Nie tylko fundusze, ale też rynki zbytu i inwestycje zagraniczne. To dała Polsce UE

91,5 proc. – o tyle, według wyliczeń Eurostatu, wzrósł w latach 2004-2024 realny PKB Polski per capita (czyli: na osobę). Tylko Rumunia i Bułgaria mogą się pochwalić wyraźnie wyższym wzrostem: Rumunia o 134 proc., Bułgaria też o ponad 100 proc., acz w jej przypadku Eurostat nie dysponuje danymi za lata 2023-2024 (ale w latach 2004-2022 odnotowano wzrost o blisko 110 proc.). Lekko silniejszy wzrost od Polski odnotowała jeszcze tylko Litwa (95 proc.). Średnia dla UE to 22 proc., a w dwóch krajach – w Grecji i we Włoszech – wskaźnik wręcz spadł.

To tylko jedne z wielu danych pokazujących, że polska gospodarka w ostatnich dwudziestu latach zmieniła się nie do poznania. Najprostsze porównanie – realnego wzrostu PKB – sugeruje, że w ostatnich 20 latach szybciej od Polski rosła tylko Irlandia i malutka Malta. Do danych z Irlandii warto natomiast podchodzić z dużym dystansem, bo dane są tam pod silnym wpływem przepływów kapitałowych zagranicznych korporacji, co nie przekłada się na realny poziom dochodów mieszkańców.

Czytaj więcej

Gospodarka

Czy UE pomogła polskiej gospodarce? Jednoznaczna ocena Polaków

Obecność w UE pomogła polskiej gospodarce – ocenia zdecydowana większość badanych. – Najważniejsz...

Wracając do Polski: przeciętne wynagrodzenie w gospodarce od wejścia do UE urosło niemal trzyipółkrotnie, z około 2,4 tys. zł w 2004 r. do blisko 8,2 tys. zł w 2024 r. Oczywiście, w tym czasie silnie urosły też ceny (blisko dwukrotnie), ale i tak realnie daje to około 80-procentowy wzrost przeciętnej pensji. Pod względem PKB per capita w parytecie siły nabywczej (taki zabieg pozwala wyrównać poziom cen między krajami), byliśmy w 2024 r. na poziomie 79 proc. średniej unijnej, wobec 52 proc. gdy wchodziliśmy do UE.

Podobnie jest w przypadku innej miary dobrobytu: rzeczywistej konsumpcji prywatnej. To, w największym skrócie, wartość wszystkich towarów i usług, z których korzystamy (nie tylko kupujemy, ale też dostajemy od państwa, np. edukacja albo ochrona zdrowia). Po uwzględnieniu parytetu siły nabywczej w 2024 r. byliśmy tu na poziomie 84 proc. średniej unijnej, wobec 57 proc. dwadzieścia lat wcześniej. Poziom polskiego eksportu urósł w tym czasie około 5,5-krotnie, stopa bezrobocia spadła z 20 proc. do około 3 proc. (według Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności).

Foto: Paweł Krupecki

Czytaj więcej

Gospodarka

Czy Polska osiągnie europejski poziom wynagrodzeń? Ekonomiści Pekao rysują scenariusz

Gigantyczny postęp cywilizacyjny - tak o ostatnich dekadach Polski piszą w swoim najnowszym rapor...

Czy to tylko dzięki UE?

Oczywiście, można domniemywać, że w alternatywnym scenariuszu Polski poza Unią Europejską nasza gospodarka również by rosła. Szacunki wskazują jednak, że nasz sukces gospodarczy byłby wyraźnie mniej doniosły. Analiza Polskiego Instytutu Ekonomicznego z zeszłego roku wykazała, że dzięki członkostwu w Unii PKB na mieszkańca Polski jest wyższy o 40 proc. Inne szacunki PIE sugerowały, że Polska zamiast na poziomie 80 proc. średniej unijnej pod względem PKB per capita według parytetu siły nabywczej, byłaby bliżej poziomu 60 proc. PKB. Nieco upraszczając, bylibyśmy gdzieś blisko poziomu np. Turcji albo Polski sprzed 15 lat.

Wyraźnie trzeba podkreślić: w obecności w UE nie chodzi nawet o napływ środków unijnych, acz ich wpływ m.in. na rozwój infrastruktury (transportowej, środowiskowej, energetycznej, miejskiej itd.) czy kapitału ludzkiego w Polsce jest niebagatelny. Jednym z najistotniejszych czynników, które wpłynęły na rozwój gospodarczy naszego regionu było wpisanie się Europy Środkowej w unijne łańcuchy dostaw. To przyniosło napływ inwestycji zagranicznych, doprowadziło do pięciokrotnego wzrostu wartości eksportu towarowego i zwiększyło poziom jego zaawansowania. Integracja z UE stworzyła z Europy Środkowej centrum eksportowe. Chociaż większość produktów i usług była dostarczana do UE, niemal połowa wartości dodanej trafiała ostatecznie – także dzięki pośredniemu eksportowi – na rynki całego świata – zauważa Marek Wąsiński, kierownik zespołu gospodarki światowej PIE.

To właśnie wstąpienie do Unii Europejskiej w 2004 r. było przełomowym momentem, jeśli chodzi o napływ do Polski bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Zasób przychodzących BIZ tylko do 2010 r. zwiększył się do około 216 mld dol., z raptem 56 mld dol. w 2003 r. Obecnie sięga około 345 mld dol. – Duży napływ kapitału zagranicznego – wraz z know-how i technologiami – to jeden z autorów sukcesu polskiej transformacji, obok ogromnego wysiłku reformatorskiego oraz wysiłku całego społeczeństwa, w tym biznesu – nie ma wątpliwości Piotr Bujak, główny ekonomista PKO Banku Polskiego. Słowem: nie chodzi tylko o kapitał (firmy), które weszły do Polski, ale też wiedzę i narzędzia, które trafiły nad Wisłę.