Odkrycie znad Eufratu

Wspaniałe antyczne mozaiki sprzed dwóch tysiącleci odsłonili tureccy badacze na południu kraju - pisze Krzysztof Kowalski.

Aktualizacja: 11.11.2014 19:35 Publikacja: 11.11.2014 19:31

Tak wyobrażał sobie Zeusa starożytny artysta dwa tysiące lat temu

Tak wyobrażał sobie Zeusa starożytny artysta dwa tysiące lat temu

Foto: AFP

Odkrycia dokonali naukowcy z Uniwersytetu w Ankarze, zespołem kieruje dr Kutalmis Gorkay.  Poinformował o tym turecki dziennik „Hurriyet Daily News". Archeolodzy odkopali trzy fenomenalnie zachowane mozaiki podłogowe przestawiające portrety bogów oraz wielkich postaci starożytnego świata. Znajdują się one w ruinach antycznego miasta Zeugma opodal współczesnego Gaziantep na południu Turcji, nad Eufratem.

Zeugma (po grecku most pontonowy, połączenie) została założona około 300 roku p.n.e. przez Seleukosa, jednego z generałów Aleksandra Macedońskiego. Miasto strzegło przeprawy przez Eufrat.

W 64 roku p.n.e. opanowali je Rzymianie, od tego momentu jeszcze zyskało na znaczeniu. Była tam ulokowana komora celna (archeolodzy znaleźli ponad 65 tys. glinianych i kamiennych  pieczęci do oznakowania towarów) przynosząca miastu i jego mieszkańcom ogromne dochody. Przez Zeugmę przechodził główny szlak handlowy tego regionu. Bogaci ludzie wznosili nad wodą wspaniale zdobione wille, rezydencje.

Zachwycające ruiny

Gdy w XV wieku plemiona tureckie osiadły nad Eufratem i odkryły ruiny opuszczonego już wówczas miasta, prezentowały się one wciąż jeszcze tak okazale, że przybysze powzięli przekonanie, iż jest to pozostałość siedziby legendarnej królowej Saby.

Jednak Eufrat, który dał temu miastu potęgę, po upływie dwóch tysiącleci częściowo je pochłonął. W 2000 roku 30 proc. starożytnego miasta zalały wody Eufratu spiętrzone zaporą w Birecik. Archeolodzy szacują, że w mieście oprócz innych budynków było około 3 tys. luksusowych rezydencji.

Przeprowadzono wówczas pospieszne badania ratownicze, uczestniczyli w nich archeolodzy z wielu krajów.Okazało się wtedy, że charakterystyczną cechą tego starożytnego miasta były mozaiki.Archeolodzy odnajdywali je, w lepszym lub gorszym stanie, prawie we wszystkich odkopywanych willach.

Najlepiej zachowane spośród tych dzieł zgromadzono w jednym miejscu w pobliskim mieście Gaziantep – powstało w ten sposób muzeum mozaiek z Zeugmy.

Ostatnio odkryte mozaiki znajdują się w tzw. domu Muzalar.

– Jest jeszcze wiele miejsc do przebadania w części niezalanej przez wodę.  Szacujemy, że miasto liczyło do 3 tysięcy wspaniałych willi. Dom Muzalar, który teraz odkopaliśmy, składał się z sześciu komnat – wyjaśnia dr Kutalmis Gorkay.

Miasto na szlaku

Teraz mozaikami zajmują się konserwatorzy. Zaczęli od wznoszenia prowizorycznego dachu, który ochroni mozaiki przed opadami podczas nadchodzącej zimy. W 2015 roku wykopaliska w Zeugma będą kontynuowane. O randze tego stanowiska najlepiej świadczy to, że naukowcy z Uniwersytetu w Ankarze mają zagwarantowany przez rząd Turcji budżet na badania w wysokości 2,5 mln euro.

Badacze sądzą, że miejsca najbardziej wartościowe pod względem zabytkowym dopiero zostaną odkopane. Zeugma jest wyjątkowo cenna pod względem historycznym, ponieważ leżała na styku różnych światów – hellenistycznego, armeńskiego, rzymskiego i perskiego.

– Ludzie w tym mieście nie myśleli wyłącznie o drogach, wodzie pitnej i miejskiej infrastrukturze, ale także przywiązywali wagę do dóbr kultury. Dlatego mamy ambitny plan odkopania całej tej antycznej aglomeracji niezalanej przez wodę – zapowiada mer sąsiedniego Gaziantep, pani Fatma Sahin.

Również w tym roku, w kwietniu, wspaniale zachowane kolorowe mozaiki odkryli na pustyni Negew w Izraelu badacze z Israel Antiquities Authority (Izraelska Rada Starożytności).

Zachowały się one w ruinach klasztoru wzniesionego w VI wieku.  Na mozaice w  refektarzu przeważają motywy geometryczne i roślinne obok amfor i ptaków. Mozaika w sali modlitewnej przedstawia wzór z liści w kolorach: czerwonym, niebieskim, żółtym i zielonym. W mozaiki wkomponowano napisy w języku greckim. Również te mozaiki są na tyle dobrze zachowane, że Israel Antiquities Authority planuje przeniesienie ich w całości do centrum turystycznego Wadi Atir.

Odkrycia dokonali naukowcy z Uniwersytetu w Ankarze, zespołem kieruje dr Kutalmis Gorkay.  Poinformował o tym turecki dziennik „Hurriyet Daily News". Archeolodzy odkopali trzy fenomenalnie zachowane mozaiki podłogowe przestawiające portrety bogów oraz wielkich postaci starożytnego świata. Znajdują się one w ruinach antycznego miasta Zeugma opodal współczesnego Gaziantep na południu Turcji, nad Eufratem.

Zeugma (po grecku most pontonowy, połączenie) została założona około 300 roku p.n.e. przez Seleukosa, jednego z generałów Aleksandra Macedońskiego. Miasto strzegło przeprawy przez Eufrat.

Pozostało 85% artykułu
Archeologia
Nowe odkrycie dotyczące prehistorycznej diety. Archeolodzy uzyskali przełomowy dowód
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Archeologia
Polscy archeolodzy zbadają królewski grobowiec w Egipcie. Potrzebują pieniędzy
Archeologia
Niezwykłe odkrycie archeologów. Naukowcy odnaleźli zaginione miasto Majów
Archeologia
Premierowy pokaz strojów z Faras w Luwrze
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Archeologia
Co archeolodzy znaleźli w podziemnym tunelu w Gucin Gaju?