Przewidywanie przyszłości w cenie

Spowolnienie polskiej gospodarki, które dokonało się w drugiej połowie ubiegłego roku, zaskoczyło ekonomistów. Widać to po przeanalizowaniu prognoz na kolejne kwartały 2008 r. nadesłanych pod koniec 2007 r. przez ekonomistów w ramach konkursu organizowanego przez „Rz”, „Parkiet” i Narodowy Bank Polski.

Publikacja ostatnich danych dotyczących czwartego kwartału 2008 r (co nastąpi na początku marca) umożliwi podsumowanie pierwszej edycji konkursu. Na przełomie marca i kwietnia 2009 r. zbierze się kapituła konkursu, a zwycięzcy zostaną ogłoszeni w maju.

[srodtytul]Dominował optymizm[/srodtytul]

Na koniec 2007 r. ekonomiści byli zdecydowanymi optymistami. Spodziewali się wzrostu PKB na poziomie wyraźnie powyżej 5 proc., inflacji poniżej 4 proc. Okazało się jednak, że tempo wzrostu gospodarczego w trzecim kwartale 2008 r. wyniosło 4,8 proc., a inflacji 4,7 proc. Największym zaskoczeniem było jednak tempo wzrostu inwestycji. Wszyscy ekonomiści spodziewali się w trzecim kwartale wartości powyżej 10 proc., a inwestycje wzrosły o zaledwie 3,5 proc.

[srodtytul]Co się stanie w 2009 r.?[/srodtytul]

Obraz wyłaniający się z najnowszych prognoz nie jest zbyt optymistyczny. Szczególnie prognozy niektórych ekonomistów są wyjątkowo pesymistyczne. – Zazwyczaj jest tak, że wśród ekonomistów bankowych powszechne jest zjawisko przesadnych reakcji – zbyt optymistycznych lub zbyt pesymistycznych prognoz – podkreśla Bohdan Wyżnikiewicz z Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową.

Średnia z prognoz dotyczących wzrostu PKB w poszczególnych kwartałach 2009 r. wynosi odpowiednio 2 proc., 1,8 proc., 2 proc. i 2,5 proc. Gorzej jest z inwestycjami, których dynamika może być przez trzy kwartały ujemna. Wolniej będą rosnąć ceny – tempo rocznej inflacji spadnie z 3,1 proc. w pierwszym kwartale do 2,4 proc. w ostatnim.

Równowaga zewnętrzna Polski wyrażona bilansem na rachunku płatniczym pozostanie w miarę stabilna – deficyt bieżący polskiej gospodarki ma wynieść od prawie 4,5 mld euro w pierwszym kwartale przez 4,8 mld euro w drugim, 3,7 mld euro w trzecim do 4,5 mld w trzech ostatnich miesiącach 2009 r.

O to, czy inwestycje uratują polską gospodarkę przed spowolnieniem, czy też jeszcze bardziej ściągną ją w dół, zapytaliśmy tych, których prognozy w trzecim kwartale okazały się najbardziej trafne. – Dużą rolę w podtrzymaniu wzrostu ma rząd. Jeżeli inwestycje prywatne zostaną zastąpione państwowymi, to jest szansa, że spadek inwestycji w tym roku będzie niewielki lub nawet dynamika zbliży się do zera – mówi Marcin Mrowiec, ekonomista Pekao.

– Firmom będzie trudno inwestować przy słabym popycie zagranicznym i utrudnionym dostępie do kredytu, leasingu czy finansowania zagranicznego. Szczególnie słabo będą wyglądały inwestycje na rynku mieszkaniowym – dodaje Piotr Kalisz, ekonomista City Handlowego. Druga niewiadoma to konsumpcja prywatna – czy Polacy swoimi zakupami pomogą gospodarce? – Pozytywne jest to, że ostatnio konsumpcja nie rosła tak szybko jak dochody Polaków, co może oznaczać, że część pieniędzy była odkładana – ocenia Rafał Benecki, ekonomista ING Banku.

Nie oznacza to jednak, że bombardowani wiadomościami o kryzysie Polacy ruszą na zakupy. – Sprzedaż detaliczna słabnie mimo całkiem dobrych informacji o wzroście płac i rosnącym zatrudnieniu. Ludzie coraz mniej chętnie kupują dobra trwałego użytku – mówi Dariusz Winek, główny ekonomista BGŻ.

W takiej sytuacji przedsiębiorcy nie będą podnosić cen, dodatkowo inflację będą obniżać ceny surowców i żywności.

Stabilnie powinna wyglądać sytuacja bilansu płatniczego. – Wraz ze spowalniającym eksportem obniżać się będzie także wartość importu. Na zmniejszanie się deficytu bieżącego w drugiej połowie roku będzie oddziaływać napływ funduszy unijnych. To kluczowe założenie naszej prognozy – mówi Jacek Wiśniewski, główny ekonomista Raiffeisen Banku.

[srodtytul]Poprawa na koniec roku[/srodtytul]

Zdaniem ekonomistów końcówka roku powinna być lepsza niż początek. – Oczywiście istnieje ryzyko, że spowolnienie na świecie się przedłuży – zastrzega Kalisz. Dodatkowo będą działać efekty statystyczne, bo końcówka 2008 r., do której będzie porównywany koniec 2009 r., była już w gospodarce słabsza.

[ramka][b]Konkurs na najlepszy zespół analityków makroekonomicznych[/b]

Narodowy Bank Polski oraz „Parkiet” i „Rzeczpospolita” ponad rok temu ogłosiły konkurs na najlepszy zespół analityczny przygotowujący prognozy. Obecnie trwa jego druga edycja dotycząca prognoz na 2009 r. Celem konkursu jest wyróżnienie ekonomistów, którzy przygotują najbardziej trafne prognozy.Każdy ekonomista (lub zespół) chcący wziąć udział w konkursie wysyła do końca każdego kwartału swoje prognozy na cztery kolejne kwartały (prognozy prezentowane powyżej zbieraliśmy do końca grudnia). Oceniona zostanie trafność przewidywań dynamiki PKB, inwestycji, deficytu na rachunku bieżącym bilansu płatniczego i inflacji. Rozstrzygnięcie pierwszej edycji konkursu w maju 2009 r. Nagrodę funduje NBP.