William Faulkner, człowiek, który stworzył kosmos

115 lat temu, 25 września 1897 roku, urodził się William Faulkner, amerykański pisarz, laureat Nagrody Nobla (zm. w 1962 roku)

Publikacja: 25.09.2012 01:01

William Faulkner, człowiek, który stworzył kosmos

Foto: ROL

Tekst z archiwum "Rzeczpospolitej"

Wydana w Polsce w 2006 roku znakomita biografia Williama Faulknera "Czas niezrównany" Jaya Pariniego daje prawdziwy obraz życia noblisty i kompetentne omówienie jego dzieła.

"Jeśli dobrze napisałem tę książkę, sprowadzi ona czytelników z powrotem tam, gdzie jest ich miejsce - do hrabstwa Yoknapatawpha" - tak Jay Parini kończy biografię autora "Absalomie, Absalomie".

Opisywany w powieściach region leży na Południu, a jego idea wywodzi się z rzeczywistego hrabstwa Lafayette w stanie Missisipi. "Stworzyłem własny kosmos - powiedział kiedyś Faulkner. - Mogę kierować tymi ludźmi jak Bóg, nie tylko w przestrzeni, ale też w czasie".

Marek Hłasko, wielbiciel twórczości noblisty, uważał go za współczesnego komentatora Pisma Świętego. Podkreślał jego największą obsesję: stosunek do bliźniego. W wartko napisanej biografii znajdziemy potwierdzenie tych spostrzeżeń. Parini mówi o tym, jak pisarską wyobraźnią Faulknera zawładnął jego pradziadek Stary Pułkownik, czyli William Clark Falkner (tak naprawdę brzmiało rodowe nazwisko noblisty). Udowadnia, że przodkowie zajmowali myśli Faulknera i to oni zamieszkują jego prozę. Poznajemy proces powstania nowatorskiego stylu literackiego, dla którego charakterystyczne były zarówno eksperymenty językowe, jak i narracyjne. Zapytany o warsztat, Faulkner rzekł z prostotą: "Pozwalasz słowom przychodzić. To żadne sztuczki, jeśli masz w sobie pisarstwo. Wszystko przychodzi: ludzie, miejsca, opowieść, a ty działasz jak ci faceci, co obsługują młockarnię". Co warte podkreślenia, Parini, zajmując się stylem Faulknera, nie funduje czytelnikowi sążnistego wykładu naszpikowanego fachową terminologią.

Jakim człowiekiem, zdaniem biografa, był autor "Światłości w sierpniu"? Upartym, przekonanym o słuszności obranej drogi, a przy tym dość nieśmiałym, uciekającym w alkohol i alergicznie reagującym na wszystko, co trąciło intelektualizmem. W 1957 r., podczas koktajlu, podeszła do niego dziennikarka i zapytała, czy przeczytał książkę, której lekturę właśnie ukończyła. "Nie, proszę pani - odpowiedział nieszczerze. - W ogóle niewiele czytam. Jestem zwykłym wiejskim chłopakiem z Missisipi". Tworząc fikcję, nie ograniczał się do literatury, ale wymyślał także dla siebie przeróżne kreacje. Był więc - w zależności od potrzeby -weteranem wojennym, pijakiem, niedbałym szefem poczty, kochankiem albo myśliwym. Przywdziewał maski, niepostrzeżenie je zmieniał, a dziennikarzy wścibiających nos w jego życie naprowadzał na fałszywy trop. Parini potrafi ogarnąć całość dorobku Faulknera (nie kryje, że autorowi arcydzieł, m.in. "Wściekłości i wrzasku", zdarzały się także pisarskie porażki - powieść "Punkt zwrotny"), a także zajmująco przedstawić jego życie. Zna wartość anegdoty, ale wie również, że nie może ona stanowić fundamentu tekstu. Pisze efektownie, ale przede wszystkim ze znawstwem.

Luty 2006

Tekst z archiwum "Rzeczpospolitej"

Wydana w Polsce w 2006 roku znakomita biografia Williama Faulknera "Czas niezrównany" Jaya Pariniego daje prawdziwy obraz życia noblisty i kompetentne omówienie jego dzieła.

Pozostało 94% artykułu
Literatura
Stanisław Tym był autorem „Rzeczpospolitej”
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Literatura
Reiner Stach: Franz Kafka w kleszczach dwóch wojen
Literatura
XXXII Targi Książki Historycznej na Zamku Królewskim w Warszawie
Literatura
Nowy „Wiedźmin”. Herold chaosu już nadchodzi
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Literatura
Patrycja Volny: jak bił, pił i molestował Jacek Kaczmarski