Tora i miecz. Rocznica powstania w getcie

Historia nieustannie odsłania nieznane, albo pomijane dotąd fakty. Tak też się ma rzecz z powstaniem w getcie warszawskim. 19 kwietnia mija jego 73. rocznica.

Aktualizacja: 17.04.2016 08:28 Publikacja: 17.04.2016 08:00

Tora i miecz. Rocznica powstania w getcie

Foto: TVP 2

- To nie jest prawdziwy obraz getta – twierdzi jeden z bohaterów filmu dokumentalnego „Tora i miecz", nie zgadzając się z przekazem jakoby Mordechaj Anielewicz był przywódcą getta.

Mało znane dotąd aspekty tego zrywu zbrojnego Żydów są tematem dokumentu Anny Ciałowicz i Roberta Kaczmarka. Autorzy „Tory i miecza" opowiadają, na przykład, o udziale w walkach ortodoksyjnych Żydów, a także polskich organizacji konspiracyjnych.

Dr Chaim Shalem, historyk z Jerozolimy przypomina, że powszechnie szanowany charyzmatyczny rabin Menachem Ziemba, wzywał Żydów do walki, co odnotowują zapiski w dziennikach. I w ten zbrojny opór dla uświęcenia Imienia Bożego włączyli się inni rabini. Przemycali broń – nawet w szabat – bo uważali, że w imię wyższej konieczności mogą takie działania podejmować.

Twórcy filmu przypominają, że na fladze żydowskiej błękit jest kolorem Tronu Chwały, symbolizującym ortodoksów. Biel, symbolizująca sprzeciw wobec asymilacji, odnosi się do Żydowskiego Związku Wojskowego. Tę organizację utworzyli m.in. rewizjoniści z Betaru, a także rewizjoniści maksymaliści z Palestyny, którzy dążyli do wyzwolenia żydowskiej ojczyzny spod panowania Brytyjczyków. W najgłębszej konspiracji powstały komórki Irgun Cwai Leumi (hebr.: Narodowa Organizacja Wojskowa), a żydowskich bojowników szkoliło polskie wojsko. To oni właśnie stworzyli zalążek Żydowskiego Związku Wojskowego.

Z Żydowskim Związkiem Wojskowym współpracowały polskie organizacje konspiracyjne: Zbrojne Wyzwolenie, Organizacja Wojskowa – Korpus Bezpieczeństwa i strażacka „Skała".

W filmie po raz pierwszy wypowiadają się publicznie świadkowie należący do organizacji biorących udział w powstaniu w getcie.

Niespełna godzinny dokument zawiera dziesiątki informacji i nie jest łatwy w oglądaniu, choć zaprzyjaźnionym z historią dostarczy zapewne sporo materiału do przemyśleń.

Premiera dokumentu w poniedziałek, 18 kwietnia w TVP 2, o godz. 22.50.

 

Film
Kryzys w polskiej kinematografii. Filmowcy spotkają się z ministrą kultury
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Film
Najbardziej oczekiwany serial „Sto lat samotności” doczekał się premiery
Film
„Emilia Perez” z największą liczbą nominacji do Złotego Globu
Film
Europejskie Nagrody Filmowe: „Emilia Perez” bierze wszystko
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Film
Harry Potter: The Exhibition – wystawa dla miłośników kultowej serii filmów