Piąty Festiwal Nowa Muzyka Żydowska rozpoczyna się w czwartek w Warszawie

Przez cztery dni polskie zespoły i goście z Izraela prezentować będą muzykę, która wywodzi się tradycji żydowskiej lub do niej nawiązuje.

Zobacz galerię zdjęć

- Możesz czerpać z tradycji, ale musisz robić swoje. Musimy iść z duchem czasu i nie zamieniać muzyki w muzeum — powiedział wybitny klarnecista i kompozytor David Krakauer. Te słowa stały się drogowskazem dla organizatorów festiwalu i jego dyrektora Mirona Zajferta.

Krakauer wielokrotnie koncertował w Polsce, jego występy rozgrzewały publiczność na krakowskim Kazimierzu czy w Warszawie. Dużą popularnością cieszy się w Polsce saksofonista, kompozytor John Zorn i jego liczne formacje. To ci artyści przybliżyli nam nurt określany jako nowa muzyka żydowska.

Warszawski festiwal to przedsięwzięcie otwarte i poszukujące, można posłuchać na nim nowych utworów, często napisanych na tę właśnie okazję. Otwierający tegoroczną imprezę Fortuna Etno Quartet to najnowsza formacja trębacza Macieja Fortuny i projekt zatytułowany „Zakhaar". Kwartet przywołuje echa pieśni sefardyjskich, czerpie energię z muzyki klezmerskiej, inspiruje się mistyką chasydyzmu.

Koncert Fortuna Etno Quartet w Synagodze im. Nożyków odbędzie się w czwartek o godz. 21. Następnie festiwal przeniesie się na dwa dni do Klubu Palladium. W piątek wystąpi Wacław Zimpel Quartet, a następnie Gaba Kulka, która przygotowała specjalny program „Rywa". Jego ideą jest próba stworzenia współczesnego kontekstu muzycznego dla niezwykłej poezji Rywy Kwiatkowskiej.

Specjalny utwór „Radiance" przygotował także Wacław Zimpel. Inspirował się manuskryptem Obadiaha Neofity odnalezionym w Kairze w 1918 r. Wśród tekstów filozoficznych są w nim trzy kompozycje do żydowskich tekstów religijnych. Klarnecista i kompozytor podjął się rekonstrukcji muzyki łącząc ją ze współczesnymi improwizacjami. To może być odkrycie także dla festiwalowej publiczności.

Sobotni wieczór w Palladium otworzy polski zespół Daktari, który zaprezentuje program z wydanej właśnie płyty „Lost Tawns". To żywiołowa muzyka pełna nieoczekiwanych zwrotów w swobodnych improwizacjach, wiele w niej łatwo wpadających w ucho motywów. Potem zagra trio Boom Pam z Izraela mieszające wpływy kultur basenu Morza Śródziemnego: żydowskiej, bałkańskiej, greckiej, romskiej i tureckiej. Zespołowi nie jest obca arabska rytmika i klezmerska wirtuozeria. Bazą dla szalonych popisów tria jest surf rock i folko. Będzie to pierwszy występ zespołu w Warszawie.

Tajemniczy tytuł „Paradisus judaeorum" nadał swej nowej kompozycji akordeonista Jarosław Bester, lider Bester Quartet, a wcześniej Cracow Klezmer Band. To „historia wspólnego polsko-żydowskiego czasu i wspólnej przestrzeni, wzajemnego poznawania się i głębokiego kulturowego przenikania". Utwór złożony z pięciu części wykonają: Jarosław Bester — akordeon, Marcin Malinowski — klarnety i smyczkowy Neo Quartet.

Specjalnie na festiwal powstał zespół Catha Edulis. Obok gitarzysty Raphaela Rogińskiego formację tworzą wokaliści i perkusiści z Izraela: Ariel Nahun oraz Noam Enbar. Składu dopełnia perkusista Paweł Szpura. Rogiński opracował jeden z najstarszych utworów, jakie zachowały się w kulturze żydowskiej – pieśni Żydów z Jemenu. Powstały w izolacji od głównych nurtów muzyki żydowskiej, a istotnym ich elementem jest śpiew wielogłosowy. Dwa ostatnie koncerty odbędą się w Muzeum Historii Żydów Polskich.

Program festiwalu uzupełnią warsztaty dla dzieci i spotkania z artystami. Interesująco zapowiada się sobotnia debata „Muzyka języka" poświęcona współczesnej twórczości inspirowanej poezją pisaną w języku jidysz, z udziałem Gaby Kulki, Michała Górczyńskiego, Anny Rozenfeld i Bartka Chacińskiego.