Kaucje na plastik potrzebne od zaraz

Zanieczyszczenie powietrza to współczesna „żelazna kurtyna": coraz mniej osób kwestionuje sam fakt, ale już odpowiedź na pytanie, jak sobie z nim poradzić, jest miernikiem naszego światopoglądu. Są jeszcze naukowi negacjoniści, zazwyczaj tożsami z wyznawcami ideologii wolnego rynku, jak obecni prezydenci USA i Brazylii, tłumiący czasem swoje sumienia cynizmem i prezentujący pogląd, że „samo się naprawi". W szerszej skali mają rację – Ziemia przetrwa, ale bez człowieka, jak przetrwała bez dinozaurów. Większość ludzi jednak rozumie problem i szuka rozwiązań. Często jednak są oszukiwani mitami, które nie stanowią rozwiązania i tylko pogłębiają informacyjny szum.

Wygrać ze smogiem możemy wyłącznie wspólnie. Dość już sztucznie tworzonych frontów kolejnych walk, tylko po to by odnieść sukces w wyborach. Tu chodzi o coś ważniejszego. Potrzebna jest szeroka dyskusja i społeczny konsensus dotyczący trudnych decyzji, często wymuszających zmianę trybu życia i rezygnację z komfortu. Tego jednak wymaga strategiczny interes naszego kraju, z najbrudniejszym powietrzem w Europie. Tego wymaga zdrowie nasze i naszych dzieci, a patrząc dalej, w ogóle ich przyszłość. Chyba że chcemy udowodnić, że nasza inteligencja nie odróżnia nas od dinozaurów – i będziemy bezmyślnie konsumować, jakby jutro miało nie nadejść.

Czy z powodu doraźnych zysków politycznych schlebialibyśmy zwolennikom Towarzystwa Płaskiej Ziemi? Dlaczego wciąż inwestujemy w brudną energię? Czy trującego nas sąsiada uniewinnilibyśmy jego biedą?

Smog nie jest mitem

Tym, którzy nie wierzą, że smog naprawdę istnieje, proponuję prosty i genialny eksperyment autorstwa Tomasza Rożka.

W dowolny dzień między listopadem a marcem, jeśli tylko nie wieje silny wiatr, proszę wyjąć odkurzacz, na rurę zamiast szczotki nałożyć chusteczkę higieniczną i obwiązać gumką recepturką, by nie spadła i nie została wciągnięta. Wystawić rurę za okno i uruchomić na pięć minut. Później zobaczyć na własne oczy, jak biała chusteczka zmienia się w szarą – lub czarną. Tak, właśnie udowodnili państwo istnienie smogu.

A teraz proszę pomyśleć, że to wszystko ląduje w państwa płucach.

Co możemy z tym zrobić? Sprawą pierwszą jest ustalenie faktów – to już zrobiliśmy odkurzaczem. Od faktu istnienia smogu trzeba oddzielić mity na temat sposobów jego zwalczania. Nie obronimy się przed nimi, próbując wznosić mury – instalując oczyszczacze powietrza, używając masek. Niwelujemy tylko, i to na chwilę, skutki, pozwalając rosnąć przyczynom zanieczyszczeń. Dlatego konieczny jest ponadpartyjny termin rezygnacji z węgla i kaucje za plastik.

Samooszukiwanie się

Przyczyną jest emisja zanieszczyszczeń. Zarówno z elektrowni węglowych, jak i ta „niska" – domowa (palenie plastikiem) i samochodowa (szczególnie w miastach).

Smogu nie zwalczamy samochodami hybrydowymi czy nawet elektrycznymi (tak jak nie uprawiamy aktywności fizycznej, korzystając z elektrycznych hulajnóg), bo one nadal produkują spaliny, tyle że pośrednio – wszystkie są ładowane na prąd, który w naszym kraju wciąż pochodzi przede wszystkim ze spalania węgla. To nie jest broń w walce ze smogiem, podobnie jak nie są bronią „maści antysmogowe" czy „antysmogowe diety". To samooszukiwanie się.

Konieczne jest zatem wyznaczenie granicy odejścia od węgla – dobrze, że jedna z partii odważyła się taką datę zasugerować. Może dlatego minister Jadwiga Emilewicz powiedziała – choć już bez dat – o perspektywie odejścia od węgla. Teraz doprecyzujmy to ponadpartyjnie, w konsensusie, np. w referendum („Czy chcesz, aby Polska zrezygnowała z energetyki węglowej, powodującej zanieczyszczenie powietrza: tak, od roku 2040; tak, od roku 2030; nie").

Butelkomaty od zaraz

W związku z tą perspektywą należy wstrzymać wszelkie inwestycje w nowe bloki energetyczne oparte na węglu, a zatem w Ostrołękę C. Ponieważ istnieje deficyt energii, którego nie zdążylibyśmy zapełnić elektrownią jądrową (nie mówiąc o finansowych kosztach takiej energii czy o skutkach dla środowiska), trzeba skoncentrować się na energetyce słonecznej i wiatrowej (Bałtyk). Każdy nowy budynek publiczny – szkoła, urząd, szpital – powinien mieć swoje źródło energii w postaci paneli fotowoltaicznych. Trzeba odejść od biurokracji w instalacjach wznoszonych przez rolników. To nie tylko walka ze smogiem, ale także dbanie o dywersyfikację energii.