Czarny scenariusz dla Rosji

Sytuacja polityczna doprowadziła w tym roku do spadku obrotów rosyjskiego handlu zagranicznego, do dewaluacji rubla, odpływu kapitału i lokat ludności, do dalszego spadku inwestycji oraz konsumpcji krajowej. Tak oceniają sytuację w rosyjskiej gospodarce autorzy raportu państwowego banku rozwoju – WEB. W poniedziałek dolar przekroczył w Rosji kolejną magiczną granicę – 40 rubli, a euro – 50 rubli.

Natalia Akindinowa z Centrum rozwoju WEB zaprezentowała raport na zakończonej w weekend konferencji ANCEA – pozarządowego Związku Niezależnych Centrów Rozwoju Gospodarczego. ANCEA skupia 53 instytuty ekonomiczne w Rosji i często organizuje debaty na aktualne tematy gospodarcze.

Na razie tylko wolniej

Akindinowa przypomniała, że w pierwszym półroczu rosyjska gospodarka spowolniła do 1 proc. PKB przy przyspieszonej do 8 proc. inflacji. Jeżeli w drugim półroczu tempo będzie podobne, na koniec roku wzrost PKB będzie zerowy.

– Stagnacja to przez dwa najbliższe lata najbardziej optymistyczny scenariusz, i to możliwy tylko wtedy, gdy sankcje Zachodu zostaną zdjęte w pierwszej połowie 2015 r. To warunek niezbędny, by przywrócić kontakt z gospodarką światową, ale niewystarczający do wzrostu: potrzebne są reformy – uważa Akindinowa.

Jeżeli sankcje zostaną w przyszłym roku utrzymane, to Rosję czeka recesja w latach 2015–2016. Nasili się w tym czasie odpływ kapitału, przyspieszy spadek wartości rubla, deficyt surowcowy spowoduje spadek inwestycji.

Wysoka inflacja spowoduje zaś spadek realnych dochodów Rosjan.

Budżet nie wytrzyma

Eksperci są zdania, że budżet państwa nie będzie w stanie wrócić do polityki zwiększonych wydatków, a indeksacja świadczeń będzie poniżej inflacji. Do spadku popytu wewnętrznego i inwestycji dojdą problemy z eksportem surowców. Kłopoty z tym eksportem to pochodna zachodniego embarga na technologie i urządzenia wydobywcze.

To wszystko spowoduje spadek PKB Rosji w przyszłym roku o 1,6 proc., w 2016 r. PKB zmniejszy się o 0,3 proc. Gdyby temu towarzyszył spadek cen ropy ze 100 dol. za baryłkę do 85 dol., recesja będzie jeszcze głębsza – odpowiednio 2,1 proc. i 1,4 proc.

Akindinowa ostrzega, że rosyjskie embargo powoduje większą ingerencję państwa w gospodarkę oraz próby wyrównania strat drogą administracyjną, np. poprzez kontrolę cen. Zerwanie kontraktów z zachodnimi kontrahentami doprowadzi z kolei do przejmowania własności przez państwo.

Natalia Wołczkowa z ANCEA zwróciła uwagę, że rosyjskie embargo na zachodnią żywność obróciło się przeciwko Rosjanom.

– Nie jesteśmy w stanie wypełnić braków naszą produkcją. Zakupy żywności z krajów objętych embargiem spadły o 70–90 proc., a z innych kierunków wzrosły o 10–50 proc. PKB Rosji straci na embargu 0,6 proc., a dla krajów Unii i dla USA efekt zakazu będzie bliski zera. Zyskają na tym tylko Ameryka Łacińska i Białoruś – twierdzi Wołczkowa.