Siódma tabela wyników wymiaru sprawiedliwości przygotowana przez Komisję Europejską

Nasze sądy są coraz mniej wydajne i coraz bardziej zależne od polityków — wynika z dorocznej ogólnounijnej tabeli wyników.

Aktualizacja: 29.04.2019 06:40 Publikacja: 28.04.2019 20:39

Siódma tabela wyników wymiaru sprawiedliwości przygotowana przez Komisję Europejską

Foto: Fotolia

Komisja Europejska po raz siódmy przygotowała tzw. tabelę wyników wymiaru sprawiedliwości, czyli ocenę 28 państw członkowskich pod względem efektywności, jakości i niezależności ich wymiarów sprawiedliwości. Zgodnie z przewidywaniami negatywnie ocenia tendencje w naszym kraju dotyczące niezależności sądów.

– Rozwiązania stosowane w Polsce są wyjątkowe w Europie: nadzwyczajna władza w rękach ministra sprawiedliwości, co krytykujemy od początku, powiedziała Vera Jurova, unijna komisarz sprawiedliwości.

Czytaj także: Niezależność sądów w Polsce - większość badanych uważa, że jest zagrożona

Opinia obywateli

Połowa Polaków uważa, że nasze sądownictwo nie jest niezależne, podobnie sądzi 48 proc. przedsiębiorców – to wynik Eurobarometru, czyli unijnego badania opinii publicznej, które jest wykorzystane w tegorocznej tabeli wyników. W tej kategorii Polska jest odpowiednio na 6. i 4. miejscu od końca.

Badanie postrzegania niezależności sądownictwa jest nowością w dorocznym unijnym raporcie, ale podobne badanie – tyle że wyłącznie wśród przedsiębiorców – przeprowadza regularnie Światowe Forum Gospodarcze. I tam widać niepokojące trendy, bo wynik dla Polski od 2010 roku systematycznie się pogarsza, a gorsze od nas są tylko Chorwacja i Słowacja. To zresztą ważny wątek w narracji Komisji Europejskiej.

– Praworządność tworzy środowisko przyjazne dla biznesu. Wpływ na gospodarkę jest niedoceniany. Inwestorzy patrzą na wykonalność prawa. Co stanie się, gdy będą potrzebowali decyzji sądu w tym kraju? – mówiła Jurova.

Miało być lepiej

Jak podkreśliła jest różnica między efektywnością, a praworządnością. Bo niezależność sądownictwa jest w Polsce nisko oceniana, ale jego skuteczność, mierzona np. długością postępowań, jest lepsza niż unijna średnia. Jednak, co widać wyraźnie w tabeli wyników, ta skuteczność jest coraz gorsza, mimo że to właśnie usprawnienie sądownictwa było oficjalnie celem reform wymiaru sprawiedliwości w Polsce. I tak jeszcze w 2010 roku sąd pierwszej instancji potrzebował średnio 49 dni na rozstrzygnięcie spraw cywilnej, handlowej czy administracyjnej. W 2017 roku były to 73 dni.

W 2010 roku liczba zaległych spraw wynosiła 3,2 na 100 mieszkańców, teraz wzrosła prawie dwukrotnie – do 6.

Polska jest jednym z nielicznych krajów UE, gdzie nie ma systemu definiowania i monitorowania przeciągających się spraw, który przewidywałby np. sprawozdanie od prowadzącego sędziego, reorganizację sądu czy jednorazowe wsparcie od innych sędziów.

Pieniądze, sędziowie i prawnicy

Polskie sądy są relatywnie dobrze finansowane. W liczbach bezwględnych kwota 61 euro na mieszkańca sytuuje nas dopiero na 17. miejscu w UE, ale zupełnie inna jest siła nabywcza pieniądza w porównaniu z państwami Europy Zachodniej. Jednak jako proporcja produktu krajowego brutto wydatki wynoszą 0,5 proc., co jest drugim – po Bułgarii – wynikiem w UE. W Polsce i w krajach Europy Środkowowschodniej jest też znacznie więcej sędziów niż w Europie Zachodniej. U nas to 26,1 na 100 tys. mieszkańców, a np. we Francji zaledwie 3,5.

Jeśli chodzi o liczbę prawników, to wyraźnie widać, że to profesja popularna w południowej Europie, np. w Grecji jest ich 389 na 100 tys. mieszkańców. W Polsce to 133, a w ostatniej pod tym względem Szwecji – zaledwie 58.

Komisja Europejska zaleca lepsze wykorzystanie instrumentów komunikacji elektronicznej. – Ludzie chcieliby wiedzieć więcej i lepiej rozumieć, co dzieje się w salach sądowych – powiedziała Jurova. Polska w tej kategorii ma mieszane wyniki. Wyraźnie poprawy wymaga kwestia dostępności wydanych werdyktów online.

Nieruchomości
Odszkodowanie dla Agnes Trawny za ziemię na Mazurach. Będzie apelacja
Materiał Promocyjny
Tajniki oszczędnościowych obligacji skarbowych. Możliwości na różne potrzeby
Sądy i trybunały
Wierzyciel powinien sprawdzić, czy dłużnik jeszcze żyje
Za granicą
Polacy niewpuszczeni na obchody wyzwolenia obozu w Ravensbrück
Sfera Budżetowa
Setki milionów dla TVP po cichu. Posłowie w Komisji Finansów Publicznych zdecydowali
Zawody prawnicze
Prokuratura Krajowa podjęła kolejne działania ws. Ewy Wrzosek