Gospodarce potrzeba liderów innowacji

Z wyników badania ujętych w najnowszym raporcie KPMG „Dojrzałość innowacyjna przedsiębiorstw w Polsce", wyłania się obraz polskiego biznesu znajdującego się w połowie drogi do innowacyjności, jednak stawiającego zdecydowane kroki naprzód. Firmy bardzo często podejmują działania innowacyjne, choć rzadko są one kompleksowe i mają strategiczny charakter. Co więcej, tylko część firm prowadzi działania w pełni efektywnie, uzyskując satysfakcjonujący zwrot z inwestycji. W efekcie jedynie kilkanaście procent firm to liderzy innowacji lub doświadczeni innowatorzy.

W stronę innowacji

Polski biznes intensywnie pracuje nad innowacjami. Aż 78 proc. średnich i dużych przedsiębiorstw w Polsce podjęło w ostatnich trzech latach prace nad rozwiązaniami o nowatorskim charakterze. Niezależnie od sektora, kluczowym obszarem działalności innowacyjnej są innowacje produktowo-usługowe, które w ostatnich trzech latach wdrożyło 58 proc. firm przemysłowych i 50 proc. handlowych i usługowych. W przemyśle istotne są innowacje procesowe, które podjęło 60 proc. przedsiębiorstw przemysłowych, a 48 proc. je wdrożyło. Sektor handlu i usług stawia natomiast na innowacje organizacyjne – 46 proc. firm z tego sektora podjęło prace z tym związane, a 42 proc. firm wdrożyło nowe rozwiązania, przy czym tylko 10 proc. to wdrożenia nowych rozwiązań w skali rynku. Dość rzadko podejmowane i wdrażane są natomiast nowatorskie formy marketingowe (odpowiednio 30 proc. i 25 proc.). W efekcie, choć firmy często oceniają siebie jako organizacje bardzo zaawansowane pod względem innowacyjności, wyniki przeprowadzonych badań wykazują, że tylko 17 proc. działających w Polsce średnich i dużych firm przemysłowych oraz 13 proc. firm handlowych i usługowych to doświadczeni innowatorzy lub liderzy innowacji.

Strategiczne cele

Zarządzający stosunkowo często dostrzegają strategiczny wymiar innowacyjności i związanych z nią przewag konkurencyjnych. Podejmowane działania rzadko są jednak kompleksowe, czyli takie, które obejmowałyby wszystkie kluczowe aspekty funkcjonowania przedsiębiorstwa. Bycie firmą innowacyjną jest strategicznym celem dla 47 proc. średnich i dużych przedsiębiorstw. Stosunkowo rzadko (w 20 proc. przypadków) jest to jednak cel o najwyższej randze. Cele, plany oraz sposób prowadzenia prac nad innowacjami rzadko są jednak ujęte w postaci formalnej strategii innowacyjności. W praktyce firmy najczęściej kładą większy nacisk na przejmowanie najlepszych praktyk z rynku (12 proc.) niż na wypracowywanie zupełnie nowych rozwiązań (6 proc.). Dominującym podejściem jest oparcie prac nad innowacjami na wewnętrznych zasobach przedsiębiorstwa, jednak przy współpracy z podmiotami zewnętrznymi.

- Większość dużych i średnich firm działających na polskim rynku podejmuje prace nad innowacjami i ich wdrożeniem, niestety często są to działania "punktowe" adresujące wybrane obszary funkcjonowania przedsiębiorstwa. Sam innowacyjny produkt często nie wystarczy, by osiągnąć sukces rynkowy. Niezbędne jest też transformacja całej organizacji. Muszą jej towarzyszyć nowatorskie rozwiązania we wszystkich obszarach działalności organizacji – mówi Jerzy Kalinowski, partner, szef grupy doradczej w zakresie strategii i operacji w Europie Środkowo-Wschodniej i KPMG w Polsce.

– Niestety większość przedsiębiorstw w Polsce nie ma jeszcze członka zarządu lub managera wysokiego szczebla odpowiedzialnego za transformację cyfrową organizacji - dodaje.

Inwestycje w badania i rozwój

Innowacyjność jest wyzwaniem nie tylko strategicznym, ale także kulturowym – szczególnie jeżeli chodzi o rozwiązania wypracowywane przez ogół pracowników firmy, a nie tylko osoby zajmujące się B+R, procesami czy jakością. W ocenie większości (80 proc.) firm aktywnych innowacyjnie ich kultura organizacyjna ma pozytywny wpływ na innowacyjność pracowników, jednak bardzo rzadko jest to wpływ zdecydowanie pozytywny. Wytwarzanie i wdrażanie innowacji wymaga od przedsiębiorstw podejmowania szerokiego wachlarza działań, wśród których prace badawczo-rozwojowe są tylko jednym z elementów. Szeroko rozpowszechnione są także inwestycje w środki trwałe i aktywa niematerialne, a także współpraca z innymi firmami z tej samej branży lub branż powiązanych. Kluczową formą działalności innowacyjnej pozostają prace badawczo-rozwojowe i prowadzi je lub zleca łącznie 65 proc. firm przemysłowych oraz 49 proc. firm handlowych i usługowych.

- Badanie pokazuje, że firmy zaawansowane pod względem innowacyjności to przede wszystkim te podmioty, które swoją strategię biznesową budują na innowacjach, a ewentualne przejmowanie dobrych praktyk z rynku traktują jako uzupełnienie własnych prac innowacyjnych. Istotnym czynnikiem sprzyjającym sukcesowi jest także strukturalne podejście do zarządzania pracami badawczo-rozwojowymi oraz budowa kultury organizacyjnej wspierającej innowacyjność pracowników – mówi Jerzy Kalinowski.

Poprawa jakości

Przeprowadzone przez KPMG badanie wśród 487 działających w Polsce przedsiębiorstw zatrudniających minimum 50 osób potwierdziło, że wprowadzanie innowacji daje polskim przedsiębiorstwom szeroki wachlarz korzyści. Aż 90 proc. innowatorów stwierdza, że innowacje wpłynęły na poprawę jakości oferowanych przez nich usług i produktów. Efektem działań innowacyjnych było także lepsze postrzeganie marki (84 proc. firm w przemyśle i 87 proc. w handlu i usługach), a w handlu i usługach wzrost jakości w obsłudze klienta (87 proc.). Innowacje niosą też za sobą wzrost sprzedaży, co potwierdziło ponad 70 proc. respondentów, którzy wdrożyli innowacje w ciągu ostatnich 3 lat.

- Głównym powodem, dla którego firmy nie prowadzą w pewnych obszarach działalności innowacyjnej, jest niepewność co do zwrotu z tej inwestycji. Dlatego wsparcie ulgami i dotacjami nie jest tak istotne przy projektach rutynowych, co przy bardziej niekonwencjonalnych, gdzie większe jest ryzyko fiaska, ale i większe potencjalne korzyści – mówi Kiejstut Żagun, dyrektor w dziale doradztwa podatkowego, szef zespołu ulg i dotacji w KPMG w Polsce.

Inną ważną korzyścią wymienianą przed przedsiębiorców jest zwiększenie efektywności operacyjnej i wydajności pracy, którą udało się osiągnąć 84 proc. firm przemysłowym oraz 80 proc. firm handlowych i usługowych. W wielu przypadkach wiązało się to z obniżeniem kosztów operacyjnych. Poza tym, coraz częściej to właśnie innowatorzy poprawiają swoją pozycję konkurencyjną i zwiększają udziały w rynku. I wszystko wskazuje na to, że tendencje te będą się umacniać w przyszłości, a firmy będą zwiększać skalę działalności innowacyjnej. Wdrożenia innowacji w najbliższych trzech latach spodziewa się aż 83 proc. firm przemysłowych i 81 proc. firm handlowych, co oznaczałoby wzrost odsetka innowatorów o 11 punktów procentowych.

Polska

Pozostało 92% artykułu