Spór o moment obowiązywania wyroków Trybunału Konstytucyjnego dzieli dziś polityków, prawników i społeczeństwo. Podnoszone są dwa skrajne stanowiska: jedno, że tylko opublikowane w urzędowym publikatorze wyroki Trybunału Konstytucyjnego mają moc obowiązującą, drugie, że wyroki Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne od momentu ich ogłoszenia.
Rozstrzygnięcie tej kwestii w sposób jednoznaczny jest możliwe po łącznym zastosowaniu przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. (DzU z 1997 nr 78, poz. 483 z późn. zm., dalej jako: konstytucja), ustawy z 25 czerwca 2015 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz U z 2016 r., poz. 293, dalej również jako: ustawa o TK) i ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz U z 2014 r., poz. 101 z późn. zm., dalej jako: k.p.c.).
Ogłoszenie i ogłoszenie
W Konstytucji RP znajdują się w art. 190 postanowienia dotyczące zarówno mocy powszechnie obowiązującej orzeczeń TK, jak i ogłaszania treści rozstrzygnięć TK w organie urzędowym. W pierwszej kolejności należy rozważyć zapis art. 190 ust. 2 konstytucji, który stanowi o „niezwłocznym ogłoszeniu" orzeczenia TK w organie urzędowym. Jest to sformułowanie, które może wprowadzać w błąd przy interpretacji przepisów konstytucji i powołanych aktów prawnych. Ogłoszenie treści rozstrzygnięcia TK w organie urzędowym nie jest „ogłoszeniem" w rozumieniu ustawy o TK, ani też ogłoszeniem w rozumieniu k.p.c. W przywołanej ustawie o TK w art. 102 ust. 1 jest jednoznaczne stwierdzenie, że Trybunał ogłasza publicznie orzeczenia. Ten moment publicznego podania treści rozstrzygnięcia jest chronologicznie pierwszym podaniem treści orzeczenia TK do wiadomości publicznej. Natomiast ogłoszenia, o których mowa w art. 190 ust. 2 i 3 konstytucji nie są sensu stricto ogłoszeniami orzeczeń, lecz stanowią urzędową publikację treści orzeczenia.
Prawo nie dopuszcza możliwości dwukrotnego ogłaszania tego samego orzeczenia, orzeczenie może być ogłoszone tylko raz. W ustawie o TK w art. 104 jest mowa o postanowieniach wydawanych na posiedzeniu niejawnym, które nie podlegają ogłoszeniu publicznemu z uwagi na fakt, iż mają one charakter wyłącznie proceduralny, a nie materialnoprawny. Z powyższego rozumowania wynika, że należy inne znaczenie nadać ogłoszeniu, o którym mowa w art. 102 ustawy o TK, a inne ogłoszeniu z art. 190 ust. 2 i 3 konstytucji, które stanowi późniejszą po ogłoszeniu ustnym publikację treści wyroku Trybunału Konstytucyjnego.
Moc powszechnie obowiązująca
Najważniejszy zapis jest zawarty w art. 190 ust. 1 konstytucji, który stanowi, że: „orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne". Szczególną uwagę należy zwrócić na drugi człon alternatywy łącznej zawartej w tym przepisie: „są ostateczne".
