Amnesty International (AI) zabrała głos w sprawie zagrożenia niezależności sądów i niezawisłości sędziów.

Przyjrzała się zmianom, których w polskim wymiarze sprawiedliwości już dokonano, tym, które są tuż przed uchwaleniem, i tym, które na razie są tylko zapowiadane. AI nie ma o nich dobrego zdania. Jej opinia jest więc negatywna.

Na początek oceniła zmiany w Krajowej Radzie Sądownictwa (są tuż przed uchwaleniem). Uważa, że pozostają w sprzeczności z konstytucją oraz wiążącym Polskę prawem międzynarodowym oraz unijnym.

– Utworzenie dwóch izb w KRS ma wyłącznie wzmocnić rolę czynnika politycznego w podejmowaniu przez Radę stanowiska w najważniejszych dla sądownictwa kwestiach, m.in. w powoływaniu sędziów i asesorów – napisano w opinii.

Z kolei wpływanie na skład Rady w taki sposób, jak zamierza to robić minister sprawiedliwości, oraz wygaszenie kadencji członków Rady jest obejściem przepisów konstytucji.

Wiele uwag padło także pod adresem noweli ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury. AI nie podoba się przyznanie pierwszeństwa w uzyskaniu wakatu najpierw asesora, a potem i sędziego absolwentom KSSiP.

– Zmiany modelu ścieżki dostępu do zawodu sędziego mogą prowadzić do naruszenia prawa do bezstronnego i niezawisłego sądu – pisze Amnesty International. Argumentuje, że chodzi o wpływ czynnika politycznego na mianowanie asesora i powierzanie mu pełnienia funkcji sędziowskich oraz zakaz dyskryminacji (w zakresie równego dostępu do służby publicznej).