Wielka tajemnica faraonów

Inżynierowie i fizycy pomogą archeologom rozwikłać zagadkę, co kryją wnętrza największych piramid.

Publikacja: 26.10.2015 17:27

Wielkie piramidy egipskie wciąż pozostają wielką budowlaną i architektoniczną zagadką kraju faraonów

Wielkie piramidy egipskie wciąż pozostają wielką budowlaną i architektoniczną zagadką kraju faraonów

Foto: AFP

Mamdouh el-Damalti, szef egipskiego Ministerstwa Starożytności, podczas konferencji prasowej zorganizowanej w Kairze poinformował o nowym międzynarodowym przedsięwzięciu badawczym, którego celem jest ustalenie, w jaki sposób piramidy były budowane oraz czy kryją we wnętrzach rampy służące do transportowania kamieni na coraz wyższy poziom (co sugeruje wielu archeologów). Naukowcy sprawdzą także, czy są w nie wkomponowane nieznane komnaty zawierające być może sarkofagi.

Program nosi nazwę Scan Pyramids. Biorą w nim udział naukowcy z uniwersytetów w Kairze, Laval w Kanadzie i Nagoja w Japonii, a także specjaliści francuscy z HIP Institut (Heritage, Innovation, Preservation).

W ramach programu Scan Pyramids zbadane zostaną trzy wielkie piramidy w Gizie pod Kairem – Chefrena, Cheopsa i Mykerinosa, oraz mniejsza piramida w Dahszur na południa od stolicy Egiptu, wzniesione dla faraona Snofru, ojca Cheopsa. Wszystkie te obiekty powstały około 4600 – 4500 lat temu.

Badania będą trwały od początku listopada 2015 do końca grudnia 2016 roku. Poszukiwania takich tajemniczych hipotetycznych elementów trwają już od kilkudziesięciu lat, prowadziło je wiele misji archeologicznych z wielu krajów.

Zagadkową wewnętrzną strukturę piramid starali się rozpoznać archeolodzy, fizycy i architekci. Na przykład w latach 60. XX wieku amerykański fizyk Luis Alavarez, laureat Nagrody Nobla, próbował zbadać wnętrze piramid za pomocą mionów – cząstek elementarnych, niestety bez powodzenia. Z podobnym skutkiem próbowano badać piramidy promieniami rentgenowskimi.

– Tym razem będzie inaczej. Umożliwi to najnowsza technologia, jaka zostanie użyta do przeprowadzenia badań nieinwazyjnych. Wykorzystamy najnowocześniejszy sprzęt, jakim dysponują uniwersytety – wyjaśnia kierujący międzynarodowym zespołem prof. Hany Helal z Uniwersytetu w Kairze.

Do badań zostanie użyta termografia w podczerwieni. Specjalistą w tej dziedzinie jest prof. Jean-Claude Barre z Uniwersytetu w Laval. Wokół piramid przesuwana będzie kamera na podczerwień w rytmie wędrującego nad horyzontem Słońca. Będzie ona kierowana ręcznie oraz z dronów. Wychwyci energię, jaką emitują olbrzymie starożytne obiekty. Zmienia się ona w ciągu dnia, w zależności od zmieniającej się temperatury. Kamera zarejestruje te różnice. Na podstawie jej zapisu powstanie barwny obraz – będą na nim plamy niebieskie – odpowiadające miejscom chłodniejszym, oraz czerwone, odpowiadające miejscom cieplejszym. Niebieskie plamy będą świadczyły o obecności obszarów o mniejszej gęstości, które mogą się okazać miejscami pustymi, czyli komorami bądź korytarzami. Obraz taki zostanie stworzony dla każdej z czterech ścian piramidy. Kamera będzie uruchamiana pół godziny przed wschodem Słońca, zarejestrowana wtedy temperatura będzie punktem odniesienia dla dokonywanych pomiarów.

– Odbierany sygnał będzie bardzo słaby. Dlatego, aby poprawnie go interpretować, będziemy zmuszeni wielokrotnie przeprowadzać pomiary. Będziemy musieli nauczyć się odróżniać sygnał właściwy od zakłóceń pochodzących z tła – podkreśla inżynier Xavier Maldague z Uniwersytetu w Laval.

Badacze wrócą także do pomysłu wykorzystania cząstek elementarnych – mionów. Docierają one do powierzchni Ziemi z górnych warstw atmosfery, bombardują ją z częstotliwością 10 tys. razy w ciągu minuty na metr kwadratowy. Podobnie jak promieniowanie rentgenowskie przenikają przez materię. W przypadku piramid umożliwią odkrycie ich wewnętrznej struktury, ponieważ są w stanie przenikać przez warstwy skał grubości wielu metrów. Ta specyficzna, mionowa technika radiograficzna wykorzystywana jest obecnie do badań wulkanów; specjalizują się w niej naukowcy z Uniwersytetu w Nagoi, którzy biorą udział w programie Scan Pyramids.

W ramach tego programu wykorzystana zostanie także technika opracowana w Laboratorium Fizyki Wysokich Energii w Tsukubie w Japonii, stosowana między innymi do sprawdzania stanu reaktorów w elektrowni Fukushima.

Techniki „prześwietlania" promieniami podczerwonymi i cząstkami elementarnymi  zostaną także użyte do zbadania grobowca Tutanchamona, aby zweryfikować teorię brytyjskiego egiptologa Nicholasa Reevesa który przypuszcza, że jest w nim pochowana, w tajemnej komnacie, królowa Nefertiti. Dotychczas nie odnaleziono jej mumii, mimo intensywnych poszukiwań.

Mamdouh el-Damalti, szef egipskiego Ministerstwa Starożytności, podczas konferencji prasowej zorganizowanej w Kairze poinformował o nowym międzynarodowym przedsięwzięciu badawczym, którego celem jest ustalenie, w jaki sposób piramidy były budowane oraz czy kryją we wnętrzach rampy służące do transportowania kamieni na coraz wyższy poziom (co sugeruje wielu archeologów). Naukowcy sprawdzą także, czy są w nie wkomponowane nieznane komnaty zawierające być może sarkofagi.

Pozostało 89% artykułu

Ten artykuł przeczytasz z aktywną subskrypcją rp.pl

Zyskaj dostęp do ekskluzywnych treści najbardziej opiniotwórczego medium w Polsce

Na bieżąco o tym, co ważne w kraju i na świecie. Rzetelne informacje, różne perspektywy, komentarze i opinie. Artykuły z Rzeczpospolitej i wydania magazynowego Plus Minus.

Czym jeździć
Technologia, której nie zobaczysz. Ale możesz ją poczuć
Tu i Teraz
Skoda Kodiaq - nowy wymiar przestrzeni
Archeologia
Co archeolodzy znaleźli w podziemnym tunelu w Gucin Gaju?
Archeologia
Pompeje wciąż niepoznane. Archeolodzy odkryli szczątki kolejnych ofiar erupcji Wezuwiusza
Archeologia
Wybrzeże Anatolii. Złoty skarb odkryty w ruinach starożytnego Notion
Archeologia
Tajemnica dziwnej mumii rozwiązana. "Kobieta Krzycząca" umierała w cierpieniu