Do końca 2017 r. gminy będą miały obowiązek dostarczyć mieszkania lokatorom z kamienic znajdujących się w katastrofalnym stanie technicznym. Sejm zdecydował się bowiem przedłużyć czas obowiązywania przepisu w tej sprawie. Pierwotnie miał on wygasnąć w nowym roku. Tak się jednak nie stanie. Zmiana lada chwila powinna ukazać się w Dzienniku Ustaw. Wejdzie w życie z dniem ogłoszenia. Przeciwko niej protestuje Związek Miast Polskich.

Celowe niszczenie

Chodzi o nowelizację ustawy o ochronie praw lokatorów. Przewiduje obowiązek dostarczenia lokali zastępczych (wraz z pokryciem kosztów przeprowadzki) dawnym najemcom kwaterunkowym z kamienic prywatnych oraz komunalnych, ale tylko tym, którzy przed wejściem w życie tej ustawy, tj. przed 2001 r., płacili czynsz regulowany.

Gminy miały wywiązywać się z tego obowiązku do końca 2015 r., później już nie.

– Źle się stało, że Sejm przesunął datę wygaśnięcia tego przepisu – mówi Andrzej Porawski, dyrektor ZMP. – ?Często bowiem był nadużywany przez właścicieli prywatnych kamienic. Celowo doprowadzali swoje budynki do ruiny, by pozbyć się z nich niechcianych lokatorów.

– To uregulowanie miało sens wtedy, gdy stawki czynszów regulowały przepisy. Komorne nie było więc wysokie i nie starczało właścicielom na utrzymanie budynków we właściwym stanie technicznym. Tak już jednak nie jest od wielu lat – tłumaczy dyrektor Porawski. – Dlatego czas najwyższy skończyć z obowiązkiem dostarczenia mieszkań komunalnych lokatorom z prywatnych kamienic.

Podobnego zdania jest Ewa Lipińska z Urzędu Miasta w Lublinie.

– Przez długie lata wielokrotnie musieliśmy dostarczać z tego powodu mieszkania, choć w ostatnich latach coraz mniej – przyznaje Ewa Lipińska.

Swoje negatywne stanowisko w tej sprawie Związek Miast Polskich przekazał Sejmowi. Pod jego wpływem zdecydował się on skrócić czas obowiązywania przepisu z 2025 do 2017 r.

Są jednak i głosy przeciwne stanowisku miast.

Rzecznik praw obywatelskich od dawna był zwolennikiem przedłużenia obowiązku dostarczania tych lokali. Wystosował nawet wystąpienie w tej sprawie do rządu.

Mają dostarczyć, bo inaczej grozi bruk

Zdaniem RPO bez tego przepisu wiele osób trafiłoby na bruk.

Potwierdza to Jakub Żaczek z Komitetu Obrony Praw Lokatorów.

– Przepis w sprawie obowiązku dostarczenia lokalu przez gminę wielokrotnie ratował lokatorów przed bezdomnością – tłumaczy Jakub Żaczek. – Rzadko bowiem właściciele kamienicy zapewniają lokale swoim najemcom. Głównie szukają okazji, jak by tu najszybciej doprowadzić do ich wyprowadzki.

Problem czyszczenia kamienic

Niektórzy właściciele domów czynszowych, by pozbyć się niechcianych lokatorów, utrudniają im życie, stosując metody, za które trudno pociągnąć ich do odpowiedzialności. Batem na tych tzw. czyścicieli kamienic ma być nowela kodeksu karnego i prawa budowlanego. Wchodzi w życie 7 stycznia 2016 r. Przewiduje, że celowe dewastowanie domów poprzez np. zamurowywanie drzwi, niszczenie instalacji wody, gazu, prądu czy demontowanie okien, prowadzone tylko po to, by szybko się pozbyć niechcianych lokatorów, stało się przestępstwem zagrożonym karą więzienia.

Nowe narzędzia w walce z czyścicielami otrzyma również powiatowy inspektor nadzoru budowlanego. Będzie mógł wydać decyzję nakazującą usunięcie skutków ingerencji albo naruszeń lub przywrócenie stanu poprzedniego.