Pióra sprzed 99 mln lat w bursztynie

Doskonale zachowany, zatopiony w żywicy fragment skrzydła wymarłego ptaka sprzed 99 mln lat kupili naukowcy na targu w Birmie.

Aktualizacja: 29.06.2016 22:59 Publikacja: 29.06.2016 18:09

Pióra sprzed 99 mln lat w bursztynie

Foto: MPR

Dzika dolina Hukawng w Birmie znana jest z zasobnych kopalni złota i bursztynu. Handlarzy interesują obie te kopaliny, ale naukowcy darzą szczególnym zainteresowaniem tę drugą. W zastygłej żywicy z Hukawng często odnajdywane są szczątki organizmów sprzed około 100 milionów lat, jakich nie sposób odnaleźć nigdzie indziej.

Wydobywany w Hukawng bursztyn to bardzo cenny materiał do wyrobu ozdób – był używany do tego celu już w 600 roku p.n.e. Znany ze swojego ciemnoczerwonego koloru jest najdroższym bursztynem na światowych rynkach.

Większość zatopionych w nim szczątków traktowana jest jako obniżające wartość surowca nieczystości. Często są niszczone, gdy jubilerzy próbują je oczyścić i wyszlifować. Jednak z odkrytymi teraz zatopionymi w bursztynie piórami było inaczej. Były one tak uderzająco piękne, że jubiler planował wykonać z nich wisiorek o nazwie „Skrzydła anioła".

Odrąbany fragment

Naszyjnik nie powstał, bo naukowcy odkupili od rzemieślnika paleontologiczne skarby na targu w Myitkyinie, stolicy birmańskiego stanu Kachin. Jak jednak zauważyli, już wcześniej, może podczas wydobycia, ktoś odrąbał zakupiony przez nich kawałek od większej całości: niewykluczone, że zawierającej szczątki całego ptaka.

Tak czy owak znalezisko jest cenne. Dotąd tak stare ptasie pióra znane są jedynie ze skalnych odcisków. Tu mamy zaś fragment skrzydła w postaci niemal niezniszczonej. Można rozróżnić trzy długie palce uzbrojone w szpony, a także pióra. Zwierzę należało do enantiornisów (Enantiornithes) – podgromady ptaków, która wymarła wraz z dinozaurami ok. 66 milionów lat temu (szpony na skrzydłach ułatwiały im poruszanie się wśród gałęzi). – W tych skamielinach zachowały się niezwykłe szczegóły. Widać nie tylko budowę piór, ale też ślady ubarwienia – zachwala znalezisko prof. Mike Benton z Uniwersytetu w Bristolu, który brał udział w poszukiwaniach i badaniach.

Samodzielne pisklę

Skamieliny są maleńkie (całe skrzydło ma ok. 2,5 cm długości), więc ptaki były jeszcze bardzo młode. Kierujący badaniami dr Xing Lida z Chińskiego Uniwersytetu Geologicznego twierdzi, że można z tego faktu wysnuć wskazówki dotyczące trybu życia tych ptaków: pisklęta najprawdopodobniej były bardzo samodzielne, nie czekały w gnieździe na pożywienie, lecz same go szukały.

Jak twierdzą naukowcy, około 30 proc. birmańskiego bursztynu zawiera cenne dla nauki pozostałości. Z wcześniej odkrytych skamielin można wymienić najwcześniejszy znany gatunek pszczoły, 11 gatunków mrówek, skorpiona oraz jaszczurkę. Wszystkie pozostałości pochodzą sprzed około 100 milionów lat. W przypadku jaszczurki kolejny pod względem wieku egzemplarz ma 25 mln lat – birmański bursztyn pozwala więc naukowcom spojrzeć wyjątkowo daleko w przeszłość.

Trudno się dziwić, że naukowcy chcą bardziej systematycznie wziąć się do monitorowania jubilerskiego surowca wydobywanego w dolinie Hukawng. Xing Lida planuje założyć w Myitkyinie instytut, który zajmie się sprawdzaniem trafiającego na targ bursztynu pod względem wartości naukowej.

Archeologia
Naukowcy zbadali szkielet rzymskiego gladiatora. Przełomowe wyniki analiz
Archeologia
Naukowcy odkryli kolejne tajemnice denisowian. Co wiemy o kuzynach Homo sapiens?
Archeologia
Przełomowe odkrycie archeologów. „Kwestionuje nasze rozumienie historii ludzkości"
Archeologia
Jakie tajemnice kryje stary żydowski cmentarz na Bródnie?
Archeologia
Czy wiek Stonehenge na pewno jest dobrze określony? Zaskakujące odkrycie naukowców