Niepalący młodzi ludzie też chorują na raka płuca

Ok. 85 proc. zachorowań na nowotwór płuca w Polsce to niedrobnokomórkowy rak płuca. Jednocześnie u ok. 45 proc. chorych na ten rodzaj nowotworu występuje rak gruczołowy. Zdarza się, że tacy pacjenci otrzymują diagnozę w zaawansowanym stadium choroby, kiedy doszło już do przerzutów.

Mutacja w genie EGFR

Występowanie raka gruczołowego często wiąże się z obecnością mutacji w genie EGFR. Jak tłumaczy prof. dr hab. n. med. Paweł Krawczyk, kierownik Pracowni Immunologii i Genetyki z Katedry i Kliniki Pneumonologii, Onkologii i Alergologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, EGFR to receptor naskórkowego czynnika wzrostu. Każdy człowiek ma go na komórkach naskórkowych; jest niezbędny, żeby prawidłowo funkcjonowały. – Tyle że te komórki są pobudzane przez EGFR, kiedy do receptora zostanie przyłączony jego ligand, czyli naskórkowy czynnik wzrostu (EGF) – tłumaczy profesor.

W przypadku komórek nowotworowych dochodzi jednak do nieprawidłowości genetycznej. Mutacja w obrębie genu EGFR powoduje, że zaczyna on produkować nieprawidłowe białko, które uniezależnia się od naskórkowego czynnika wzrostu. W momencie, kiedy receptor znajdujący się na komórkach naskórka człowieka uwalnia się spod konieczności stymulacji ze strony naskórkowego czynnika wzrostu, zaczyna wysyłać do jądra komórkowego sygnał, że ma się dzielić. Wtedy powstaje nowotwór. To tzw. mutacja kierująca. Ma to do siebie, że nie jest zależna od palenia papierosów i często występuje u ludzi młodych. Nie jest też dziedziczna.

Czytaj więcej

Choroby

Światowy Dzień Walki z Rakiem. „Mamy nieakceptowalnie niską zgłaszalność na badania”

– Nie możemy zakładać, że każda osoba – zwłaszcza ta, która nie ma dostępu do komputera czy inter...

– Wyzwaniem, które wiąże się z młodymi pacjentami, jest to, że my nie spodziewamy się raka płuca u osoby, która ma 27 lat. Nie spodziewamy się nawet u osoby, która ma lat 40 i nie paliła papierosów – mówi dr hab. n. med. Magdalena Knetki-Wróblewska z Kliniki Nowotworów Płuca i Klatki Piersiowej Narodowego Instytutu Onkologii – Państwowego Instytutu Badawczego w Warszawie. Jak dodaje, tacy chorzy mają bardzo podobne historie; młoda, aktywna fizycznie osoba zgłasza się do lekarza, bo obserwuje nieuzasadnione pogorszenie stanu zdrowia, np. długotrwały kaszel, który nie ustaje mimo leczenia.

Potrzebne Lung Cancer Units

– Nie wiemy, jaka jest przyczyna powstania mutacji w genie EGFR – mówi prof. Krawczyk. Jak uzupełnia, nieprawidłowości w genie EGFR dotyczą ok. 10–14 proc. chorych na raka gruczołowego. Obecnie jedynie 20 proc. z nich przeżywa pięć lat od diagnozy.

Zdaniem lekarza w przypadku każdego chorego na raka płuca, niezależnie od typu nowotworu, należy wykonać badania genetyczne, a w przypadku raka gruczołowego potrzebna jest diagnostyka w kierunku co najmniej pięciu markerów. Takie badania służą dwóm celom: kwalifikacji do leczenia celowanego ukierunkowanego genetycznie oraz wykluczeniu możliwości stosowania immunoterapii, z której pacjent nie odniesie korzyści, jeśli ma mutację EGFR.

Sama diagnostyka w raku płuca stanowi jednak wyzwanie. W niektórych miejscach w Polsce proces diagnostyczny trwa od trzech miesięcy do nawet pół roku. W praktyce oznacza to, że pacjenci z zaawansowaną chorobą, którzy zbyt długo czekają na diagnozę, mogą nie zakwalifikować się do terapii. Dlatego konieczne jest scentralizowanie leczenia chorych na raka płuca w wyspecjalizowanych ośrodkach, tzw. Lung Cancer Units. Pomysł został pozytywnie oceniony przez Agencję Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji. Teraz kluczowa jest decyzja Ministerstwa Zdrowia w sprawie jego realizacji.

Czytaj więcej

Ochrona zdrowia

Szanse i wyzwania w leczeniu raka płuca

Rak płuca pozostaje jednym z największych wyzwań onkologicznych w Polsce. Cechuje go wysoka śmier...

Ewolucja leczenia raka płuca

Dominująca grupa chorych na raka płuca w Polsce to osoby w stadium zaawansowanym. – Ponad połowa pacjentów w momencie rozpoznania to są chorzy z rozsianym procesem nowotworowym albo z tak zaawansowaną chorobą, że nie możemy im proponować leczenia radykalnego (całkowitego wycięcia zmiany razem z marginesem zdrowych tkanek – red.) – wskazuje dr hab. Magdalena Knetki-Wróblewska.

Jak tłumaczy, leczenie systemowe zaawansowanego raka płuca to chemioterapia, immunoterapia i terapie celowane. – Jeszcze 15–20 lat temu wszystkich chorych leczyliśmy tak samo. Każdy dostawał chemioterapię, nie było żadnej personalizacji. Teraz to się bardzo zmieniło, a każdy kolejny rok przynosi nowe doniesienia – mówi.