Kobieta szarpie bas

Wieczorem 16 sierpnia gdańska wyspa Ołowianka stanie się na trzy godziny centrum jazzowego świata za sprawą realizowanego z rozmachem widowiska „Esperanza+". Spalding towarzyszyć będą wybitni jazzmani: saksofonista Wayne Shorter i pianista Herbie Hancock, a także basista Marcus Miller, brazylijski wokalista Milton Nascimento, perkusistka Terri Lyne Carrington oraz polscy muzycy: Leszek Możdżer, Zbigniew Namysłowski, Wojciech Waglewski i Kapela Ze Wsi Warszawa. 

Wielkie gwiazdy na wybrzeżu

To już piąty koncert festiwalu Solidarity of Arts. W 2010 r. na Targu Węglowym w Gdańsku, na trzech gigantycznych scenach odbyło się widowisko z Leszkiem Możdżerem w roli głównej.

W kolejnych latach, już na Ołowiance, wielotysięczna publiczność oklaskiwała spektakle: Marcus+, Stańko+ i McFerrin+. Teraz wybór padł na 29-letnią Esperanzę Spalding, laureatkę trzech nagród Grammy, czarującą młodą dziewczynę z fryzurą afro, która swoimi albumami i koncertami zachwyca słuchaczy na całym świecie.

Zobacz galerię zdjęć

– Jej talent i elastyczność idealnie pasują do naszego projektu, którego głównym założeniem jest prezentacja wielkiego artysty ze swobodą odnajdującego się w zmieniających się w trakcie widowiska konfiguracjach i różnorodnej estetyce muzycznej – mówi pomysłodawca i reżyser koncertu Krzysztof Materna. To dlatego niemal od początku przyjęcia przez festiwal Solidarity of Arts formuły „+" Esperanza Spalding była jedną z głównych kandydatek na gospodarza naszego koncertu. Wcześniej ze względu na kolizje terminów nie udawało nam się nakłonić jej do występu.

Muzyka łączy

Amerykańska gwiazda obejrzała zapis ubiegłorocznego koncertu „McFerrin+" i wyraziła szczery entuzjazm dla tego przedsięwzięcia.

– Idea festiwalu „Solidarity of Arts" jest zawsze aktualna – powiedziała „Rz". Śpiewając i grając dla publiczności, która słucha, a czasem tańczy, tworzymy razem zieloną strefę. Muzyka od zawsze jest dziedziną, w której nawet różne kultury koegzystują bezkonfliktowo. Musimy stworzyć jak najwięcej takich sytuacji, w których ludzie o różnych poglądach mogą się porozumieć i żyć razem w pokoju.

Już po wydaniu trzeciej płyty „Chamber Music Society" młoda kontrabasistka, kompozytorka i wokalistka została Muzykiem Roku 2011 w ankiecie czytelników prestiżowego magazynu „Down Beat". Mimo kolejnych sukcesów zdaje się nie zwracać na nie uwagi. „Chcę być mała, niezauważalna, ale przy tym ekscytująca i zadziwiająca" ?– zwierza się.

Trzy Grammy

Największym zaskoczeniem była nagroda Grammy dla Best New Artist 2010 r. Pokonała takie sławy, jak: Justin Bieber, Drake, Florence and the Machine i duet Mumford & Sons.

– Obserwuję ceremonie wręczania nagród Grammy od ponad 25 lat i nigdy wcześniej nie widziałem nikogo tak wyluzowanego, zrelaksowanego jak Esperanza – powiedział o niej producent albumu „Chamber Music Society" Gil Goldstein.

To on był współautorem aranżacji na płycie „Radio Music Society", za którą Esperanza Spalding otrzymała drugą w karierze Grammy w kategorii Najlepszy Wokalny Album Roku 2012. Trzecią Grammy dostała razem z Tharą Memory za aranżację piosenki „City of Roses" z tej właśnie płyty.

Wikipedia przypisuje jej także czwartą Grammy za aranżację tematu „Swing Low", ale otrzymał ją w tym roku właśnie Gil Goldstein, aranżer albumu „SpiritYouAll" Bobby'ego McFerrina. McFerrin i Spalding zaśpiewali ją ?w duecie.

Polska publiczność miała okazję oklaskiwać amerykańską artystkę jeszcze wcześniej, tuż po wydaniu albumu „Esperanza", zanim została gwiazdą. W styczniu 2009 r. wystąpiła w Szczecinie i Warszawie, zachwycając równoczesną grą na kontrabasie i śpiewem.

– Nie mam żadnych problemów z łączeniem tych czynności, może dlatego, że robię to od samego początku, od kiedy zaczęłam się uczyć gry na kontrabasie – powiedziała wtedy „Rz". - Powiem więcej, nie potrafię ich rozdzielić. Obie są dla mnie jednakowo ważne. Początkowo grałam i śpiewałam jednocześnie proste linie melodyczne, teraz potrafię również improwizować.

Esperanza Spalding urodziła się w Portland, największym mieście stanu Oregon. Po rozwodzie jej matka wychowywała samotnie dwójkę dzieci.

– Miałam może cztery czy pięć lat, kiedy zobaczyłam w telewizji publicznej program „Mister Rogers' Neighborhood" z Yo-Yo Ma, który grał i opowiadał o muzyce. Moja mama zauważyła, że jestem tym kompletnie zauroczona. Zapisała mnie na lekcje skrzypiec. Chciałam się uczyć grać na wiolonczeli, ale nie było jej w programie tej szkoły.

– Kilka lat później – kontynuuje opowieść artystka – mama sama zapisała się na lekcje gry na gitarze, więc chodziłam z nią i słuchałam tych lekcji, siedząc pod fortepianem. W domu ćwiczyłam podwójnie: swoje i jej lekcje, eksperymentowałam z własnymi utworami, pisałam teksty, śpiewałam. Uczyłam się też grać na oboju i klarnecie, ale pewnego dnia miałam trochę czasu pomiędzy lekcjami i przez ciekawość wzięłam do ręki nowy kontrabas, który przywieziono do szkoły. Jeden z nauczycieli pokazał mi, jak zagrać bluesa, i sama zaczęłam ćwiczyć. Tak mi się to spodobało, że zapomniałam o skrzypcach. Dzięki kontrabasowi zaczęłam poznawać tajniki improwizacji i tak odkryłam jazz. Kiedy do gry dołączyłam mój śpiew, stwierdziłam, że to mi odpowiada i najlepiej wyraża moją osobowość.

Esperanza, co po hiszpańsku oznacza Nadzieja, wcześnie trafiła na scenę. W Chamber Music Society of Oregon grała na skrzypcach do 15. roku życia. Ale kiedy zaczęła grać na kontrabasie, koledzy ze szkoły muzycznej złożyli jej inną propozycję.

– Mój pierwszy zespół nazywał się Noise for Pretend. Najpierw pisałam im teksty, ale kiedy jeden z członków wyjechał do Nowego Jorku, spytali mnie, czy chciałabym go zastąpić. I tak zostałam ich wokalistką i basistką, choć nigdy wcześniej nie śpiewałam i nie grałam równocześnie. Szybko uznałam, że nie jest to takie trudne.

Wzory i poszukiwania

Wśród pierwszych mistrzów kontrabasu, którzy zainspirowali jej styl gry, byli: Matt Brewer, Andres Jormin, Christian McBride i Paul Chambers. Potem przyszedł czas, by poznać styl gry legendarnego Jaco Pastoriusa. Dziś gra z wirtuozerią na bezprogowej gitarze basowej Fendera nazwanej jego imieniem. Jednak największym atutem kontrabasistki są jej chwytliwe kompozycje.

– Doceniam odwagę kompozytorów poszukujących nowych harmonii w muzyce – powiedziała „Rz". - Największe znaczenie mają dla mnie kompozycje Steviego Wondera, Miltona Nascimento i Wayne'a Shortera. To nie wszystkie moje inspiracje. Uwielbiam Szostakowicza, Prince'a i Minnie Riperton. Wszyscy kojarzą ją tylko z jedną piosenką „Lovin' You", a napisała mnóstwo innych, równie dobrych. Nie chodzi mi o to, by ich naśladować, uczę się od nich i tworzę własną muzykę. Unikalny charakter utworu jest dla mnie największym natchnieniem.