Bibby MŚP Indeks, badanie z kwietnia 2011

Klimat ekonomiczny w Polsce w ostatnich miesiącach został przez większość badanych przedsiębiorców oceniony jako ogólnie niesprzyjający prowadzeniu działalności gospodarczej. Łącznie 61,1 proc. uznało, że końcówka poprzedniego roku i pierwszy kwartał roku bieżącego były niepomyślne, w tym aż 18,9 proc. oceniło, że klimat ekonomiczny był zdecydowanie niesprzyjający zarządzaniu firmą.

Co pomagało, a co przeszkadzało prowadzić biznes? Spośród możliwych obszarów, które badani mogli wskazać jako największe ułatwienie, najczęściej wybierano poluzowanie polityki banków w udzielaniu wsparcia finansowego i w efekcie łatwiejszy dostęp do kredytów. To w ocenie 47,1 proc. ankietowanych przedsiębiorców zasadnicze usprawnienie w minionym półroczu.

Zobacz, skąd firmy pozyskują środki

Wśród kluczowych barier wskazywano przede wszystkim wysoką konkurencję i wiążące się z tym niskie marże (77,1 proc.), niejasne przepisy (70,2 proc.) oraz zatory płatnicze. Za trzeci najważniejszy czynnik utrudniający prowadzenie biznesu uznano brak wypłacalności kontrahentów (63,3 proc.).

Do czynników hamujących rozwój biznesu mali i średni przedsiębiorcy zaliczyli również zaporowe koszty pracy powodujące, że nie zatrudnia się więcej pracowników w firmie. Jest to czynnik istotny dla 59,6 proc. firm.

Jedynie według co dziesiątego ankietowanego rząd aktywnie usuwa bariery (10,4 proc.). W to, że politycy podejmują przynajmniej ograniczone działania na rzecz usuwania tych barier, wierzy 24,9 proc.

Kondycja finansowa small biznesu

Okazuje się, że aż 70 proc. small biznesu miało w ostatnich sześciu miesiącach problemy z brakiem zapłaty za wykonaną usługę lub sprzedany towar. Oznacza to, że tylko co trzeci przedsiębiorca może mieć pewność, że otrzyma płatność za wykonane prace.

Ponury obraz finansowej codzienności small biznesu dopełnia informacja, że jedynie 17,3 proc. ankietowanych w ogóle nie doświadcza opóźnień w płatnościach. Pozostali (łącznie aż 81,4 proc.) do regulowania zobowiązań z poślizgiem przywykli. W co piątej firmie zwłoka w regulowaniu należności wynosi do 60 dni (20 proc.), w 16 proc. firm nawet 90 i więcej dni. Najczęściej opóźnienie sięga miesiąca (25,3 proc.).

Jak dużej części portfela należności dotyczą przelewy od klientów dokonywane po terminie? W przypadku 63,9 proc. firm to mniej więcej jedna piąta wszystkich należności (20 proc. i mniej). U pozostałych ankietowanych przedsiębiorców rozmiar opóźnionych płatności jest większy niż 20 proc. portfela. Dla 29 proc. badanych stanowi nawet 21 – 50 proc. wszystkich należnych płatności, a u 5 proc. sięga 51 – 80 proc.

W jaki sposób firmy radzą sobie z problemem przeterminowanych płatności? Przekazują trudną do uzyskania należność do windykacji (32 proc.), korzystają z faktoringu (8,9 proc.), wpisują ociągającą się w płatnościach firmę do baz dłużników (7,6 proc.). Niewiele małych i średnich firm wierzy w skuteczność sądu. Po takie rozstrzygnięcie sięga 6,4 proc.

Najpopularniejszą postawą pozostaje jednak cierpliwe czekanie i nieprzekazywanie opóźnionych płatności do żadnej zewnętrznej instytucji. To rozwiązanie stosuje 42,9 proc. ankietowanego small biznesu, kredytując w ten sposób kontrahenta, często w obawie przed jego definitywną utratą (taki powód podaje 12,4 proc. ankietowanych).

Małe firmy coraz bardziej przekonują się do faktoringu. Traktują tę usługę jako metodę na zapewnienie sobie bieżącej płynności (dla 90 proc.). Poza tym zależy im na obsłudze należności (40 proc.). Niektórym przedsiębiorstwom po prostu łatwiej było uzyskać faktoring niż kredyt (z powodu odmowy otrzymania kredytu – 2,5 proc. wskazań).

Prognozy na kolejne miesiące

Przedsiębiorcy proszeni o przewidzenie kierunku zmian na najbliższe sześć miesięcy wykazują więcej wiary w pozytywne zmiany we własnej firmie niż w krajowej gospodarce. O zmianach na lepsze w kraju jest przekonanych łącznie 32 proc. badanych, z czego tylko 2 proc. jest tego zdecydowanie pewnych, oceniając, że klimat ekonomiczny w kraju będzie sprzyjał prowadzeniu działalności gospodarczej.

Poprawy kondycji ekonomicznej swojej firmy spodziewa się w tym samym czasie niemal 40 proc. przedsiębiorców. O prognozowanym wzroście sprzedaży w nadchodzących sześciu miesiącach informuje aż 47,6 proc. badanych.

Zewnętrzne finansowanie pozostanie w nadchodzących miesiącach na wysokim poziomie. Ponad połowa small biznesu prognozuje, że korzystanie z zewnętrznych źródeł zostanie utrzymane na dotychczasowym poziomie, a kolejnych 15,8 proc. ocenia, że do jesieni jeszcze wzrośnie.

Płynność finansowa pozostanie bez zmian (48,7 proc. wskazań) lub się poprawi (31,1 proc.). Pogorszenia spodziewa się tylko co dziesiąty badany.

Wydatki na inwestycje spadną w co piątej małej i średniej firmie (19,8 proc.). W 42,2 proc. firm skala wydatków będzie na takim samym poziomie jak dotychczas, natomiast 27,1 proc. planuje, że wydatki te będą wyższe.

Small biznes nie planuje dużych zmian w obszarze zatrudnienia. W co drugiej badanej firmie zatrudnienie ma się utrzymać na dotychczasowym poziomie, a w co trzeciej firmie pracowników ma przybyć (30,9 proc.).

- Raport z badania small biznesu opracował Instytut KerallaResearch na zamówienie Bibby Financial Services.

- Badanie ilościowe przeprowadzono 1 – 8 kwietnia 2011 r. techniką CATI (wywiady telefoniczne) na próbie n=450 małych i średnich firm zatrudniających od 10 do 249 osób.

Co to jest Bibby MŚP index

- Bibby MŚP Index jest wzorowany na sprawdzonym i bardzo cenionym przez światowych inwestorów indeksie określanym jako Indeks Managerów ds. Zakupów tzw. PMI.

Konstrukcję indeksu oparto na założeniu, że o kondycji każdego przedsiębiorstwa, a w szczególności firm małych i średnich, stanowi kilka obszarów, do których należy zaliczyć: sprzedaż (zamówienia), inwestycje, zatrudnienie, płynność finansową oraz poziom zadłużenia firmy. Indeks dostarcza informacji o najbardziej prawdopodobnym kierunku zmian w małych i średnich firmach, które stanowią aż 98 proc. wszystkich aktywnie działających przedsiębiorstw w Polsce.

- Przyjmowane przez Bibby MŚP Index wartości znajdują się w przedziale od 0 do 100 pkt. Wyniki powyżej 50 pkt to zapowiedź poprawy kondycji firm. Wynik mniejszy niż 50 pkt to prognoza kryzysu wynikającego z pogarszającej się kondycji firm.

Kwietniowy pomiar indeksu

- Na podstawie pomiaru – przeprowadzonego w kwietniu 2011 r. na reprezentatywnej, ogólnopolskiej próbie małych i średnich firm – Bibby MŚP Index osiągnął wartość 60,2 pkt. Wynik ten świadczy o pozytywnym trendzie w small biznesie. Zdecydowanie największy wpływ na tę tendencję ma oczekiwany wzrost sprzedaży (wzrost zamówień), który uzyskał 20,4 pkt.

- Największego wzrostu sprzedaży (zamówień) oczekują przedsiębiorcy z branży klasyfikowanej jako działalność pozostała (28,5 pkt) oraz przedsiębiorstwa produkcyjne i transportowe (odpowiednio 21 i 20,5 pkt).

- Płynność finansowa uzyskała cząstkową wartość 15,3 pkt. W większości badanych branż utrzymuje się na zbliżonym poziomie 14 – 15 pkt. Relatywnie gorszej płynności spodziewa się budownictwo (tylko 14 pkt).

- Wyższego poziomu zadłużenia w najbliższych sześciu miesiącach należy się spodziewać w firmach produkcyjnych oraz usługowych (odpowiednio 11,6 i 11,4 pkt). Niższą skłonność do sięgania po zewnętrzne finansowanie będą wykazywać firmy budowlane (9,6 pkt) oraz transportowe (9,2 pkt).