Pierwsze decyzje dotyczące bezterminowego zawieszenia procesu, gdy w składzie zasiada sędzia powołany na wniosek neoKRS, zapadły już w piątek. Zarówno w Izbie Cywilnej Sądu Najwyższego, gdzie postanowiła o tym sędzia Małgorzata Manowska, jak i np. w Sądzie Apelacyjnym w Katowicach, gdzie odroczenie rozprawy dotyczyło procesu w którym w składzie zasiada dwóch sędziów powołanych na wniosek nowej KRS.
- Uchwała SN stworzyła nową kategorię sędziego honorowego, który pobiera pełne wynagrodzenie, ma immunitet, nie może jednak orzekać i to nie wiadomo jak długo – komentuje sędzia pragnący zachować anonimowość. – Tych ponad 360 sędziów powołanych przez Krajową Radę Sądownictwa, których to rozstrzygnięcie dotyczy, powinno zawiesić toczące się już postępowania i wyłączyć się z wyznaczania do nowych składów orzekających. Jeśli tego nie zrobią, każdy wydany z ich udziałem wyrok będzie musiał być w razie apelacji z urzędu sprawdzony pod kątem nieważności ze względu na niewłaściwą obsadę składu orzekającego. W praktyce oznacza to technicznie niemożliwy do spełnienia obowiązek wymagający ustalenia czy przy powołaniu danego sędziego nie doszło do naruszenia standardu niezawisłości i bezstronności. Każdy sąd odwoławczy będzie musiał więc wystąpić do KRS o przesłanie akt dotyczących powołania tego sędziego i będzie analizował, czy nie doszło do niego za szybko, czy nie ma wątpliwości co do jego koneksji z politykami.
- Jak na razie usłyszeliśmy motywy ustne uchwały SN, do pełnej oceny skutków tego orzeczenia potrzebna będzie wnikliwa analiza pisemnego uzasadnienia – zauważa Marek Celej, znany sędzia karny, były członek KRS. – Ocena prawidłowości powołania poszczególnych sędziów przez neo KRS, wprowadzi ogromny chaos do wymiaru sprawiedliwości. Rozstrzygnięcia poszczególnych składów sędziowskich nie są i nie mogą być wiążące dla innych, które mogą je potraktować jako wskazówkę, jednak będą musiały podjąć decyzję niezależnie i niezawiśle. Dlatego niezbędna jest interwencja ustawodawcy. Najlepiej jakby co do treści zmian zostało osiągnięte porozumienie, np. pod auspicjami Polskiej Akademii Nauk.
- Ustawodawca powinien szybko przyjąć nowe rozwiązania uzdrawiające sytuację, jednak ważne aby odbyło się to z poszanowaniem Konstytucji – zauważa prof. Ryszard Piotrowski konstytucjonalista z Uniwersytetu Warszawskiego. – Zmiany nie mogą legalizować bezprawia, czy stanowić jego oswajania ze względów pragmatycznych, by nie było problemów z oceną statusu sędziów. Moim zdaniem należy powołać nową Krajową Radę Sądownictwa, w zgodzie z Konstytucją, czyli powinna ona zostać powołana przez sędziów, a nie polityków. Tylko wtedy unikniemy potęgowania się chaosu prawnego ze szkodą dla obywateli.
