Reklama

Gdy monety komponują muzykę

Portret jednego z najbardziej kontrowersyjnych współczesnych kompozytorów, czyli dokument "John Cage - Podróże w dźwięku”. Premiera dziś, w poniedziałek o 16.55 w TVP Kultura.

Publikacja: 03.06.2013 10:49

Gdy monety komponują muzykę

Foto: materiały prasowe

Sławę przyniósł mu utwór "4'33'", w trakcie którego nie pada ani jeden dźwięk. Sprowokował on - co oczywiste - dyskusję na temat granic muzyki.

- Sztuka i muzyka współczesna powinny otworzyć ludzi na piękno, którego nie byli do tej pory świadomi. W przypadku muzyki jest to hałas - mówi w filmie Cage. -  W muzyce można wykorzystać każdy dźwięk.

Zrealizowany w ubiegłym roku film Allana Millera i Paula Smaczny, pokazuje amerykańskiego kompozytora jako twórcę, który w dźwiękach szukał sposobu wyrażenia bliskiej mu filozofii Wschodu. Co ciekawe - nie lubił improwizacji i bardzo skrupulatnie pilnował partytury. Nie było to łatwe, bo zazwyczaj partytura nie była podzielona na takty, a nawet - jak pokazuje film - bywały do niej dołączone mapki i opis wykonania dźwięków...

Watermusic, którą chętnie praktykował Cage, była czymś w rodzaju pokazu odgłosów jakie można wydobyć z wody przelewanej na różne sposoby. Archiwalny fragment zamieszczony w filmie pokazuje scenę, po której Cage krząta się między fortepianem, konewką, wanienką, dzbankiem, gumowymi kaczuszkami... Fortepiany używane do komponowania i wykonywania tej muzyki też nie były zwyczajne. Cage preparował je według własnego pomysłu, czy może raczej potrzeby. Przygotowanie instrumentu polegało na umieszczeniu w nim takich przedmiotów jak: śrubki, gumki do ścierania ołówka, monety, karty do gry. Każdy przedmiot miał określone miejsce. Potem kompozytor zaczął jeszcze stosować czynnik losowy w kompozycji, czyli rzucał monetami według zasad określonych przez księgę przemian - I Cing.

Cage, któremu początkowo przyglądano się sceptycznie, stopniowo zyskiwał uznanie krytyków i słuchaczy. W latach 40. i 50. ubiegłego wieku występował w słynnej nowojorskiej MoMa z utworami na perkusję i fortepian preparowany. W 1960 roku jego muzyka była już popularna i zaczął nawet pracować na wyłączność dla jednego z amerykańskich wydawnictw muzycznych. Obecnie jest ponoć najlepiej sprzedającym się amerykańskim kompozytorem.

Reklama
Reklama

- Japończycy rozumieją i szanują jego muzykę - twierdzi Yoko Ono.

W filmie znajduje się archiwalny fragment rozmowy, w której brała udział ona i John Lennon. I rzeczywiście oboje wyrażali zrozumienie dla idei muzyki przedstawianej przez Cage'a. Z kolei żona Lennona zrewanżowała się amerykańskiemu kompozytorowi opowieściami o dobrodziejstwach makrobiotyki i nawet ofiarowała mu opowiadającą o tym książkę. Widzowie dowiedzą się też nieco o prywatnych upodobaniach muzycznego eksperymentatora - o tym, że jako młody człowiek marzył by zostać ministrem i miał skłonności przywódcze. Że z jednej strony emanował energią, ale z drugiej - miał kłopoty z podejmowaniem decyzji. Że namiętnie lubił grać w szachy. I nawet nie od razu wiedział, co w życiu wybrać - muzykę czy malarstw-...

Sławę przyniósł mu utwór "4'33'", w trakcie którego nie pada ani jeden dźwięk. Sprowokował on - co oczywiste - dyskusję na temat granic muzyki.

- Sztuka i muzyka współczesna powinny otworzyć ludzi na piękno, którego nie byli do tej pory świadomi. W przypadku muzyki jest to hałas - mówi w filmie Cage. -  W muzyce można wykorzystać każdy dźwięk.

Pozostało jeszcze 85% artykułu
Reklama
Kultura
Arrasy i abakany na Wawelu. A także inne współczesne dzieła w królewskich komnatach
Materiał Promocyjny
Manager w erze AI – strategia, narzędzia, kompetencje AI
Kultura
„Halloween Horror Nights”: noc, w którą horrory wychodzą poza ekran
Kultura
Nie żyje Elżbieta Penderecka, wielka dama polskiej kultury
Patronat Rzeczpospolitej
Jubileuszowa gala wręczenia nagród Koryfeusz Muzyki Polskiej 2025
Materiał Promocyjny
Rynek europejski potrzebuje lepszych regulacji
Kultura
Wizerunek to potęga: pantofelki kochanki Edwarda VIII na Zamku Królewskim
Materiał Promocyjny
Wiedza, która trafia w punkt. Prosto do Ciebie. Zamów już dziś!
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama