Archiwum warszawskiego getta pokażą w dawnej centrali nazizmu

W monachijskim Centrum Dokumentacji Historii Nazizmu zostaną udostępnione dokumenty z podziemnego archiwum.

Publikacja: 23.06.2023 03:00

Archiwum warszawskiego getta pokażą w dawnej centrali nazizmu

Foto: Fotorzepa/ Jakub Ostałowski

Archiwum Ringelbluma, które znajduje się w Żydowskim Instytucie Historycznym, wpisane jest na listę UNESCO Pamięć Świata. Po raz pierwszy w obszerny sposób zostanie ono zaprezentowane poza granicami Polski na wystawie „Ważniejsze niż życie: Podziemne Archiwum Getta Warszawskiego”.

Miejsce wystawy jest nietypowe – to Centrum Dokumentacji Historii Nazizmu. To właśnie w Monachium w 1920 roku powstała Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników (NSDAP), która w 1933 doszła do władzy – na jej czele stał Adolf Hitler. Centrum Dokumentacji Historii Nazizmu mieści się w dawnej niemieckiej centrali NSDAP. Organizuje teraz wystawy, warsztaty, które pokazują źródła ideologii nazistowskiej, a także mechanizmy, które doprowadziły do wykluczenia i prześladowań całych grup społecznych.

Archiwum Ringelbluma po raz pierwszy poza granicami Polski

Wystawa ma przybliżyć widzom podziemne Archiwum Getta Warszawskiego – czyli próbę napisania historii Zagłady z perspektywy jej ofiar. Archiwum Ringelbluma powstawało w latach 1939–1943. Tworzyli je członkowie grupy Oneg Szabat (Radość Szabatu). Grupę założył żydowski historyk Emanuel Ringelblum, który skupił wokół siebie żydowskich intelektualistów: naukowców, nauczycieli, literatów i działaczy społecznych, którzy dokumentowali sytuację społeczności żydowskiej pod niemiecką okupacją.

Czytaj więcej

Mieczysław Żemojtel. Zginął, bo ratował Żydów w Somiance

Stworzone w tajemnicy archiwum zostało ukryte w trakcie niemieckiej akcji antyżydowskiej w dwóch częściach (odkrytych we wrześniu 1946 r. oraz w grudniu 1950 r.). Zawiera ono około 35 000 arkuszy notatek, wpisów do pamiętników, esejów, zdjęć, rysunków, dokumentów niemieckich i innych świadectw życia codziennego. – Archiwum Ringelbluma jest wyjątkowym dowodem niezwyciężonego, obywatelskiego oporu. Członkowie Oneg Szabat nie ustawali w walce o siebie i historyczną prawdę, mimo że każdego dnia ryzykowali życie. Działalność grupy to pierwsza w historii próba bezpośredniego udokumentowania masowego mordu europejskich Żydów dokonanego przez Niemców w czasie II wojny światowej – opisuje dyrektorka ŻIH Monika Krawczyk.

Wystawa jest podzielona na trzy części. „Pierwsza jest skupiona na idei Archiwum Getta Warszawskiego, jego założycielu, twórcach oraz obszarach działalności członków grupy Oneg Szabat. Przekaz wzmacniają pochodzące z kolekcji dokumenty oraz zdjęcia pokazujące życie codzienne mieszkańców zamkniętej dzielnicy żydowskiej. Druga część przybliża nagły zwrot w pracy archiwistów, związany z docierającymi do Warszawy informacjami o masowych mordach na Żydach, dokonywanych przez nazistów. Na wystawie eksponowane są gromadzone przez nich listy zamordowanych, pozyskany od uciekinierów plan nazistowskiego obozu zagłady w Treblince czy zachowana korespondencja. Trzecia część to opowieść o ostatnich dniach getta, powstaniu, a także ukryciu Archiwum i jego powojennym odkryciu” – opisują historycy z ŻIH.

Czytaj więcej

Na tropie polskiej Nike, dzieła Edwarda Wittiga

Wystawa zostanie otwarta w Monachium 29 czerwca i będzie można ją oglądać do 7 stycznia 2024 r. Można ją zwiedzać od wtorku do niedzieli w godz. 10–19.

Archiwum Ringelbluma, które znajduje się w Żydowskim Instytucie Historycznym, wpisane jest na listę UNESCO Pamięć Świata. Po raz pierwszy w obszerny sposób zostanie ono zaprezentowane poza granicami Polski na wystawie „Ważniejsze niż życie: Podziemne Archiwum Getta Warszawskiego”.

Miejsce wystawy jest nietypowe – to Centrum Dokumentacji Historii Nazizmu. To właśnie w Monachium w 1920 roku powstała Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników (NSDAP), która w 1933 doszła do władzy – na jej czele stał Adolf Hitler. Centrum Dokumentacji Historii Nazizmu mieści się w dawnej niemieckiej centrali NSDAP. Organizuje teraz wystawy, warsztaty, które pokazują źródła ideologii nazistowskiej, a także mechanizmy, które doprowadziły do wykluczenia i prześladowań całych grup społecznych.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Historia
Pomogliśmy im odejść z honorem. Powstanie w getcie warszawskim
Historia
Jan Karski: nietypowy polski bohater
Historia
Yasukuni: świątynia sprawców i ofiar
Historia
„Paszporty życia”. Dyplomatyczna szansa na przetrwanie Holokaustu
Historia
Naruszony spokój faraonów. Jak plądrowano grobowce w Egipcie