Narodowy klejnot klejnotem ma pozostać, czyli rzecz o Bergmanie

Biografia Bergmana zagłębia się w prywatne życie reżysera. Opowiada o jego dzieciństwie, pięciu malżenstwach, w których urodzilo się dziewięcioro dzieci oraz licznych związkach.

Aktualizacja: 05.10.2013 00:36 Publikacja: 05.10.2013 00:25

Narodowy klejnot klejnotem ma pozostać, czyli rzecz o Bergmanie

Foto: materiały prasowe

Wychodząc z założenia, że tworczość jednego z największych artystów w historii kina, została na tyle zglębiona i przeanlizowana, Sjöberg uznal, że warto już tylko poswiecić uwage prywatnemu życiu reżysera. Wskazuje na to wyraźnie poddtytuł biografii " opowiadanie o milości, seksie i o zdradzie" ( "en berättelse om kärlek, sex och svek").

Sjöberg osadził swoją biografię na cytatach z pamietników matki Bergmana Karin i korespondencji z rodziną. Intencją autora była także chęć dotarcia do archiwum administrowanego przez Fundację Ingmar Bergman. Z niezrozumialych przyczyn jednak dostępu do niego mu odmówiono.

Tak więc biografia opisuje relacje  reżysera-demona z całą plejadą kobiet: Marianne von Schantz, ze szpiegiem Karin Lannby, choreografkami Else Fischer i Ellen Strömholm, Ellen Lundstrom,  dziennikarką Gun Grut, aktorkami Hariett Andersson, Bibi Andersson, i Liv Ullmann, pianistką o estońskich korzeniach Käbi Larete i wreszcie z  Ingrid von Rosen. Związku, który dotrwał do końca dni aktorki. Przez ponad  30 lat reżyser-demon angazował się i wplątywał  w ciągle afery z kobietami. Jego kochankami byly jedne z  największych celebrytek sceny tamtych czasów.

„To dziwne,  że Ingmar może kreować takie piękno, i jednoczesnie być tak bezwzględny" – oceniała Karin Bergman swojego syna, po obejrzeniu jednej z jego sztuk.

"Bergman kolekcjonuje ślicznotki i przepiękne aktorki, gdy zachodzą zaś  w ciążę, zostawia je, by potem powtórzyć całą procedurę" - komentował dziennik "Svenska Dagbladet"  biografię w recenzji "Narodowy klejnot w sypialni".

Polskiego czytelnika może zainteresować wątek poświecony fascynacji młodego Bergmana Hitlerem. W 1936 roku wyjechał on jako 18 latek do Niemiec na wymianę studencką. Wymiana miała jednak określony cel . Chodziło w niej o indoktrynację młodzieży zza granic Niemiec. Organizatorom  z Hitlerjugend szczególnie zależało w  kampanii na konwertowaniu na ideologię nazistowską młodych  Szwedow,  traktowanych  zgodnie  z "doktryną o sojuszu rasowym, bardzo przez nich przychylnie". Wdzięcznym obiektem „gigantycznego eksperymentu prania mózgu" stał się wówczas Bergman, który gościł u oddanej nazistom rodziny we wsi Haina w Turyngii.

Bergman w lipcu tegoż roku był świadkiem trzydniowego zjazdu Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników w Weimarze.  W liście do ojca chlopiec w eforii pisał o życzliwości Niemców wobec Szwedów, którym  przygotowano na okazję zjazdu specjalne miejsca na trybunie, by mogli dobrze widzieć wodza. Korespondencję do rodziców z okresu pobytu w Niemczech student ze Sztokholmu zwykł kończyc hitlerowskim pozdrowieniem. Kres sympatiom dla nazizmu położyło dopiero uświadomienie sobie przez Bergmana,  że  istnienie obozow koncentracyjnych to fakt  a nie  "dezinformacja". "Zewnętrzny blichtr oślepił mnie. Nie widziałem ciemności - bił się potem w piersi twórca „Jesiennej sonaty" w swojej autobiografii.

Thomas Sjöberg jest również autorem demaskujących biografii o założycielu IKEI, Ingvarze Kampradzie, królu porno Berthcie Miltonie oraz o monarsze Karolu Gustawie XVI. Ta ostatnia „Monarcha mimo woli" wzbudzila w kraju wielkie wzburzenie trzy lata temu.

Biografia o Bergmanie, gdzie ambicją Sjöberga było przedstawienie artysty "jako syna, męża, kochanka i ojca", nie spotkała sie jednak z łaskawym przyjęciem krytykow.  Problem bowiem tkwi w tym, że Ingmar Bergman nigdy nie robil tajemnicy ze swojej prywatnej sfery. "O Jego życiu rozprawiano  w przestrzeni publicznej i kiedy żył jak i po śmierci reżysera"-podkreślał dziennik "Göteborgsposten". Znane są różne szczegóły z życia autora „Fanny i Aleksander" dzięki m.in pozostawionym przez artystę licznym zapiskom i wydanej przez niego autobiogarfii „Laterna Magica". W telewizyjnym filmie dokumentalnym z kolei pokojówka Bergmana opowiada jak Bergman nazywał ją „dziwką".

Zainteresowanie artystą, który stworzył niemalże 70 produkcji filmowych i telewizyjnych oraz ponad sto inscenizacji teatralnych i radiowych, nie gaśnie. Na ostatnim festiwalu w Wenecji miał premierę film dokumentalny  „Trespassing Bergman" . Jego oblicze zdobi znaczki pocztowe, i wkrótce pojawi się ono też na banknotach 200 koronowych.

Anna Nowacka-Isaksson

Wychodząc z założenia, że tworczość jednego z największych artystów w historii kina, została na tyle zglębiona i przeanlizowana, Sjöberg uznal, że warto już tylko poswiecić uwage prywatnemu życiu reżysera. Wskazuje na to wyraźnie poddtytuł biografii " opowiadanie o milości, seksie i o zdradzie" ( "en berättelse om kärlek, sex och svek").

Sjöberg osadził swoją biografię na cytatach z pamietników matki Bergmana Karin i korespondencji z rodziną. Intencją autora była także chęć dotarcia do archiwum administrowanego przez Fundację Ingmar Bergman. Z niezrozumialych przyczyn jednak dostępu do niego mu odmówiono.

Pozostało 84% artykułu
Literatura
Stanisław Tym był autorem „Rzeczpospolitej”
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Literatura
Reiner Stach: Franz Kafka w kleszczach dwóch wojen
Literatura
XXXII Targi Książki Historycznej na Zamku Królewskim w Warszawie
Literatura
Nowy „Wiedźmin”. Herold chaosu już nadchodzi
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Literatura
Patrycja Volny: jak bił, pił i molestował Jacek Kaczmarski