Gorące gwiazdy rodzą się w chłodzie wszechświata

Najzimniejsze miejsca w kosmosie dają początek nowym słońcom – wynika z obserwacji sondy Planck i zespołu z ramienia Jet Propulsion Laboratory w Pasadenie

Publikacja: 11.01.2011 23:38

Sonda Planck, wspólne przedsięwzięcie ESA i NASA, jest jedną z najbardziej wszechstronnych

Sonda Planck, wspólne przedsięwzięcie ESA i NASA, jest jedną z najbardziej wszechstronnych

Foto: ESA

– Udostępniamy wyniki wczesnych obserwacji obiektów astronomicznych w naszej Galaktyce, jak również w odległych galaktykach i ich gromadach. Publikujemy 23 artykuły poświęcone temu, co widać na niebie – powiedział „Rz” prof. Krzysztof Górski z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego, jeden z liderów zespołu satelity Planck z ramienia Jet Propulsion Laboratory w Pasadenie.

Sonda bada tzw. kosmiczne promieniowanie tła pochodzące z początków wszechświata.

[wyimek]1,5mln km od nas w punkcie równowagi sił grawitacji Ziemi i Słońca jest sonda[/wyimek]

– Na kosmologiczne wyniki analizy danych zbieranych przez Plancka trzeba będzie poczekać dwa lata. Większość obecnych wyników dotyczy „szumów” czy zanieczyszczeń interesujących ich danych, ale dla wielu astronomów zajmujących się powstawaniem gwiazd, gromad galaktyk, strukturą Drogi Mlecznej to wiele ekscytujących danych – tłumaczy polski naukowiec

[srodtytul]Milion miliardów słońc [/srodtytul]

Katalog zawiera pierwsze informacje pochodzące od satelity Planck o wielu tysiącach wcześniej nieznanych pyłowych obłoków, w których rodzą się gwiazdy, oraz najbardziej masywnych gromadach galaktyk.

Zespół Plancka skatalogował około 10 tysięcy (w tym kilka tysięcy wcześniej nieznanych) tzw. zimnych jąder – obłoków pyłowych o bardzo niskiej temperaturze, z których powstają nowe gwiazdy.

W katalogu znajdują się zimne jądra o temperaturze około -266 st. Celsjusza, jedne z najzimniejszych obiektów w kosmosie.

– W związku z tym, że katalog został stworzony jako produkt wstępnej analizy danych przez tę część zespołu Plancka, która pracuje w USA, w pewnym sensie wszystkie te nowe dane stanowią źródło satysfakcji, a wręcz dumy po latach skomplikowanej pracy – przyznaje prof. Górski. – Nowy katalog Plancka zawiera również najlepsze dane dotyczące kosmicznego tła w podczerwieni, czyli promieniowania wyemitowanego przez gwiazdy i galaktyki we wczesnym wszechświecie, a także nowe obserwacje krańcowo aktywnych galaktyk wyrzucających materię w formie radiowo świecących strug – tzw. dżetów.

W katalogu znalazło się około 20 nieznanych masywnych gromad galaktyk. Największa z nich ma masę około miliona miliardów większą od naszego Słońca, co czyni ją jednym z najmasywniejszych znanych tego typu obiektów.

Astronomowie badają gromady galaktyk, by zrozumieć lepiej ewolucję samych galaktyk oraz naturę ciemnej materii i ciemnej energii – egzotycznych substancji, które dominują wśród materialnych składników wszechświata.

Planck jest misją Europejskiej Agencji Kosmicznej realizowaną przy znaczącym wkładzie NASA. Za oceanem została opracowana część systemu chłodzenia instrumentów satelity. Dane analizowane były w Jet Propulsion Laboratory NASA i innych miejscach w USA z dostępem do największych komputerów. Jednym z filarów zespołu naukowego misji jest prof. Krzysztof Górski.

[srodtytul]Co widać w tle [/srodtytul]

Satelita rozpoczął pracę w maju 2009 roku, a od sierpnia obserwuje niebo w ramach programu badania wczesnego wszechświata. Naukowców szczególnie interesuje czas, kiedy od Wielkiego Wybuchu (który nastąpił około 13,7 miliarda lat temu) minęło zaledwie kilkaset tysięcy lat. Planck obserwuje niebo w dziewięciu zakresach fal elektromagnetycznych między podczerwienią i falami radiowymi. Czułością instrumenty sondy przewyższają wszystkie poprzednie, podobne misje.

Superczułe detektory co najmniej czterokrotnie wykonają przegląd całego nieba. Zmierzą temperaturę i polaryzację kosmicznego promieniowania tła – pozostałości po Wielkim Wybuchu. Uzyskane dane pozwolą kosmologom kontynuować rozszyfrowywanie zagadek ewolucji oraz przyszłego losu wszechświata, związanych nie tylko z ciemną energią, ciemną materią ale też pierwotnymi falami grawitacyjnymi.

[i]Masz pytanie, wyślij e-mail do autora [mail=k.urbanski@rp.pl]k.urbanski@rp.pl[/mail][/i]

[ramka][srodtytul]Najmniejsza skalista planeta spoza Układu Słonecznego[/srodtytul]

Zespół misji Kepler potwierdził odkrycie przez satelitę pierwszej skalistej, odległej planety. Glob Kepler-10b jest 1,4 raza większy od Ziemi, a jego masa przekracza masę naszej planety cztery i pół raza. Mimo to jest najmniejszą planetą odkrytą poza Układem Słonecznym. Sonda Kepler obserwowała odległy glob od maja 2009 do stycznia 2010 roku. – Do zdobycia solidnych dowodów istnienia skalistej planety obiegającej odległe słońce wykorzystaliśmy wszystkie zalety sondy Kepler – powiedziała Natalie Batalha, zastępczyni szefa naukowców misji z Ames Research Center NASA w Moffett Field.

– Odkrycie Kepler-10b jest kamieniem milowym na drodze wiodącej do znalezienia planety takiej jak nasza – dodał Douglas Hudgins, naukowiec misji z Centrali NASA w Waszyngtonie. – Mimo że ta planeta nie ma szans być zamieszkała, odkrycie oznacza, że dostrzeżenie podobnych do Ziemi globów jest wykonalne. To dobra prognoza na przyszłość.Planeta jest poza tzw. ekosferą, gdzie mogłoby istnieć życie. Jej temperatura wynosi prawie 1500 st. Celsjusza. Przyczyną rozgrzania globu jest odległość od gwiazdy: znajduje się on 20 razy bliżej niż najbliższy Słońca Merkury w Układzie Słonecznym. [/ramka]

Kosmos
Zagadka powstania ogromnych galaktyk prawie rozwiązana. Co odkryli naukowcy?
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Kosmos
Nie tylko pełnia Księżyca w grudniu. Jakie jeszcze zjawiska zobaczymy na niebie?
Kosmos
Naukowcy mylili się co do Wenus? Najnowsze odkrycie dotyczące „złego bliźniaka Ziemi”
Kosmos
Naukowcy ostrzegają przed satelitami w atmosferze. Domagają się zmian
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Kosmos
Ziemia traci miniksiężyc. Koniec rzadkiego zjawiska