Wywiad chciał przejąć mienie Armii Czerwonej

Biuro Bezpieczeństwa Narodowego opublikowało opracowanie dotyczące pobytu Armii Czerwonej na terenie Polski w latach 1944 - 1993. Z opracowania przygotowanego przez pracownika Departamentu Zwierzchnictwa nad Siłami Zbrojnymi BBN wynika, że w trakcie wycofywania wojsk Rosjanie proponowali, aby na bazie dawnych sowieckich jednostek wojskowych tworzyć mieszane spółki polsko-rosyjskie. Miał to ujawnić ówczesny pełnomocnik rządu ds. pobytu armii rosyjskiej gen. bryg. Zdzisława Ostrowski. Jego zdaniem mieli do nich wejść stacjonujący w Polsce żołnierze rosyjscy, którzy przygotowywali się do „zdjęcia mundurów" i rozpoczęcia życia cywilnego, uczęszczający na wykłady założonej specjalnie dla nich szkoły biznesu w Legnicy.

" Polscy wojskowi uznali, że spółki tego typu byłyby agendami rosyjskiego wywiadu. Już wtedy, w okresie wycofywania, działalność rosyjskiej generalicji wskazywała, że wchodzili oni w związki z rosyjską mafią. Udało się zablokować pomysł Rosjan" - twierdzi autor opracowania.

Gigantyczny majątek

Gra toczyła się o niebagatelną liczbę nieruchomości, o wielkiej wartości. Wojska radzieckie zajmowały garnizony zwarte, obiekty i posterunki podporządkowane garnizonom, samodzielne stanowiska i rejony wydzielone, ponadto poligony. Jak przypomina pracownik BBN największe garnizony znajdowały się w Pstrążu (Strachów) 20,7 tys. ha., Borne Sulinowo – 18 tys. ha., Świętoszów – 15 tys. ha. Zaś największe skupiska żołnierzy znajdowały się w Bornem Sulinowie, Świętoszowie i Legnicy. Wojska sowieckie stacjonowały w 59 garnizonach. Obszar użytkowany przez Armię Czerwoną w całości wynosił ok. 70,5 tys. ha. Obiekty budowlane były w większości powiązane z poligonami, lotniskami i placami ćwiczeń, liczącymi łącznie ok. 58 tys. ha. Wojska te dzierżawił 1,2 tys. budynków mieszkalnych (ok. 10 tys. mieszkań) i ok. 2,5 tys. budynków koszarowych o powierzchni ponad 2 mln metrów kw.

Polska komisja wyliczyła później wartość radzieckich obiektów na ok. 158 mln dolarów, przy uwzględnieniu kosztów rozbiórek i remontów. Natomiast straty wyrządzone przez sowieckie jednostki w latach 1945–1993 oszacowano na ponad 62 mld złotych w cenach z 1991 r. Przybliżone koszty poniesione w związku z przebywaniem w Polsce w latach 1945–1993 wojsk rosyjskich rzeczoznawcy z WAT wycenili na 63 bln złotych (również przy wycenach z 1991 r.).

Powolna ewakuacja sowietów

Warto przypomnieć, że żołnierze sowieccy (a po utworzeniu 8 grudnia 1991 r. Wspólnoty Niepodległych Państw – rosyjscy) stacjonowali w Polsce dłużej niż na terytorium Czechosłowacji i Węgier. Rozmowy dotyczące ich wycofania z Polski zostały zainicjowane przez stronę polską w grudniu 1990 r. Rosjanie rozpoczęli wycofywanie wojsk z Polski nieoficjalnie już w 1989 r.

" Za początek oficjalnego wycofania wojsk sowieckich przyjmuje się 8 – 9 kwietnia 1991 r., kiedy z garnizonu Borne Sulinowo wyjechał dywizjon rakiet taktycznych R-300 ze 116. Orszańskiej Brygady Rakiet Operacyjno - Taktycznych, którego wyrzutnie były przystosowane do odpalania rakiet z głowicami jądrowymi" - przypomina autor opracowania.

Oficjalne porozumienie między Rzeczpospolitą Polską a Federacją Rosyjską w sprawie wycofywania jednostek Armii Czerwonej z Polski został podpisany dopiero 22 maja 1992 r. Określono w nim terminy wycofania na 15 listopada 1992 r. dla jednostek bojowych oraz 31 grudnia 1993 r. dla pozostałych żołnierzy. Ten drugi termin prezydent Rosji Borys Jelcyn skrócił o 3 miesiące. Ostatnią jednostką bojową, która opuściła Polskę 28 października 1992 r., była 24. Brygada Kutrów Torpedowych Floty Bałtyckiej ze Świnoujścia. 17 września 1993 r., w rocznicę agresji sowieckiej na Polskę gen. Leonid Kowaliow na dziedzińcu Belwederu poinformował prezydenta RP Lecha Wałęsę o zakończeniu wycofywania wojsk rosyjskich z Polski. Następnego dnia o godz. 5. 30 odjechał pociąg z Warszawy do Moskwy z ostatnimi 24 oficerami (w tym 5 generałami).

W latach 1990 – 1993 podczas wycofywania jednostek wojskowych do Rosji wyjechało 2981 transportów kolejowych złożonych z 22 934 wagonów. Polskę opuściło : ok. 56 tys. żołnierzy i 7,5 tys. pracowników cywilnych, którym towarzyszyło ok. 40 tys. członków rodzin.

Ilu Polaków zabili sowieccy żołnierze?