Na stronie internetowej Ministerstwa Finansów, w zakładce poświęconej pracom Komitetu Standardów Rachunkowości, opublikowano projekt stanowiska w sprawie ujęcia, wyceny i prezentacji gruntów przekazanych w użytkowanie wieczyste w sprawozdaniach finansowych jednostek samorządu terytorialnego. Nowe rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z 13 września 2017 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2017 r., poz. 1911; dalej: rozporządzenie) rozstrzygnęło, że grunty jednostek samorządu terytorialnego oddane w wieczyste użytkowanie będą ujmowane w księgach rachunkowych urzędu jednostki samorządu terytorialnego oraz prezentowane w sprawozdaniu finansowym w oddzielnej pozycji bilansu. Negatywną ocenę takiego rozwiązania ewidencyjnego i jego skutków bilansowych przedstawiałem w artykule „Wieczyste użytkowanie według nowego rozporządzenia", opublikowanym w Rzeczpospolitej 28 lutego 2018 r. W dalszym ciągu podtrzymuję swoje stanowisko o bezzasadnym zaliczaniu do aktywów jednostki gruntów oddanych w wieczyste użytkowanie. Ten pogląd podzielano w wielu jednostkach samorządu terytorialnego, odpisując grunty oddane w wieczyste użytkowanie. Jednak wymogi respektowania uregulowań rozporządzenia są jednoznacznie obligatoryjne i wszelkie dyskusje na ten temat nie mają praktycznego znaczenia.
Regulacje z brakami
Sprawa ewidencji i prezentacji gruntów oddanych w wieczyste użytkowanie przez jednostki samorządu terytorialnego nie została jednak w rozporządzeniu uregulowana w sposób kompletny, gdyż w żaden sposób nie odniesiono się do zasad wyceny tej specyficznej kategorii aktywów. W poprzedniej publikacji zwróciłem uwagę na brak w unormowaniach rozporządzenia zasad wyceny gruntów oddanych w wieczyste użytkowanie i sugerowałem w tej sytuacji stosowanie dotychczasowego kosztu historycznego, czyli ceny nabycia pomniejszonej o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. Jak się okazuje, brak zasad wyceny gruntów oddanych w wieczyste użytkowanie postanowiono uzupełnić poprzez wydanie w tej sprawie stanowiska Komitetu Standardów Rachunkowości.
Propozycje
Według projektu stanowiska KSR, jednostki na dzień przekwalifikowania gruntów do gruntów oddanych w wieczyste użytkowanie wyceniają je według dotychczasowej ceny nabycia. ?
Jednoczenie postanowienia punktu 3.3 projektu stanowiska KSR przewidują, że „Przekazanie gruntu w użytkowanie wieczyste i – co się z tym wiąże – ograniczenie możliwości dysponowania nim, może stanowić przesłankę trwałej utraty wartości gruntu.
W szczególności może dotyczyć to przypadku, gdy wycena bilansowa gruntu na dzień przeklasyfikowania jest bliska jego aktualnej wartości rynkowej. Dlatego, nie później niż na dzień bilansowy, konieczna jest ocena czy nie nastąpiła trwała utrata wartości gruntu drogą przeprowadzenia procedury ustalania odpisu z tytułu trwałej utraty wartości gruntu przekazanego w wieczyste użytkowanie, o której mowa w pkt. 3.5 KSR 4 „Utrata wartości aktywów". W razie stwierdzenia trwałej utraty wartości gruntu przekazanego w wieczyste użytkowanie, ustaloną kwotę utraty wartości odnosi się w ciężar konta 800 „Fundusz jednostki" w korespondencji z kontem 071 „Umorzenie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych".
