatego w praktyce dla uznania, czy decyzja co do jakiegoś dobra wchodzi w zakres zwykłego zarządu tym majątkiem, czy go przekracza, istotny jest rozmiar i charakter majątku wspólnego, stosunek wysokości zobowiązania do wartości tego majątku, doniosłość czynności z punktu widzenia społeczno-gospodarczego interesu rodziny, wreszcie wzgląd na tzw. bezpieczeństwo obrotu.

Jeśli jednak umowa nie przekraczała czynności zwykłego zarządu, wierzyciel jednego z małżonków mógł (i może nadal) ściągnąć swą należność z majątku wspólnego bez względu na to, czy drugi z małżonków zgodził się na zaciągnięcie zobowiązania przez męża czy żonę, a nawet czy w ogóle o tym wiedział. Często dowiadywał się o długu dopiero w momencie wszczęcia egzekucji.

Nadal więc, jeśli małżonkowie pozostają we wspólności ustawowej, wierzyciel jednego z nich może ściągnąć swą należność powstałą z umowy zawartej przed 20 stycznia 2005 r.

[srodtytul]Egzekucja z ograniczeniami[/srodtytul]

Do długów sprzed 20 stycznia 2005 r. odnoszą się też nadal przepisy pozwalające na wyłączenie lub ograniczenie komorniczej egzekucji z majątku wspólnego, które generalnie z tą datą przestały obowiązywać. Chodzi o art. 41 § 3 k. r. o. w starym brzmieniu i zmieniony już art. 767[sup]1[/sup] k. p. c.

Pierwszy z tych przepisów pozwala na zwrócenie się do sądu o ograniczenie lub wyłączenie przymusowego ściągania długu z majątku wspólnego, jeśli dług zaciągnął tylko jeden z małżonków, gdyby ze względu na charakter należności albo stopień przyczynienia się małżonka będącego dłużnikiem do powstania majątku wspólnego egzekwowanie długu z majątku wspólnego było sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Natomiast art. 767[sup]1[/sup] k. p. c. dotyczy sytuacji, gdy komornik na podstawie wyroku (tytułu wykonawczego) wydanego przeciwko jednemu tylko małżonkowi zajął już przedmioty należące do majątku wspólnego dłużnika i jego małżonka. Przepis ten upoważnia sąd, jeżeli małżonek dłużnika powoła się na przytoczony art. 41 § 3 k. r. o., do orzeczenia o ograniczeniu lub wyłączeniu możliwości ściągnięcia długu przez wierzyciela z majątku wspólnego.

[ramka][b]Z orzeczeń sądowych[/b]

-Jeżeli zobowiązanie dłużnika pozostającego w ustroju ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej powstało przed wejściem w życie ustawy z 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw, do postępowania o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika stosuje się przepisy kodeksu postępowania cywilnego w brzmieniu sprzed tej nowelizacji[b] (uchwała SN z 17 września 2008 r., sygn. III CZP 77/08)[/b][/ramka]

[ramka][b]Skróty:[/b]

k. r. o. – ustawa z 25 lutego 1964 r. – [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=44EA2B2E55A720AC74A63F42983D1796?id=71706]Kodeks rodziny i opiekuńczy [/link](DzU. z 1964 r. nr 9, poz. 59 ze zmianami),

k. p. c. – ustawa z 17 listopada 1964 r. – [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=75427E5227A23128D5F888C912C40076?id=70930]Kodeks postępowania cywilnego[/link] (DzU. z 1964 r. nr 43, poz. 269 ze zmianami)

SN – Sąd Najwyższy

WSA – wojewódzki sąd administracyjny

o.p. – ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=0D09F12C2831AA93BF6960FCD82353EC?id=176376]Ordynacja podatkowa[/link] (DzU. z 2005 r. nr 8, poz. 60 ze zmianami)[/ramka]

[ramka][b]Zobacz wzory:

[link=http://rzeczpospolita.pl/pliki/prawo/prawodla/pdf/wzor%20pozew%20o%20rozwod.pdf]Pozew o rozwód[/link]

[link=http://rzeczpospolita.pl/pliki/prawo/prawodla/pdf/wzor%20pozew%20bez%20orzekania.pdf]Pozew o rozwód bez orzekania o winie i o podział majątku wspólnego[/link]

[link=http://rzeczpospolita.pl/pliki/prawo/prawodla/pdf/wzor%20pozew%20o%20podzial1.pdf]Wniosek o podział majątku wspólnego i ustalenie nierównych udziałów[/link]

[link=http://rzeczpospolita.pl/pliki/prawo/prawodla/pdf/wzor%20pozew%20o%20podzial.pdf]Wniosek o podział majątku wspólnego[/link]

[link=http://rzeczpospolita.pl/pliki/prawo/prawodla/pdf/wzor%20pozew%20o%20separacje.pdf]Pozew o separację[/link][/b][/ramka]