Nie dla dużych
Polska mapa gospodarstw jest dość specyficzna. Na 1,4 mln gospodarstw aż 85 proc. wielkością nie przekracza 15 ha. Ponieważ od 2015 r. mocno spadła powierzchnia (z 104,4 tys. ha w 2015 r. do 63,6 tys. ha w 2018 r.) i liczba beneficjentów (z 2,4 tys. do 1,3 tys. ) rozpoczynających realizację zobowiązania z pakietu 1, Komisja Europejska zgodziła się podwyższyć dopłaty aż o 21 proc., do 486 zł z ha. Jednak takie dopłaty w pełnej wysokości trafiają jedynie do gospodarstw o powierzchni do 50 ha, która jest uznawana za granicę opłacalności ekonomicznej przy uprawach polowych.
Rolnicy z wielkich gospodarstw mówią, że doceniają metody rolnictwa zrównoważonego, ale nie mogą się nimi wiązać na stałe.
– W praktyce stosuję zasady rolnictwa zrównoważonego, ale nieoficjalnie – mówi Stanisław Kacperczyk, prowadzący kilkusethektarowe gospodarstwo i prezes Polskiego Związku Producentów Roślin Zbożowych. – Ze względu koniunkturalnych muszę móc dostosować się do zmieniającego się rynku. Wolę nie być związany wieloletnimi zobowiązaniami, bo sytuacja na rynku zbóż zmienia się z roku na rok – dodaje.
Izabela Wawerek dyrektor ds. zrównoważonego biznesu Syngenta Polska
Rośliny uprawne nie są przystosowane do konkurencji np. z chwastami lub samoobrony przed chorobami czy szkodnikami i dlatego działanie rolnika jest niezbędne. Dzięki środkom ochrony możliwe jest utrzymanie roślin w dobrej kondycji zdrowotnej. Szkody wyrządzane przez choroby i szkodniki znacząco obniżają plon i pogarszają jego jakość. Stosowanie ukierunkowanej ochrony pomaga zapobiec stratom na polu, przyczyniając się do efektywności produkcji i sprawiając, że żywność jest dostępna cenowo. Szacuje się np., że bez fungicydów plony owoców i warzyw spadłyby o 50–90 proc. Wartość plonu musi być wyższa niż koszty uprawy, więc każdy ubytek wielkości i jakości plonu jest trudny do zaakceptowania. Preparaty do ochrony roślin są jednym z filarów rolnictwa zrównoważonego. Herbicydy nieselektywne stosowane są przez rolników w uprawach prowadzonych bez orki, sprzyjając zachowaniu struktury gleby, retencji wody i zapobiegając erozji zaprawy nasiennej, chronią nasiona oraz młode rośliny, ograniczając konieczność wykonywania zabiegów nalistnych. Na uprawę roślin wpływa ponad 100 różnych czynników, z czego większość nie zależy od człowieka, np. warunki pogodowe. Rolnicy borykają się z pustynnieniem i erozją gleb, niedoborem wody oraz ekstremalnymi zjawiskami atmosferycznymi. Nowe odmiany gatunków uprawnych o podwyższonej odporności na niesprzyjające czynniki abiotyczne (np. susza) oraz biotyczne (np. choroby i szkodniki) oraz nowoczesne środki ochrony roślin pozwalają rolnikom na pozyskiwanie jak największych plonów z hektara. Wyższe plony z hektara oznaczają mniejsze zapotrzebowanie na środki produkcji, w tym na ziemię, wodę, środki ochrony, nawozy, paliwo.
Marcin Mucha dyrektor Polskiego Stowarzyszenia Ochrony Roślin (PSOR)
Żyjemy w epoce nadmiaru żywności, a mimo to problem głodu nie znika. Wręcz przeciwnie – liczba głodujących na świecie rośnie. Dotyczy już około 10 proc. ludności. To skutek zwiększającej się populacji ludzkiej i kurczących się zasobów. Produkcja wysokiej jakości żywności w ilości zaspokajającej potrzeby już ponad 7-miliardowej populacji nie jest możliwa bez użycia innowacyjnych narzędzi, takich jak maszyny i środki ochrony roślin. Zoptymalizowanie produkcji żywności jest więc jedynym sposobem na uzyskanie dużej ilości żywności wysokiej jakości bez nadmiernej eksploatacji środowiska. To niełatwa droga – i nie ma dla niej alternatywy. Z pomocą przychodzi zrównoważone rolnictwo realizowane poprzez integrowaną ochronę roślin, czyli połączenie najlepszych cech systemów rolnictwa konwencjonalnego i ekologicznego. W integrowanej ochronie roślin wykorzystuje się wszystkie dostępne metody ochrony roślin, w pierwszej kolejności agrotechniczne, mechaniczne, fizyczne i biologiczne, i dopiero na końcu chemiczne środki ochrony roślin. Zrównoważone rolnictwo to także odpowiedzialność za właściwe zagospodarowanie odpadów opakowaniowych po środkach ochrony roślin. W trosce o środowisko naturalne od wielu lat PSOR edukuje, jak właściwie postępować z niebezpiecznymi odpadami. Służy temu powstały w 2004 roku System Zbiórki Opakowań PSOR, który zapewnia odzysk, recykling i utylizację opakowań zgodnie z wymogami prawnymi. W ramach systemu prowadzona jest całoroczna zbiórka opakowań na terenie całej Polski oraz podejmowane są działania edukacyjne dotyczące przygotowania, przechowywania i przekazywania do systemu opakowań po zużytych środkach ochrony roślin.
