Służebność przesyłu a strefa ochronna i kontrolowana

Właściciel gruntu uzyskuje stosowną rekompensatę za ograniczenie prawa własności w wyniku umowy lub orzeczenia sądowego o ustanowieniu służebności, a w razie bezumownego korzystania z niej takiej rekompensaty nie uzyskuje. Posiadanie przedsiębiorstwa w zakresie służebności odpowiadającej służebności przesyłu obejmuje obszar faktycznego wykonywania posiadania, co nierozerwalnie wiąże się z zakresem ograniczenia praw właściciela. Przepisy rozporządzeń określających warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe, są adresowane przede wszystkim do przedsiębiorcy przesyłowego, który w celu wybudowania i użytkowania sieci przesyłowej musi spełnić warunki techniczne, w tym w zakresie strefy ochronnej w celu zapewnienia bezpieczeństwa gazociągu. Przepisy te wiążą także organy administracji oraz właściciela nieruchomości, który nie może zabudować strefy ochronnej. Z tego uregulowania nie wynika jednak, że wyłączenie części uprawnień właścicielskich następuje bez ekwiwalentu pieniężnego. Skoro ustanowienie strefy ochronnej jest konsekwencją wybudowania gazociągu będącego własnością przedsiębiorstwa przesyłowego, to służebność odpowiadająca treści służebności przesyłu musi obejmować także tę strefę, a zatem posiadanie nieruchomości w zakresie takiej służebności również ją obejmuje. Z prawem posadowienia danego typu urządzenia przesyłowego łączy się też określenie jego przebiegu, a wynagrodzenie obejmuje powierzchnię, która zapewnia funkcjonowanie tego urządzenia zgodnie z obowiązującym prawem. Urządzenie przesyłowe w postaci gazociągu jest urządzeniem trwałym i ograniczenie prawa własności związane z jego posadowieniem również ma charakter trwały. Przedsiębiorstwo przesyłowe, nie regulując sytuacji prawnej w zakresie posiadania takiego urządzenia, nie może ciężarem ograniczenia wywołanego przepisami dotyczącymi warunków technicznych obciążać właściciela nieruchomości (wyrok SN z 14 listopada 2013 r., II CSK 69/13, orzecznictwo SN dostępne na www.sn.pl).