Reklama
Rozwiń

Biblioteka Książąt Czartoryskich w Krakowie przejdzie gruntowne zmiany

W jednej z najstarszych bibliotek rodowych, obecnie oddziale Muzeum Narodowego w Krakowie, rozpoczął się remont. Dzięki środkom unijnym biblioteka zamieni się w nowoczesne centrum nauki i jej popularyzacji.

Publikacja: 04.07.2025 13:22

Biblioteka Książąt Czartoryskich w Krakowie

Biblioteka Książąt Czartoryskich w Krakowie

Foto: Monika Kuc

Modernizacja pozwoli zwiększyć przestrzenie użytkowe biblioteki. Na dziedzińcu powstanie przeszklona oranżeria, pełniąca funkcję sali edukacyjnej i warsztatowej. Nowa przeszklona klatka schodowa pozwoli zainstalować windę. A w dodatkowej kondygnacji podziemnej znajdzie się wielofunkcyjna sala multimedialna, przeznaczona na konferencje i wydarzenia naukowe.

– Do tej pory budynek ten służył służył przede wszystkim naukowcom jako specjalistyczna biblioteka, zamknięta dla szerokiej publiczności. Teraz to miejsce całkowicie się zmieni, stanie się rzeczywiście instytucją publiczną otwartą na szerokie relacje z publicznością. Pozostaną w niej funkcje naukowe i konserwatorskie, ale uzupełnione przez działania popularyzatorskie i wystawiennicze, pokazujące społeczne znaczenie tych zbiorów – mówi Andrzej Szczerski, dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie.

Remont Biblioteki Książąt Czartoryskich, oddziału Muzeum Narodowego w Krakowie, prowadzi firma RE-Ba

Remont Biblioteki Książąt Czartoryskich, oddziału Muzeum Narodowego w Krakowie, prowadzi firma RE-Bau

Foto: Monika Kuc

Prace potrwają do 2027/28 roku, a ich całkowity koszt wyniesie 56 mln zł.

Remont Biblioteki Książąt Czartoryskich realizowany jest w ramach projektu, który uzyskał dofinansowanie z unijnego programu FEnIKS w wysokości ponad 37 mln zł. Generalnym wykonawcą jest firma RE-Bau, odpowiedzialna za kompleksowy zakres prac – od konstrukcyjnych, przez elewacyjne, po instalacyjne i wykończeniowe.

Warszawa, Paryż, Kraków 

Biblioteka w centrum Starego Miasta w Krakowie przy ul. Św. Marka 17 znajduje się w tym miejscu od przełomu lat 50. i 60. XX wieku ale jej historia jest znacznie dłuższa.

Po modernizacji Biblioteka Książąt Czartoryskich stanie się nowoczesną instytucją otwartą na szerokie relacje z publicznością. 

Początki biblioteki sięgają XVIII wieku i działalności Adama Kazimierza Czartoryskiego oraz jego żony Izabeli Przez lata księgozbiór był rozbudowywany w licznych rezydencjach rodu Czartoryskich, zanim ostatecznie trafił do Krakowa.

– Ta kolekcja znajdowała się najpierw w Pałacu Błękitnym w Warszawie, potem Czartoryscy przenieśli ją do Puław i do Sieniawy. W Puławach biblioteka pozostawała do 1831 roku. Wówczas dla ratowania zbiorów konieczna stała się ich przeprowadzka do Paryża, bo majątek Czartoryskich był zagrożony konfiskatą po Powstaniu Listopadowym, gdyż Adam Czartoryski stał na czele powstańczego Rządu Narodowego – przypomina Paweł Wierzbicki, obecny kierownik Biblioteki Książąt Czartoryskich w Krakowie. – W 1876 zbiory przywieziono do Krakowa, gdzie stały się częścią nowego muzeum o charakterze narodowym. Przez lata były przechowywane w Arsenale.

Czytaj więcej

Anatomia antyku na Zamku Królewskim z kolekcji Stanisława Augusta

Skarby biblioteki

Księgozbiór Biblioteki liczy ponad 231 000 woluminów. Wśród największych skarbów księgozbioru znajdują się dzieło Mikołaja Kopernika „De revolutionibus…” w oprawie z biblioteki króla Zygmunta Augusta, czy jedne z najstarszych XVI-wiecznych druków na ziemiach polskich Kaspra Staubego, wędrownego drukarza działającego na terenie Krakowa (Biblioteka Czartoryskich posiada 3 z 4 zachowanych egzemplarzy).

Wizualizacja czytelni po modernizacji Oprac. Pracownia Projektowa F11

Wizualizacja czytelni po modernizacji Oprac. Pracownia Projektowa F11

Foto: Pracownia Projektowa F11

Niezwykle cenne są także dokumenty dotyczące historii Polski, na przykład przywilej koszycki (1374), akt Unii w Horodle (1413), przywilej jedlneński (1430), wydanie, które było pierwszą drukowaną historią Polski (egzemplarz znajdujący się w Bibliotece jest jednym z trzech zachowanych), dokument Hołdu Pruskiego (1525), czy archiwum gabinetowe króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Jest też wiele dokumentów ważnych dla historii europejskiej, m.in. bulle papieskie, czy autografy sławnych polityków i mężów stanu, np. Marcina Lutra i Jerzego Waszyngtona.

Czytaj więcej

Krakowska wystawa daje niepowtarzalną szansę poznania sztuki rumuńskiej

Konserwacja i rozwój biblioteki cyfrowej

W ramach obecnego projektu realizowanego dzięki środkom unijnym trwają również prace konserwatorskie przy wybranej grupie obiektów zabytkowych. Dotychczas zakończono konserwację 25 obiektów z 97 zgłoszonych do realizacji.

Wykonano digitalizację 34 obiektów (wykorzystując 27 987 zdjęć), które zostały udostępnione w bibliotece cyfrowej Muzeum Narodowego w Krakowie. Dzięki temu są bardziej dostępne dla odbiorców, a jednocześnie cyfryzacja służy ochronie oryginałów.

Modernizacja pozwoli zwiększyć przestrzenie użytkowe biblioteki. Na dziedzińcu powstanie przeszklona oranżeria, pełniąca funkcję sali edukacyjnej i warsztatowej. Nowa przeszklona klatka schodowa pozwoli zainstalować windę. A w dodatkowej kondygnacji podziemnej znajdzie się wielofunkcyjna sala multimedialna, przeznaczona na konferencje i wydarzenia naukowe.

– Do tej pory budynek ten służył służył przede wszystkim naukowcom jako specjalistyczna biblioteka, zamknięta dla szerokiej publiczności. Teraz to miejsce całkowicie się zmieni, stanie się rzeczywiście instytucją publiczną otwartą na szerokie relacje z publicznością. Pozostaną w niej funkcje naukowe i konserwatorskie, ale uzupełnione przez działania popularyzatorskie i wystawiennicze, pokazujące społeczne znaczenie tych zbiorów – mówi Andrzej Szczerski, dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie.

Pozostało jeszcze 82% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Patronat Rzeczpospolitej
Gala 50. Nagrody Oskara Kolberga już 9 lipca w Zamku Królewskim w Warszawie
Kultura
Pod chmurką i na sali. Co będzie można zobaczyć w wakacje w kinach?
Kultura
Wystawa finalistów Young Design 2025 już otwarta
Kultura
Krakowska wystawa daje niepowtarzalną szansę poznania sztuki rumuńskiej