Analitycy agencji wysnuli taki wniosek na podstawie badania zadłużenia samorządów w 16 państwach Europy Środkowo-Wschodniej.
Agencja obliczyła, że w 2014 r. dług samorządów terytorialnych w regionie wzrośnie o ok. 12 proc. i przekroczy 7 mld euro. Dynamika wzrostu tego zadłużenia zależy w znacznej mierze od decyzji podejmowanych przez samorządy w Polsce, ale też w Turcji, Czechach i Rumunii. Władze lokalne tych krajów odpowiadają za 84 proc. zadłużenia samorządowego w regionie. Jak zauważa agencja, dominacji tej czwórki krajów sprzyja wielkość ich populacji. W tych państwach żyje 74 proc. mieszkańców Europy Środkowo-Wschodniej. Ważną rolę odgrywa także relatywnie duża skala podatkowej decentralizacji, zwłaszcza w Polsce, gdzie stosunek zadłużenia samorządowego do produktu krajowego brutto jest jednym z najwyższych w regionie.
Jak podkreśla Standard & Poor's, zadłużenie będzie nadal napędzane przez polskie gminy. Nie powstrzyma tego zmniejszenie ich długu o ok. 8 proc., co było efektem ukończenia wielu inwestycji współfinansowanych z budżetu Unii Europejskiej na lata 2007–2013 oraz wprowadzenia nowych przepisów dotyczących zadłużenia samorządowego. Przed rodzimymi samorządami jest kolejna perspektywa finansowa UE na lata 2014–2020. Mają one zostać, obok przedsiębiorstw, jedną z dwóch głównych grup beneficjentów tych pieniędzy. W ostatnich latach udział samorządów w rozdysponowanych w naszym kraju dotacjach z europejskiej polityki spójności (regionalnej) wahał się od 31 do 34 proc. – rok temu w maju było to 31 proc. Na każdą z tych inwestycji trzeba wyłożyć tzw. wkład własny.
W finansowanie polskich samorządów coraz mocniej zamierza angażować się Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK). Udział państwowego banku w finansowaniu tego sektora wyniósł na koniec 2014 r. prawie 20 proc. całości rynku (kredyty i obligacje). BGK zwiększył swój udział przez ostatni rok z 10,8 proc. w grudniu 2013 r. do 18 proc. w grudniu 2014 r.
Jedną z przyczyn jest mocny wzrost zaangażowania BGK w finansowanie inwestycji samorządowych w programie „Inwestycje polskie". Od maja 2013 r. do 31 marca br. kwota finansowania samorządów w tym programie przekroczyła 0,9 mld zł. W ubiegłym roku nastąpił wzrost kredytów finansujących ten sektor o 686,3 mln zł, co spowodowało zwiększenie udziału BGK w rynku w tym sektorze.
