Za kulisami dzisiejszej Polski

Witold Gadowski,

Wieża komunistów

,

Zysk i S-ka

Książkę Witolda Gadowskiego „Wieża komunistów" czyta się jak dobrą powieść, czyli szybko. Fabuła jest wciągająca. Historia zmagań dziennikarza śledczego Andrzeja Brennera jest literacką fikcją, ale poszczególne wydarzenia, w których uczestniczy, zdarzyły się naprawdę. Stąd po jej lekturze wrażenie jest dwojakie. Z jednej strony mile i przyjemnie spędzonego czasu. Z drugiej – wcale nie było mi wesoło. Momentami było nawet przygnębiająco. Zdecydowanie jest to jednak zaletą, a nie wadą tej powieści.

Gadowski jest kolejnym dziennikarzem, który przeszedł do pisania dłuższych historii. Jako autor książki debiutował „Tragarzami śmierci", napisanymi razem z Przemysławem Wojciechowskim. Była to jednak czysta reporterska robota. Teraz uznany dziennikarz śledczy od czystych faktów przechodzi do powieści i świata literackiej fikcji. Ten element jest silnym atutem „Wieży komunistów". Terroryzm, handel bronią, mafia paliwowa, kulisy prywatyzacji PZU. Tym wszystkim zajmował się jako reporter. Echa tych spraw odnajdziemy w powieści.

„Dziennikarz nie wszystko może opublikować. To oczywiste. Powieść natomiast jest inną formułą. W niej można więcej. »Wieża komunistów« zawiera w sobie to, czego nie mogłem zamieścić w reportażach śledczych" – tłumaczył na portalu Rebelya.pl.

Klucz do lektury jest czytelny. Na przykład bracia Andrzej i Paweł Wydrowie z Wiednia robią interesy z panem Edwinem Lazurem z Chicago. Albo inny „bohater" powieści: „Józef Uchlanz, naczelny tygodnika »Śmieć«, uchodził za największego w Polsce cynika. Z cynizmu o ostentacji uczynił swój znak firmowy. Jego pismo atakowało Kościół katolicki i każdy przejaw patriotyzmu". Przynajmniej trochę interesując się ciemniejszymi kartami PRL, a potem III RP, bez trudu się domyślamy, kto kryje się za tymi postaciami.

Pracując jako dziennikarz, Gadowski spotkał się również w Düsseldorfie z Josefem Tkaczickiem, człowiekiem, który jako pierwszy złożył doniesienie do prokuratury w sprawie największej polskiej afery gospodarczej. Usłyszał, jak pieniądze z tego przekrętu zasilały media i biznesy w Polsce czasu transformacji. To ważna informacja, ponieważ szkicem fabuły jest właśnie afera z Funduszem Obsługiwania Zadłużenia Zagranicznego, nazywana „matką wszystkich afer III RP". Bohater powieści – również dziennikarz – odkrywa kulisy Funduszu Budowy Gospodarki.

To wszystko umożliwiło autorowi przedstawienie w atrakcyjnej dla czytelnika formie mechanizmów, jakie rządzą w Polsce po 1989 r., a także gruntu, na którym  wyrastała III RP. Kto w latach 90. po Okrągłym Stole był zwycięzcą.

I dlaczego w tym zwycięstwie tak bardzo liczyli się oficerowie służb specjalnych PRL. Jak w „nowej Polsce" od początku wyglądały media. Kto i jak sączył w nie informacje.

Lekkie i zarazem głębokie opisywanie świeżej historii Polski. Akcentowanie skrywanych aspektów tej historii. Pod tym względem „Wieża komunistów" wyraźnie kojarzy się z „Doliną nicości" Bronisława Wildsteina. Obie są kijami wkładanymi w mrowisko. Obie są świadectwami, które obok książek historyków (których nie ma zbyt wielu) będą cennym dopełnieniem obrazu „Polski dzisiejszej".

Z kolei główny bohater Andrzej Brenner przypomniał mi trochę Tomasza B., czyli bohatera powieści „Przerwa w pracy" Pawła Lisickiego. Wiadomo, że różnią się od siebie w szczegółach. Mają jednak bardzo ważną wspólną płaszczyznę. To dziennikarze, którzy nie tylko przedstawiają swoje środowisko, ale są także bohaterami z krwi i kości.

W wyraźny sposób autor „Wieży komunistów" przedstawił Andrzeja Brennera jako dziennikarza, za którym tęskni. Na tym idealistycznym tle wyraźnie rysuje się mocne oskarżenie środowiska dziennikarskiego. Gadowskiemu trudno odmówić doświadczenia. Pracował dla wielu redakcji, m.in. współtworząc w stacji TVN program „Superwizjer". Powieść odsłania to, co regularnie ujawnia się w działaniu głównych mediów III RP. Zależność od władzy, coraz ściślejsze relacje z biznesem czy też podatność na manipulację np. służb specjalnych.