Unijny nadzór z przywilejami

Prezydencja irlandzka zamierza w przyszłym tygodniu zakończyć negocjacje z Parlamentem Europejskim na temat nowych przepisów tworzących unijny nadzór bankowy. Niektórzy eurodeputowani kwestionują specjalne ustalenia dla państw spoza strefy euro.

– Państwa te zyskują przywileje, których nie ma strefa euro – uważa Sharon Bowles, przewodnicząca Komisji Gospodarczej Parlamentu Europejskiego. Na spotkaniu organizowanym niedawno przez brukselski think tank CEPS Brytyjka przekonywała, że trzeba je usunąć. Ale negocjująca z drugiej strony Rada UE jest po stronie państw spoza strefy euro.

Dwa warianty

– Nikt w Radzie tych ustaleń nie podważa – mówi polski dyplomata. Polska, razem z innymi państwami spoza euro, które rozważają udział w unii bankowej, wynegocjowała w grudniu 2012 r. korzystne zapisy. Chodzi o sytuację, w której nowy nadzór podejmuje decyzję niekorzystną dla danego kraju.

Możliwe są dwa warianty. W pierwszym niekorzystną decyzję podejmuje Rada Prezesów Europejskiego Banku Centralnego, w której Polska nie ma przedstawiciela, odwracając wcześniejszy werdykt Rady Nadzorców, gdzie będzie zasiadał i głosował szef polskiej Komisji Nadzoru Finansowego.

W takiej opcji Polska będzie mogła uznać, że ta decyzja ją nie obowiązuje. Wtedy EBC zdecyduje o zawieszeniu albo zakończeniu udziału naszego kraju w nadzorze bankowym. Gwarancje te przyjęto na wszelki wypadek, eksperci nazywają ją opcją nuklearną.

– Nie sądzę, żeby Rada Prezesów EBC kiedykolwiek podjęła decyzję odwracającą werdykt Rady Nadzorców – mówi Zsolt Darvas, ekonomista brukselskiego think tanku Bruegel.

Drugi wariant zapisany w przepisach to sytuacja, w której już Rada Nadzorców, z przedstawicielami krajów spoza strefy euro, podejmuje decyzję, z którą taki kraj się nie zgadza. Wtedy zainteresowany kraj może zdecydować o opuszczeniu unijnego nadzoru. Taka sytuacja jest również mało prawdopodobna.

– Kraj wystawiłby się wtedy na ogromną presję rynków finansowych. Publicznie oświadczyłby, że nie zgadza się z EBC, który będzie miał jednak w takiej sytuacji większą wiarygodność – uważa Guntram Wolff, wicedyrektor Bruegla.

Wątpliwości parlamentu

Ale samo istnienie wyjść awaryjnych budzi wątpliwości Parlamentu Europejskiego. Szczególnie drugi wariant, gdy dany kraj ma wpływ na głosowanie, ale nie zgadza się z jego wynikiem. Takiej opcji nie mają kraje strefy euro. Przedstawiciele Polski próbują tłumaczyć, że to tylko gwarancje, które mają ułatwić nam podjęcie decyzji o wejściu do unijnego nadzoru.

Problem jednak w tym, że rząd do tej pory nie zdecydował, czy podejmie taką decyzję. Na razie czeka na drugą część legislacji – stworzenie mechanizmu kontrolowanej upadłości banków.

– Kraje spoza strefy euro chcą wiedzieć, czy ten mechanizm będzie je również obejmował. Na razie nie ma jeszcze konkretnych zapisów – mówi Darvas.

Opublikował on właśnie wczoraj, razem z Guntramem Wolffem, analizę kosztów i korzyści dla krajów spoza strefy euro. Ich zdaniem nawet bez jasności ws. sposobów finansowania ewentualnych upadłości w przyszłości Polsce i innym krajom Europy Środkowej i Wschodniej opłaca się dołączyć do nowego unijnego nadzoru.

– Wspólny nadzór ma sens dla krajów goszczących banki ze strefy euro, a w Polsce stanowią one ponad połowę aktywów – uważa Wolff.

Jego zdaniem zawsze istnieje ryzyko, że w trudnej sytuacji takie banki będą chciały zabierać pieniądze ze swoich zagranicznych oddziałów czy spółek, tak jak chciały to robić banki niemieckie czy austriackie w czasie ostatniego kryzysu finansowego.

Polska, będąc we wspólnym nadzorze, uzyska dwie rzeczy. Po pierwsze, dowie się, że dany bank, obecny również w Polsce, ma problemy. Po drugie, szef KNF będzie miał wpływ na decyzją nadzorczą dotyczącą ratowania takiego banku.

Brukselscy eksperci kwestionują powtarzane w Polsce argumenty, że nasz nadzór jest dobry, więc nie ma potrzeba dodatkowego wzmocnienia z EBC. – W Polsce rosła taka sama bańka kredytów dewizowych, jak w krajach bałtyckich. Tylko dzięki temu, że przyszedł kryzys, trend uległ zahamowaniu – uważa Zsolt Darvas.

Przepisy o nowym nadzorze bankowym mają wejść w życie na wiosnę 2014 r. Negocjacje dotyczące mechanizmu kontrolowanej upadłości banków rozpoczną się po wakacjach, na podstawie propozycji, którą Komisja Europejska ma przedstawić w czerwcu. Kraje euro muszą do nadzoru przystąpić, pozostałe mogą to zrobić.