Przychody wydawców spadły o 7,8 proc. w zeszłym roku

Przychody wydawców w 2011 roku spadły o 7,8 proc., do 2,71 mld zł. To m.in. efekt wprowadzenia 5-proc. VAT

Aktualizacja: 10.05.2012 04:08 Publikacja: 10.05.2012 04:03

Czytelnictwo książek i gazet spada nie tylko w Polsce, ale na całym świecie. Budżety reklamowe lokow

Czytelnictwo książek i gazet spada nie tylko w Polsce, ale na całym świecie. Budżety reklamowe lokowane są w coraz większym stopniu w Internecie, a odbiorca nie chce płacić za cyfrowe treści.

Foto: Fotorzepa, Magda Starowieyska Magda Starowieyska

Red

W ubiegłym roku wydano mniej nowych tytułów, zmniejszył się średni nakład, wzrosła cena książki. Perspektywy na 2012 rok są równie złe.

Od stycznia 2011 roku obowiązuje stawka 5 proc. VAT na sprzedaż książek (podniesiona z 0 proc.). Nie tylko ona wpłynęła jednak na wzrost cen i na spadki przychodów. Książka, podobnie jak prasa, znalazła się w kryzysie, który ma wymiar ogólnocywilizacyjny i obserwowany jest także w innych krajach europejskich. Czytelnictwo spada, budżety reklamowe lokowane są w coraz większym stopniu w Internecie, a odbiorca nie chce płacić za cyfrowe treści. Brakuje modelu biznesowego dla drukowanych mediów, które są coraz mniej atrakcyjne w konfrontacji z tabletami, smartfonami, Facebookiem i serwisami udostępniającymi (nie zawsze w zgodzie z prawem) zasoby informacyjne.

Bez wsparcia

Wyższy VAT na książki (i prasę) przyszedł w najgorszym momencie. Politykom brakuje wyobraźni, ogromne środki inwestowane są w utopijne projekty, takie jak „Cyfrowa szkoła", podczas gdy cały sektor wydawniczy pilnie potrzebuje wsparcia – legislacyjnego (nowa ustawa o prawie autorskim) i fiskalnego (ulgi zamiast wyższych stawek). Nie oszukujmy się: demokracja nie jest w stanie sprawnie funkcjonować bez profesjonalnie przygotowywanych treści, a Internet i entuzjazm blogerów amatorów nie zastąpią rzetelnie działających redakcji, z profesjonalną korektą i marketingiem. Nie tylko kultura jest zagrożona, również profesjonalnie przygotowane treści, a serwisy internetowe i blogi nie produkują informacji, one je zazwyczaj komentują.

Stare konkuruje z nowym

Wyższy VAT spowodował w 2011 roku masowe wyprzedaże starszych książek po bardzo obniżonych cenach. Spora część produkcji z lat poprzednich trafiła na makulaturę. Rynek jest nasycony, w 2011 roku ukazało się o 9 proc. mniej nowych tytułów, ograniczono nakłady. Średni nakład książki spadł o 5 proc. – z 5710 do 5410 egz. Średnia cena książki wzrosła o blisko 7 proc. (więcej niż VAT) – z 34,30 do 36,60 zł, a wzrost cen nowości był znacznie większy, przekroczył 10 proc.

Kolejna bolączka polskiego rynku książki to wysokie koszty dystrybucji. Półka w Empiku kosztuje około połowy ceny każdego egzemplarza, a mimo to największy detalista i tak ogranicza ofertę, koncentrując się przede wszystkim na tytułach o najwyższym potencjale sprzedażowym. W mniejszych księgarniach jest jeszcze gorzej. W rezultacie czytelnik coraz częściej szuka książki w sieci. Rośnie też wtórny rynek dzięki aukcjom Allegro.

Rynek się kurczy

Miniony rok przyniósł zarówno likwidację zasłużonych dla polskiej kultury oficyn (Wiedza Powszechna, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, bliski likwidacji jest Państwowy Instytut Wydawniczy), jak ruchy kapitałowe, z których najważniejszymi były przejęcie Świata Książki przez Weltbild Polska oraz budowa grupy wydawniczej przez Empik (zakup wydawnictw: W.A.B., Buchmann i Wilga). To na pewno nie koniec przejęć, choć też zwracają uwagę coraz mniej atrakcyjne dla branży wydawniczej wyceny firm z tego sektora.

E-alternatywa

Rok 2011 przynosi jednak także pozytywne zapowiedzi zmian. Coraz więcej wydawców zdecydowało się na inwestycję w rozbudowę oferty e-booków w najpopularniejszych obecnie formatach: PDF, ePUB i MOBI. Pierwsze lata funkcjonowania tego segmentu to okres, w którym do sprzedaży wprowadzano publikacje nieobjęte już prawem autorskim, w tym także lektury szkolne. Teraz równolegle z premierami papierowymi pojawiają się w sprzedaży nowości w plikach. Klient wreszcie ma alternatywę. Może pobrać treści legalnie, a coraz tańsze tablety powodują, że zainteresowanie płatnymi serwisami rośnie. Zwłaszcza że pobranie treści w formie aplikacji jest proste, odbywa się szybko i nie kosztuje wiele. To są czynniki, na które klienci w sieci zwracają największą uwagę.

Co dalej

Czeka nas bardzo trudny 2012 rok. Produkcja wydawnicza nadal spada, wiele inwestycji w nowe tytuły wstrzymano. Spadek sprzedaży książek papierowych będzie trwał, zapewne do 2015 roku wyniesie co najmniej 15 proc. Sprzedaż treści cyfrowych nie zrównoważy utraconych przychodów. Pozostaje mieć nadzieję, że niższe koszty produkcji pozwolą utrzymać rentowność sektora. Ale tak naprawdę jest to słaba nadzieja. Najdroższe, ale i najbardziej wartościowe, są bowiem zasoby ludzkie.

Niestety, branży, która przez lata budowała swoją pozycję na fachowej wiedzy, nie stać już na zatrudnianie fachowców. Nadchodzą bardzo niepokojące czasy.

Autorzy są pracownikami firmy Biblioteka Analiz, która zajmuje się badaniem rynku książki

W ubiegłym roku wydano mniej nowych tytułów, zmniejszył się średni nakład, wzrosła cena książki. Perspektywy na 2012 rok są równie złe.

Od stycznia 2011 roku obowiązuje stawka 5 proc. VAT na sprzedaż książek (podniesiona z 0 proc.). Nie tylko ona wpłynęła jednak na wzrost cen i na spadki przychodów. Książka, podobnie jak prasa, znalazła się w kryzysie, który ma wymiar ogólnocywilizacyjny i obserwowany jest także w innych krajach europejskich. Czytelnictwo spada, budżety reklamowe lokowane są w coraz większym stopniu w Internecie, a odbiorca nie chce płacić za cyfrowe treści. Brakuje modelu biznesowego dla drukowanych mediów, które są coraz mniej atrakcyjne w konfrontacji z tabletami, smartfonami, Facebookiem i serwisami udostępniającymi (nie zawsze w zgodzie z prawem) zasoby informacyjne.

Pozostało 81% artykułu
Ekonomia
Gaz może efektywnie wspierać zmianę miksu energetycznego
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Ekonomia
Fundusze Europejskie kluczowe dla innowacyjnych firm
Ekonomia
Energetyka przyszłości wymaga długoterminowych planów
Ekonomia
Technologia zmieni oblicze banków, ale będą one potrzebne klientom
Materiał Promocyjny
Świąteczne prezenty, które doceniają pracowników – i które pracownicy docenią
Ekonomia
Czy Polska ma szansę postawić na nogi obronę Europy