Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) już wielokrotnie poprzez swoje orzeczenia wypowiedział się w kwestii systemowych zasad stosowania dyrektywy Rady 93/13/EWG przy ocenie umów kredytowych denominowanych lub indeksowanych do waluty obcej.
Wiążąca wykładnia
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest władny dokonywać wiążącej wykładni przepisów prawa unijnego, w tym dyrektyw Rady Unii Europejskiej, do których należy dyrektywa 93/13/EWG (dalej: dyrektywa). Wynika to z traktatowej pozycji TSUE jako najwyższego organu sądowniczego Unii, do którego zadań należy m.in. ujednolicanie zasad wspólnego rynku i ochrony konsumenta oraz zapewnianie praktycznej ochrony prawnej obywatelom Unii (art. 3 ust. 5 TUE).
Jeszcze z wyroku 8/55 Federation wynika zasada praktycznej skuteczności, którą organy Unii powinny zapewnić prawu unijnemu w procesie jego stosowania (art. 4 ust. 3 TUE). Oznacza to konieczność zapewnienia skutecznych środków ochrony praw jednostki przyznawanych przez prawo Unii (art. 19 ust. 1 zd. 2 TUE). Zasada praktycznej skuteczności przybiera m.in. formę zasady lojalnej współpracy sądów krajowych i TSUE. Sądy krajowe są bowiem w zakresie stosowania prawa unijnego sądami Unii. TSUE podkreśla odpowiedzialność państwa członkowskiego za zapewnienie skutecznej ochrony praw obywatela Unii, które wynikają z prawa Unii (Zawiadomienie Komisji. Wytyczne dotyczące wykładni i stosowania dyrektywy Rady 93/13/EWG z 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, dalej WKE, s. 56, wyrok w połączonych sprawach C-317/08, C-318/08, C-319/08 i C-320/08 Alassini, pkt 61). „Skuteczność prawa Unii oznacza, że stosowanie prawa przez sądy krajowe nie może w praktyce uniemożliwiać lub nadmiernie utrudniać obywatelom, w tym konsumentom, wykonywania praw wynikających z prawa Unii" (WKE s. 56, wyrok w sprawie C-49/14 Finanmadrid, pkt 40, wyrok w sprawie C-196/14 Sánchez Morcillo i Abril García, pkt 31).
Sąd krajowy i dorobek Trybunału
Zgodnie z orzecznictwem Trybunału autonomia proceduralna sądów krajowych, w tym najwyższego sądu krajowego, w zakresie stosowania prawa Unii, w szczególności na styku z prawem krajowym, jest jak najbardziej pożądana. „Opracowanie przez krajowe sądy najwyższe określonych kryteriów oceny nieuczciwego charakteru warunków umowy, których sądy niższej instancji muszą w rzeczywistości przestrzegać, aby ich wyroki nie były uchylane, lub do których stosowania sądy niższej instancji mogą być wręcz zobowiązane, jest zasadniczo zgodne z dyrektywą. Kryteria stosowane przez krajowe sądy najwyższe muszą być jednak zgodne z orzecznictwem Trybunału oraz nie mogą zabraniać właściwemu sądowi oferowania konsumentom skutecznych środków ochrony prawnej w celu ochrony ich praw ani skierowania do Trybunału pytania prejudycjalnego (wyrok w połączonych sprawach C-96/16 i 94/17 Banco Santander Escobedo Cortés, pkt 62–71, wyrok w sprawie C-118/17 Dunai, pkt 60–64)".
Bezpośrednie stosowanie
Skuteczność ochrony przyznanej dyrektywą jest rozumiana przez Trybunał m.in. jako standard wykładni prawa krajowego w zgodzie z przepisami dyrektywy (WKE s. 57, np. wyrok w sprawie C-176/17 Profi Credit Polska, pkt 44, wyrok w sprawie C-49/14 Finanmadrid, pkt 4).
