Co się działo w górnictwie w 2012 r.?

Po pięciu latach bez zmian „na górze" branża ma nowego nadzorcę, bo Waldemara Pawlaka na stanowisku ministra gospodarki zastąpił w grudniu Janusz Piechociński. Głośnym echem odbiła się też zmiana prezesa w Bogdance (odwołanego Mirosława Tarasa zastąpił Zbigniew Stopa). Z kolei np. Kopex w roku 2012 miał aż trzech prezesów (odwołanego w styczniu Mariana Kostempskiego zastąpił główny akcjonariusz – Krzysztof Jędrzejewski, a potem ściągnięty z Sandvika Andrzej Jagiełło). Z kolei z zarządu Kompanii Węglowej odwołani zostali Ewa Malek-Piotrowska i Zbigniew Paprotny. Mieli ich zastąpić Bogusław Oleksy i Wojciech Kotlarek, ale pierwszy z nich zrezygnował z funkcji jeszcze przed jej objęciem. Jednak zmiany kadrowe to nie jedyne ważne tegoroczne wydarzenia w historii spółek węglowych, które w 2013 r. świętować będą swoje jubileusze (Kompania Węglowa 10-lecie, a Katowicki Holding Węglowy i Jastrzębska Spółka Węglowa 20-lecie). Oto zestawienie najważniejszych według nas tegorocznych górniczych plusów i minusów przygotowane przez „Rz".

PLUSY

Emisja obligacji pięcioletnich Katowickiego Holdingu Węglowego

Po dwóch latach przygotowań i negocjacji Katowicki Holding Węglowy podpisał pod koniec sierpnia 2012 r. umowę emisji obligacji z konsorcjum pięciu banków. Program wart jest 1,025 mld zł. Spółka wyemitowała już papiery pięcioletnie za ok. 700 mln zł, reszta to transza obrotowa. To pierwszy raz w branży węgla kamiennego, gdy spółce węglowej udało się pozyskać finansowanie średnioterminowe. Emisji obligacji nie wykluczają w następnej kolejności m.in. Jastrzębska Spółka Węglowa (rozmawia o programie za 1 mld euro) oraz Kompania Węglowa. KHW wyemitował papiery po to, by spłacić przeterminowane długi (od grudnia spółka płaci na bieżąco) oraz pozyskać środki na inwestycje.

Coraz więcej projektów budowy nowych kopalń

W listopadzie 2012 r.  spółka z grupy Kulczyk Investments otrzymała koncesję na rozpoznanie złoża węgla w okolicach Suszca i Pszczyny na Śląsku. To już kolejny inwestor zainteresowany zagospodarowaniem polskich złóż węgla kamiennego. Przypomnijmy, że m.in. kopalnię pod Oświęcimiem chce budować Kopex, nowe złoża na Lubelszczyźnie oprócz Bogdanki badają Australijczycy i Kompania Węglowa. Jak wyliczyła „Rz" inwestycje w nowe kopalnie węgla kamiennego w naszym kraju mogą pochłonąć w najbliższym czasie w sumie nawet ok. 8 mld zł.

Uruchomienie wydobycia w kopalni Silesia

Mijają właśnie dwa lata od momentu, gdy Kompania Węglowa sprzedała czeskiemu EPH swoją kopalnię Silesia w Czechowicach-Dziedzicach. Gdyby transakcja nie doszła do skutku, zakład zostałby zamknięty. Tymczasem kopalnia w maju tego roku fedruje na nowej ścianie, a w 2013 r. ma zostać uruchomiona druga ściana wydobywcza. Docelowo zakład ma produkować ok. 3 mln ton surowca rocznie. Jak na razie Czesi zainwestowali w kopalni ponad 500 mln zł. Choć mało kto wierzył w powodzenie czechowickiej kopalni, to załoga tak sobie chwali nowego właściciela, że zgodziła się na to, by pracować w systemie zmianowym przez siedem dni w tygodniu (dla porównania w momencie koniunktury na węgiel rozmowa z górniczymi związkami zawodowymi o wydobyciu w soboty skazana jest z góry na porażkę).

Emocje wokół nowych złóż węgla brunatnego Legnica i Gubin Brody

Rośnie produkcja węgla brunatnego, ale udostępnione złoża tego surowca powoli się kończą. Od lat trwa dyskusja o potencjalnym uruchomieniu nowych odkrywek. Ten rok pod tym względem był bardzo ważny. Aktywnie działali przeciwnicy takich pomysłów, czyli ogólnopolska koalicja „Rozwój tak, odkrywki nie", ale okazuje się, że pomysł budowy nowej kopalni i elektrowni ma także zwolenników i bynajmniej nie tylko w branży węglowej, ale wśród mieszkańców gmin Gubin i Brody, którzy chcą budowy kombinatu górniczo-energetycznego i w tej sprawie odwiedzili w grudniu ministerstwo gospodarki oraz wystosowali list do nowego wicepremiera i szefa resortu Janusza Piechocińskiego.

Spadek importu węgla do Polski

Nareszcie chciałoby się rzec. Polska od 2008 r. jest importerem węgla netto, co oznacza, że przywozimy więcej paliwa z zagranicy niż tam go wywozimy. I nie ma już szans na zmianę tej tendencji, choć Polska jest największym w UE i drugim co do wielkości w całej Europie producentem węgla kamiennego. W tym roku do Polski przyjechało w sumie ok. 10 mln ton zagranicznego węgla (wstępne szacunki). Do końca września do Polski przyjechało 7,214 mln ton czarnego złota, z czego 1,034 mln ton to węgiel koksowy (dane resortu gospodarki). Dla porównania w 2011 r. do Polski przyjechało ok. 15 mln ton zagranicznego węgla, z czego prawie 9 mln ton z Rosji.

MINUSY

Gigantyczne zwały węgla – mniejsze zapotrzebowanie na paliwo  i słabsze wyniki kopalń

Nie ma szans na to, by polskie kopalnie powtórzyły wynik netto z 2011 r., gdy zarobiły na czysto prawie 3 mld zł. W tym roku oczywiście branża będzie na plusie, ale głównie ze względu na wyższe ceny, bo sprzedaż paliwa przy rosnącej jego produkcji spadła znacząco. Jednak dobrze nie jest, bo na zwałach kopalń i elektrowni węglowych zalega w sumie 15 mln ton paliwa. To dużo zważywszy na to, iż polskie kopalnie wydobywają obecnie ok. 75 mln ton rocznie.

Spadek eksportu węgla kamiennego

Kuleje sprzedaż zagraniczna naszego węgla. I to od lat. A to dlatego, że polskie paliwo jest coraz mniej konkurencyjne cenowo (wysokie koszty wydobycia oraz drogi transport).  W tym roku zagraniczna sprzedaż węgla wyniesie ok. 5 mln ton. A jeszcze kilka lat temu było to przynajmniej 4-5 razy więcej. To dlatego planujący debiut giełdowy Węglokoks, główny eksporter surowca z Polski, musiał poszukać nowych dróg rozwoju (m.in. kupił Hutę Łabędy, Nadwiślańską Spółkę Energetyczną, czy zakład przeróbczy Julian).

Wciąż za dużo wypadków śmiertelnych

Do 27 grudnia 2012 r. nie wydarzyła się w tym roku żadna duża górnicza katastrofa. Na szczęście. Jednak mimo to do 27 grudnia w całym górnictwie zginęło aż 28 osób, a 22 z nich w kopalniach węgla kamiennego – wynika z danych Wyższego Urzędu Górniczego. Dla porównania w 2011 r. zginęło w sumie 26 górników (20 w zakładach wydobywających węgiel kamienny). Spada na szczęście liczba wypadków ogółem – jest ich kolejny rok z rzędu mniej niż 3 tys.