Jak odbudować gospodarkę Ukrainy po wojnie?

Druga możliwość to opodatkowanie rosyjskiego eksportu na Zachód, jeśli ten wciąż będzie kupował jakąś energię. Po inwazji na Kuwejt Irak musiał przez 30 lata oddawać na specjalny fundusz część przychodów ze sprzedaży ropy. W sumie uzbierało się 51 mld euro. – W handlu międzynarodowym można zrobić wiele, do tego potrzebna jest polityczna decyzja – mówi Mylowanow. Większy problem byłby z pozyskaniem środków dla Ukrainy z zamrożonych aktywów rosyjskich oligarchów. – Tutaj wchodzimy na grunt prawa własności. Normalnie reparacji wojennych można wymagać od rządu państwa agresora, nie od osób prywatnych – mówi Torbjorn Becker. Ale zdaniem Mylowanowa nie można stosować prawa skrojonego na czas pokoju do rozliczania Rosji za wojnę. – Musi być osobna instytucja i osobna podstawa prawna – uważa.

Czytaj więcej

Konflikty zbrojne

Premier: Jeden dzień wojny kosztuje Ukrainę 4 mld dolarów

Dzienne wydatki związane z prowadzeniem wojny z Rosją wynoszą 2 mld hrywien (ok. 68 mln dolarów)...

Rosyjskich odszkodowań, dobrowolnych – co wysoce wątpliwe – czy wymuszonych na pewno nie wystarczy. Potrzebna będzie pomoc wspólnoty międzynarodowej. Instytucje w tym wyspecjalizowane, jak Bank Światowy czy MFW, udzielają jednak pożyczek, a nie tego potrzebuje Ukraina. – Potrzeby finansowe będą kilkakrotnie przekraczały jej PKB, nie może się zadłużyć na taką kwotę – zauważa Becker. Konieczne będą zatem dotacje, czy to koordynowane przez międzynarodowe instytucje, czy w ramach dwustronnych inicjatyw.

Źródeł może być wiele, ale na pewno powinna do ich zarządzania powstać jedna instytucja. To lekcja płynąca z podobnych doświadczeń obudowy państw po konfliktach zbrojnych w przeszłości. – Taka agencja musi zarządzać wszystkimi środkami, pilnować też zasad dotyczących zamówień publicznych i zapobiegania korupcji, bo przy tak wielkich pieniądzach ryzyko jest duże – zauważa szwedzki ekonomista. Jednak kluczowy jest podmiotowy udział w tym procesie samych Ukraińców. To wniosek płynący z procesu zjednoczenia Niemiec, gdy była NRD dostała z RFN transfery sięgające 2 bln euro. Ale jej mieszkańcy nie brali udziału w procesie decyzyjnym, czego skutkiem jest stagnacja tego regionu przez ostatnie 30 lat.

Według Beckera proces odbudowy Ukrainy musi być połączony z realną perspektywą członkostwa w UE. – Pewnie musi nastąpić wstępna faza odbudowy gospodarki i instytucji, nim zaczną się rozmowy. Ale potem ta perspektywa będzie bardzo potrzebna – uważa. Wtedy Ukraina dodatkowo miałaby też perspektywę stałych strumieni finansowych z unijnego budżetu. Becker przypomina, że w ciągu 15 lat, od 2003 do 2017 roku, Polska dostała 160 mld euro unijnych funduszy i w tym czasie zanotowała spektakularny wzrost PKB. A pod wieloma względami nasza gospodarka sprzed rozpoczęcia procesu akcesyjnego i ukraińska są do siebie podobne. – Polska jest symbolem sukcesu członkostwa w UE. Bardzo wiele zyskała na transferach netto z Unii, to jest bardzo atrakcyjny model dla Ukrainy – uważa Szwed.