Konta chronione tajemnicą bankową

Art. 5 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=DCFFCB49668ABDB8F9DC3DC8562F4803?id=166335]ustawy o ochronie danych osobowych[/link] mówi, że jeśli przepisy innych ustaw przewidują dalej idącą ochronę danych, stosuje się przepisy tych ustaw. Posiadaczom kont dalej idącą ochronę daje art. 105 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=3FED1A7D9C26644F23E436A347B06E04?id=165971]prawa bankowego[/link]. W katalogu podmiotów, którym banki muszą udzielać informacji, stanowiących tajemnicę bankową, nie ma bowiem naczelnika urzędu skarbowego.

[srodtytul]Skarga na zajęcie pieniędzy z rachunku [/srodtytul]

W sprawie rozpatrywanej przez NSA chodziło o wyegzekwowanie mandatu nałożonego przez straż miejską na Julię W. Ściąganie mandatów nakładanych przez policję i straże miejskie odbywa się w trybie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Zgodnie z nią naczelnik urzędu skarbowego jest organem egzekucyjnym uprawnionym do stosowania wszystkich środków egzekucji należności pieniężnych, a więc również z rachunków bankowych. [b]Uchodzi to za najbardziej efektywną i najszybszą formę dochodzenia należności. [/b]

Naczelnik US w Rudzie Śląskiej, do którego straż miejska skierowała tytuł wykonawczy, zawiadomił bank o zajęciu konta Julii W. Jego właścicielka wniosła do generalnego inspektora ochrony danych osobowych skargę, zarzucając bezprawne zajęcie jej rachunku oraz naruszenie ustawy o ochronie danych osobowych i złamanie tajemnicy bankowej (art. 105 prawa bankowego nie zmusza banków do udzielania naczelnikowi US poufnych informacji).

Ani u GIODO, ani w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Warszawie argumenty te nie znalazły zrozumienia. Oddalając skargę, WSA orzekł, że naczelnik US i bank działały na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy o ochronie danych osobowych oraz art. 80 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=1482AB624CC14B8FDD9C9DEBFC6C32BB?id=179915]ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji[/link]. Pierwszy przepis zezwala na przetwarzanie danych, gdy jest to niezbędne do spełnienia obowiązku wynikającego w tym wypadku z ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Zgodnie zaś z jej art. 80 § 1 organ egzekucyjny dokonuje zajęcia wierzytelności z konta przez przesłanie zawiadomienia o jej zajęciu. Prawo nie wskazuje środków, jakimi mogą się posługiwać organy egzekucyjne do ustalenia banku oraz numeru rachunku zobowiązanego.

[srodtytul]Priorytet dla poufności[/srodtytul]

Naczelny Sąd Administracyjny nie zgodził się z tym wyrokiem. Uznał za uzasadnioną skargę kasacyjną Julii W., uchylił wyrok WSA i przekazał mu sprawę do ponownego rozpoznania. [b]W ocenie NSA doszło do naruszenia art. 5 ustawy o ochronie danych osobowych oraz art. 105 prawa bankowego zapewniającego ochronę tajemnicy rachunku bankowego.[/b] Pierwszy z tych przepisów wyklucza stosowanie art. 23 ustawy o ochronie danych osobowych. Drugi nie daje naczelnikowi US uprawnienia do żądania informacji objętych tajemnicą bankową. Nie stwarza do tego podstaw także art. 80 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, który, zdaniem NSA, tylko określa czas, w jakim następuje zajęcie rachunku.

– Sąd uznał art. 105 prawa bankowego za dający dalej idącą ochronę danych osobowych. Trudno byłoby jednak już teraz przewidywać praktyczne skutki tego wyroku, skoro na razie znamy tylko ustne motywy. Dopiero pisemne uzasadnienie pozwoli na pełniejszą interpretację – mówi radca prawny Piotr Wójcik reprezentujący GIODO.

Możliwości pełnej oceny znaczenia wyroku NSA nie widzi na razie Ministerstwo Finansów, ponieważ go jeszcze nie zna. – Sprawa wydaje się jednak ważna z punktu widzenia skuteczności działania służb egzekucyjnych administracji podatkowej w całym kraju – zauważa Grażyna Piechota, rzecznik prasowy Izby Skarbowej w Katowicach.

Na pewno zaś wyrok NSA stawia pytania, na które trzeba będzie odpowiedzieć.

[ramka][b]Grzegorz Sibiga, Instytut Nauk Prawnych PAN[/b]