Czy w polsce powstana nowe kopalnie węgla brunatnego?

– Chcemy przekonać naszych unijnych partnerów, że konkurencyjność Europy wymaga niskich cen energii. Być może uda się skorygować strategię Brukseli w odniesieniu do węgla brunatnego. Mówiąc o dywersyfikacji, mamy na myśli energetykę odnawialną, gazową i jądrową. Ale tak naprawdę kluczowy dla polskiej energetyki jeszcze przez wiele lat będzie węgiel brunatny – powiedział w marcu premier Donald Tusk. Jego słowa ucieszyły inwestorów, bo to znaczy, że jest szansa na rozwój branży, ale nie spodobały się przeciwnikom budowy nowych kopalń (zrzesza ich m.in. koalicja „Rozwój tak, odkrywki nie"). Zachwyceni nie są też ekolodzy – przypominają, że to właśnie to paliwo emituje najwięcej CO2. Jednak jest szansa na renesans węgla brunatnego w Polsce.

Węgiel kontra węgiel

Polska energetyka bazuje na węglu – w ostatnich latach średnio ok. 60 proc. energii elektrycznej mamy z węgla kamiennego, a ok. 30 proc. z brunatnego. Jednak ostatnie dwa – trzy lata pokazują, że tańszy węgiel brunatny staje się coraz poważniejszą konkurencją dla swojego czarnego odpowiednika.

W 2012 r. produkcja energii w Polsce wyniosła prawie 160 TWh, z czego 84,5 TWh na węglu kamiennym, a 51 TWh na brunatnym. Rok wcześniej wyprodukowaliśmy ponad 163 TWh energii elektrycznej, z czego 90,8 TWh z węgla kamiennego, a 53,6 TWh z brunatnego. O ile udział węgla kamiennego w miksie energetycznym spadł rok do roku z 61 do 58 proc., tak brunatnego wzrósł z 36 do 39 proc.

Widać to także po wielkości wydobycia w czterech polskich odkrywkach (mamy jeszcze piątą, maleńką Sieniawę, ale ona produkuje głównie na potrzeby indywidualnych odbiorców). Np. należąca do PGE kopalnia Bełchatów pobiła rekord wydobycia przekraczając poziom 40 mln ton w skali roku. To ok. dwóch trzecich całej krajowej produkcji.

Jak będzie w tym roku? Spowolnienie nadal daje się we znaki. W lutym 2013 r. produkcja energii spadła o 8 proc. r./r. do 13,6 TWh – spadek na węglu kamiennym wyniósł także 8 proc., a na brunatnym już 11 proc.

– Trudno powiedzieć, jak będzie wyglądał ten rok. Ale węgiel brunatny jest tańszy od kamiennego w przeliczeniu na 1 GJ – mówi Krzysztof Zarychta, analityk DM BDM.

Paliwo na 200 lat

– Węgiel brunatny jako najtańsze znaczące paliwo w naszej energetyce powinien w przyszłości odgrywać nie mniejszą rolę niż dotychczas i należy spróbować zwiększyć jego wydobycie. Mimo posiadania olbrzymich zasobów węgla brunatnego, eksploatacja odbywa się tylko w czterech rejonach kraju (Bełchatów, Bogatynia, Konin i Turek). W związku z tym, oprócz eksploatacji węgla brunatnego w kopalniach czynnych, należy rozpatrywać również zagospodarowanie nowych złóż. Duże nadzieje wiążemy zatem z udostępnieniem np. złóż Gubin-Brody – mówi Zbigniew Holinka z Porozumienia Producentów Węgla Brunatnego. Złoże Gubin-Brody bada PGE Gubin, która stara się już o koncesję wydobywczą. Spółce udało się pokonać opór mieszkańców, którzy teraz chcą, by na ich terenie powstała nowa kopalnia i elektrownia („Rz" szacuje, że inwestycja pochłonęłaby łącznie ok. 25 mld zł – kopalnia i elektrownia o mocy 3000 MW). – Zmiana podejścia do inwestycji wymuszona jest sytuacją ekonomiczną naszych gmin – mówi Adam Jaszewski, szef stowarzyszenia „Zmieńmy razem gminę Brody".

– Mamy największe złoża węgla brunatnego w Europie. Udokumentowanych zasobów wystarczy na ok. 200 lat przy wydobyciu 60–65 mln ton rocznie. Węgiel brunatny jest i będzie potrzebny naszej gospodarce. To gwarancja rozwoju i niezależności energetycznej. Warto pamiętać, że jedno miejsce pracy w górnictwie to 2–3 nowe miejsca pracy w branżach ościennych np. w transporcie, usługach, służbie zdrowia i innych – wylicza Holinka.

Czas na decyzje

Nowe odkrywki powstają przy dotychczasowych kopalniach, jak choćby Szczerców Bełchatowa czy Tomisławice Konina. By powstała jednak nowa kopalnia – obok musi powstać elektrownia, bo  węgla brunatnego nie można daleko transportować (traci właściwości). Jednak lokalne społeczności np. w okolicach Legnicy są temu przeciwne i walczą, także w Brukseli, o swoje. Potencjalne złoża do zagospodarowania to te, o które stara się PGE i ZE PAK oraz m.in. Cybinka-Sądów. Podjęcie decyzji jest o tyle ważne, że np. w kopalni Adamów złoża skończą się za ok. 10 lat. Jakie są więc szanse na nowe kopalnie węgla brunatnego? – Zobaczymy. Z jednej strony są problemy społeczne i kłopoty z transportem tego paliwa, ale z drugiej strony mamy do czynienia z wycofywaniem się inwestorów z budowy bloków na węgiel kamienny – przypomina Krzysztof Zarychta.

Masz pytanie, wyślij e-mail do redaktora sekcji „Rynek i biznes" Beaty Chomątowskiej, b.chomatowska@rp.pl

Opinia: