Kazachstan – kraj z potencjałem. Dlaczego warto tu inwestować?

Materiał Partnera: Ambasada Republiki Kazachstanu

Pierwszy przez lata obserwował zachodzące w kraju zmiany, drugi rozwija tu biznes, w tej chwili podbijając już Azję Centralną.

Obaj uczestniczyli w debacie „Historia sukcesu? 30-lecie kazachskiej państwowości", którą zorganizował Instytut Boyma we współpracy z Ambasadą Kazachstanu w Polsce.

– Z Kazachstanem jestem związany od początku jego niepodległości. Byłem świadkiem wielkich przemian, jakie dokonały się w tym kraju przez ostatnich 30 lat. W tym czasie udało się stworzyć silne, odpowiedzialne państwo, o znaczącej pozycji w regionie i na świecie oraz stabilną gospodarką – zauważa Aleksander Kwaśniewski, prezydent Polski w latach 1995-2005.

– Gdy podejmowałem decyzję o inwestycji w Kazachstanie, wydawało mi się to śmiałą wizją. Sądzę, że podobnie myślą inni inwestorzy, oceniając, jaki poziom ryzyka wiąże się z zaangażowaniem kapitałowym w tak odległym kraju. Dziś jestem bliski zrealizowania swojej wizji – budowy hubu farmaceutycznego na całą Azję Centralną – przyznaje Jerzy Starak, szef Polpharmy.

30 lat pozytywnych zmian

Kazachstanowi – co podkreśla prezydent Kwaśniewski – udało się przede wszystkim zbudować tożsamość narodu kazachskiego, co po latach dominacji rosyjskiej, a następnie radzieckiej, nie było łatwe. Język kazachski łączy dziś blisko 19 mln obywateli należących do ponad 130 narodowości i grup etnicznych, m.in. Rosjan, Uzbeków, Ukraińców, Niemców, Ormian, Gruzinów czy Polaków.

– Dokonano wielkiego wysiłku w dziedzinie edukacji, kultury i pewnej symboliki, która była przez Nursułtana Nazarbajewa, pierwszego prezydenta Kazachstanu, bardzo promowana. To, że dziś możemy mówić o narodzie kazachskim jest ogromnym osiągnięciem tych 30 lat. Kazachstan jest inspirującym przykładem, jak z wielowyznaniowego społeczeństwa można uczynić wspólnotę – twierdzi Aleksander Kwaśniewski.

Ten największy i najbogatszy kraj Azji Centralnej odkrywa dziś ważną rolę nie tylko w regionie, ale też na arenie międzynarodowej. Republika przewodniczyła Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, Szanghajskiej Organizacji Współpracy, Organizacji Współpracy Islamskiej, pełniła także funkcję niestałego członka Rady Bezpieczeństwa ONZ. W 2020 roku Kazachstan stanął na czele Konferencji na temat współdziałania i budowy środków zaufania w Azji (CICA). A kazachski dyplomata i polityk – Kairat Abdrakhmanov został Wysokim Komisarzem ds. Mniejszości Narodowych OBWE. To jedno z najwyższych stanowisk i główna instytucja, poza ODIHR, wymiaru ludzkiego OBWE, obejmującego m.in. kwestie praw człowieka i promocji demokracji.

– Przez 30 lat swojej niepodległości Kazachstan nie był źródłem konfliktów czy napięć. Przeciwnie, był miejscem, z którego eksportowano stabilność, zasady współpracy, dialogu i wzajemnego szacunku – zwraca uwagę Aleksander Kwaśniewski.

Kazachstan to lider w dziedzinie rozbrojenia nuklearnego. Tuż po odzyskaniu niepodległości prezydent Nazarbajew zdecydował o likwidacji 4. największego arsenału nuklearnego na świecie. To z inicjatywy Kazachstanu obchodzimy Międzynarodowy Dzień Działań Przeciwko Próbom Jądrowym. Władze Kazachstanu przeprowadziły również szereg ważnych reform politycznych i społecznych. Zapoczątkowane przed laty zmiany dziś kontynuuje prezydent Kasym-Żomart Tokajew.

– Sam fakt transformacji władzy w Kazachstanie jest ważny. Doskonale wiemy bowiem, jak trudna może być kwestia sukcesji. Dziś przed Kazachstanem kolejne wyzwania: dalsze poszerzanie zakresu wolności obywatelskiej i odpowiedzialności partii politycznych – przekonuje prezydent Kwaśniewski. I to także już się dzieje. W ostatnim czasie Kazachstan podpisał Drugi Protokół Fakultatywny do Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, którego celem jest zniesienie kary śmierci, a także pracuje nad dostosowaniem ustawodawstwa krajowego do postanowień Międzynarodowej konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur.

Władze Kazachstanu wspierają również rozwój społeczeństwa obywatelskiego i zacieśniają współpracę z organizacjami pozarządowymi.

Rynek z dużym potencjałem

Kazachstan jest postrzegany jako jeden z bardziej perspektywicznych rynków. To także najważniejszy partner Polski w Azji Centralnej, czwarty pod względem wielkości rynek eksportowo-importowy na Wschodzie. W Kazachstanie zarejestrowanych jest już ok. 200 firm z polskim kapitałem, z których aktywnie działa połowa. Właścicielem największej firmy farmaceutycznej w Kazachstanie – JSC Chimpharm jest polska Polpharma. W Szymkencie działa nowoczesny zakład produkcji leków.

– Duża w tym zasługa kazachskich władz, które są otwarte na dialog i poszukiwanie konkretnych rozwiązań. Na tym właśnie opiera się wyjątkowe podejście Kazachstanu do inwestorów zagranicznych – zapewnia Jerzy Starak.

Przedsiębiorcy rozwijający swoje firmy w Kazachstanie mogą liczyć na korzystne warunki biznesowe, w tym m.in. liberalny system podatkowy, ulgi inwestycyjne, celne i podatkowe, także w specjalnych strefach ekonomicznych oraz wsparcie sektora MŚP i zwrot wydatków poniesionych na badania i rozwój. Rząd Kazachstanu gwarantuje swobodny przepływ kapitału, a w przypadku wystąpienia sporu zapewnia międzynarodowy arbitraż finansowy oparty na prawie brytyjskim.

Dodatkowo inwestorów strategicznych chroni porozumienie o inwestycjach, które zawiera uzgodnienia między państwem a inwestorem.

Według raportu „Doing Business 2020" Deloitte'a, Kazachstan znajduje się w czołówce krajów z najlepszą ochroną inwestorów mniejszościowych (7 pozycja). Wysoką ocenę uzyskał także w zakresie realizacji kontraktów (4 pozycja). Obecnie zajmuje 25. miejsce na 190 krajów.

– Kazachstan to świetne miejsce na rozwój biznesu. Rynek ten jest na tyle chłonny, że znajdzie tu przestrzeń wielu graczy. Dlatego będę zachęcał innych do inwestowania w tym kraju. Nasze doświadczenie pokazuje, jak ważne jest strategiczne spojrzenie, a decyzja o rozpoczęciu działalności to nie kwestia odwagi, ale rzeczywistego potencjału, jaki tu istnieje – zapewnia szef Polpharmy. Jak wylicza Kazakh Invest, spółka odpowiedzialna m.in. za przyciąganie do Kazachstanu inwestycji, europejscy inwestorzy realizują lub przygotowuję się obecnie do wdrożenia w kraju ponad 30 projektów o wartości 1,3 mld dolarów. Wśród nich jest kilka z udziałem polskich inwestorów.

– Dobrze, że poszerza się wolumen współpracy gospodarczej. Polskie firmy chcą rozwijać się w Kazachstanie, bo to jest interesujący rynek, także ze względu na swoje otoczenie, czyli całą Azję Centralną – tłumaczy prezydent Kwaśniewski.

Kazachstan korzysta z czterech głównych korytarzy Nowego Jedwabnego Szlaku, łącząc w ten sposób 60 proc. rynków odpowiadających za 65 proc. światowej gospodarki. Współpracuje też z Chinami i oferuje centra przeładunkowe oraz specjalne strefy ekonomiczne na granicy z ChRL.

Wyzwania? Nowoczesna i zielona gospodarka

Przed Kazachstanem, tak jak i przed resztą świata, szereg wzywań związanych m.in. z odbudową gospodarki po pandemii koronawirusa.

– Wchodzimy w okres istotnej rywalizacji wielkich mocarstw. To są ważne kwestie dla Kazachstanu, który jest położony między Chinami i Rosją. Napięcia amerykańsko-chińskie czy między Rosją a Zachodem stawiają ten kraj w dość kłopotliwym położeniu. Dotychczas Kazachowie potrafili utrzymać dobre relacje zarówno z Rosją, Chinami, jak i Stanami Zjednoczonymi, ale czy to będzie takie proste w nadchodzących latach? – przewiduje prezydent Kwaśniewski.