Eksperci: potrzeba nowych standardów użycia broni a nie glejtu za zabijanie

Nowe przepisy regulujące używanie broni na granicy mogą doprowadzić do „eskalacji niebezpieczeństwa dla funkcjonariuszy i żołnierzy” z uwagi na wyłączenie ich odpowiedzialności karnej również w przypadku nieostrożnych lub lekkomyślnych zachowań narażających zdrowie i życie innych funkcjonariuszy” – twierdzą eksperci z Krakowskiego Instytutu Prawa Karnego.

We wtorek połączone komisje obrony narodowej oraz sprawiedliwości i praw człowieka rozpoczną w Sejmie prace nad rządowym projektem ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu usprawnienia działań Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Policji oraz Straży Granicznej na wypadek zagrożenia bezpieczeństwa państwa.

Projekt przygotowany przez Ministerstwo Obrony Narodowej dodaje do ustawy o obronie ojczyzny oraz ustawy o środkach przymusu bezpośredniego regulacje, zgodnie z którymi żołnierze, policjanci oraz funkcjonariusze Straży Granicznej nie będą popełniać przestępstwa w sytuacji, gdy użyją broni z naruszeniem reguł jej stosowania.

Chodzi o przypadki, w których funkcjonariusz odpiera bezpośredni zamach na życie lub zdrowie (swoje lub innej osoby), przeciwdziała czynnościom do takiego zamachu zmierzającym, a także przeciwstawia się „osobie niepodporządkowującej się wezwaniu do natychmiastowego porzucenia broni, materiału wybuchowego lub innego niebezpiecznego przedmiotu, którego użycie może zagrozić życiu, zdrowiu lub wolności tego żołnierza lub innej osoby, lub która usiłuje bezprawnie odebrać broń temu żołnierzowi lub innej osobie uprawnionej do jej posiadania”. Wyłączenie bezprawności ma zachodzić w tych przypadkach, „jeżeli okoliczności wymagają natychmiastowego działania”.

Czytaj więcej

Służby mundurowe

Ustawa o użyciu broni na granicy gotowa. Rząd przyjął projekt

Rząd przyjął w środę projekt nowelizacji ustawy regulujący użycie broni przez żołnierzy, funkcjon...

Używanie broni na granicy. Nadmierna brawura czy nieostrożność też bezkarne

Zdaniem ekspertów Krakowskiego Instytutu Prawa Karnego wprowadzane przepisy będą prowadzić do tego, że funkcjonariusz publiczny nie poniesie odpowiedzialności karnej również za umyślne zabójstwo człowieka lub grupy osób, a także za umyślne lub nieumyślne stworzenie zagrożenia dla życia i zdrowia funkcjonariuszy strzegących granicy państwowej.

— Działanie niezgodne z zasadami użycia broni może bowiem polegać także na otwarciu ognia w sposób stwarzający zagrożenie dla innych funkcjonariuszy, a więc w sposób nieostrożny, nieumiejętny, nieprofesjonalny, a także nadmiernie brawurowy — czytamy w ekspertyzie autorstwa Agnieszki Barczak-Oplustil, Mikołaja Małeckiego, Szymona Tarapaty, Włodzimierza Wróbla, Dominika Zająca oraz Witolda Zontka.

Instytut zwraca też uwagę na fakt, że oddziaływanie takich przepisów będzie nie tylko na przód, ale będą one mogły być stosowane również do czynów popełnionych przed ich wejściem w życie. Zgodnie bowiem z art. 4 kodeksu karnego w momencie orzekania sąd jest zobligowany do stosowania ustawy względniejszej dla sprawcy.

Czytaj więcej

Służby mundurowe

Kiedy pociągać za spust na granicy

W kodeksie karnym pojawią się nowe przepisy usprawiedliwiające użycie broni przez wojsko w czasie...

Przepisy o użyciu broni na granicy: zadziałają też wstecz

— Oznacza to, że procedowany projekt jest próbą wyłączenia odpowiedzialności karnej funkcjonariuszy działających niezgodnie z zasadami użycia broni palnej, którzy w chwili czynu dopuścili się nadużycia władzy. Tego typu konstrukcje prawne, wyłączające po fakcie z mocą wsteczną odpowiedzialność karną organów władzy za działania niezgodne z prawem, pojawiały się w polskim ustawodawstwie szczególnie po 2020 r. (w związku z zakupami środków ochrony epidemicznej lub tzw. wyborami kopertowymi). W tym zakresie proponowane przepisy stanowią niechlubną kontynuację działań władzy politycznej naruszającej podstawowe zasady demokratycznego państwa prawa — punktują karniści.

Według ekspertów KIPK wyłączenia odpowiedzialności karnej także za działania stwarzające zagrożenie dla innych osób strzegących granicy jest sprzeczne z zasadą proporcjonalności, a ponadto osłabia cel projektowanych przepisów, a mianowicie wzmocnienia ochrony granicy państwowej.