NSA o zwrocie wywłaszczonej nieruchomości: w skład osiedla mieszkaniowego mogą wchodzić parkingi

Osiedle mieszkaniowe, to nie tylko budynki mieszkalne, ale również infrastruktura.

Publikacja: 21.04.2018 11:00

NSA o zwrocie wywłaszczonej nieruchomości: w skład osiedla mieszkaniowego mogą wchodzić parkingi

Foto: Fotorzepa, Adam Burakowski

Z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego wynika, że taką właśnie klasyfikację należy stosować w sprawach o zwrot wywłaszczonej nieruchomości.

Nieruchomość w Świdniku o powierzchni blisko 18 tys. mkw. wywłaszczono w 1975 r. na wniosek Urzędu Powiatowego w Lublinie. Prawną podstawą była ustawa z 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości oraz decyzja z 1972 r. o zatwierdzeniu planu realizacyjnego zagospodarowania terenu spółdzielczego osiedla mieszkaniowego. Część działki przeznaczono pod ulicę.

Zarzuty spadkobierców

Część terenu o powierzchni 2703 mkw. nabyło z dniem 27 maja 1990 r. nieodpłatnie, z mocy prawa, miasto Świdnik. W 2006 r. burmistrz zatwierdził projekt podziału tej nieruchomości na dwie działki o powierzchni 829 mkw. i 1874 mkw. Mniejsza działka (o powierzchni 829 mkw.), została zwrócona spadkobiercom. Upomnieli się oni jednak również o większy teren (o powierzchni 1874 mkw.), będący obecnie ogólnodostępnym parkingiem. Zdaniem spadkobierców, nie zrealizowano tu żadnej z inwestycji, przewidzianych w decyzji wywłaszczeniowej. Ani poszerzenia ulicy, ani budowy osiedla mieszkaniowego. Parking powstał dopiero w późniejszym okresie, w oderwaniu od infrastruktury osiedla, na wyłączne potrzeby dojazdu do budynku Urzędu Stanu Cywilnego, czyli instytucji ogólnomiejskiej oraz do pawilonu handlowo-usługowego, służącego nie tylko mieszkańcom osiedla.

Przedstawicielka burmistrza Świdnika dowodziła natomiast podczas rozprawy administracyjnej, że cel wywłaszczenia został zrealizowany. Zgodnie z planem szczegółowym, parkingi wybudowano jako nierozłączną część osiedla. Prezes zarządu spółdzielni mieszkaniowej wyjaśnił, że parking powstał w ramach budowy pawilonu handlowo-usługowego, na zlecenie i koszt spółdzielni. Również starosta świdnicki ustalił, że cel wywłaszczenia został zrealizowany. Pawilon handlowy i parking, są powiązane z zespołem budynków osiedla i obsługują jego mieszkańców. Osiedle to nie tylko domy mieszkalne, ale również infrastruktura i urządzenia, służące mieszkańcom, jak pawilony handlowo-usługowe, parkingi, ciągi piesze, zieleń osiedlowa, instalacje podziemne i linie komunikacyjne. Nie można więc mówić o zbędności nieruchomości na cel wywłaszczenia.

Decyzję starosty o odmowie zwrotu wspomnianego terenu, utrzymał w mocy wojewoda lubelski. Zgodnie z art. 136 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami (ugn), poprzedni właściciel lub jego spadkobierca mogą żądać zwrotu wywłaszczonej nieruchomości lub jej części, jeżeli w myśl art. 137 ugn stała się ona zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu. Zdaniem wojewody, ogólnodostępny parking, wybudowany w ciągu trzech lat od wywłaszczenia nieruchomości, jest nierozłączną częścią osiedla mieszkaniowego, i nie stał się zbędny na cel wywłaszczenia. Tej oceny nie zmienia fakt, że w późniejszym czasie parking był również wykorzystywany do obsługi instytucji miejskich, jak Urząd Stanu Cywilnego, Straż Miejska czy PZU S.A., mieszczących się w sąsiednim budynku.

Cel wywłaszczenia

W wyniku skargi jednej ze spadkobierczyń, sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie. Skarżąca domagała się, ażeby wojewoda ustalił w sposób bezsporny, kiedy wybudowano parking; czy w trakcie budowy osiedla mieszkaniowego jako parking obsługujący przyległy do osiedla pawilon handlowo-usługowy, czy też jako parking obsługujący Urząd Stanu Cywilnego. A także, czy budowę pawilonu wraz z parkingami i dojazdami można uznać za realizację celu wywłaszczenia, tj. za budowę osiedla mieszkaniowego. Pawilon handlowy, położony poza osiedlem, jest placówką miejską, a nie osiedlową.

WSA podkreślił, że kluczowe znaczenie w sprawie o zwrot wywłaszczonej nieruchomości ma określenie, celu wywłaszczenia, sposobów jego realizacji oraz ustalenie, czy ten cel został zrealizowany. Z decyzji Naczelnika Powiatowego w Lublinie, zatwierdzającej w 1974 r. plan realizacyjny wynika, że w latach 1975–76 miał tu powstać pawilon wielofunkcyjny wraz z infrastrukturą, niezbędną dla jego prawidłowego funkcjonowania, m.in. z parkingiem. Spółdzielnia mieszkaniowa została zobowiązana do jego budowy zgodnie ze spisem zadań inwestycyjnych. Inwestycja została zrealizowana w ciągu trzech lat od decyzji wywłaszczeniowej. Późniejsze rozporządzenie nieruchomością, już po zrealizowaniu celu wywłaszczenia, nie ma znaczenia dla sprawy jej zwrotu – orzekł sąd. Nie odgrywa również roli fakt, że zrealizowany parking różni się pod względem, kształtu i ilości miejsc parkingowych od parkingu zaplanowanego tam pierwotnie.

Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną od tego wyroku. Analogicznie jak WSA w Lublinie, ocenił, że celem wywłaszczenia tej części działki była budowa pawilonu handlowo-usługowego wraz z parkingiem, które funkcjonalnie miały stanowić element osiedla. Dokumenty wskazują, że budowa parkingu była powiązana w czasie z budową pawilonu handlowego, mającego służyć mieszkańcom osiedla. Nieruchomość została więc zagospodarowana zgodnie z celem wywłaszczenia, rozumianym szeroko jako budowa osiedla mieszkaniowego – stwierdził NSA. Nie ma bowiem wątpliwości, że osiedle mieszkaniowe to nie tylko budynki mieszkalne, ale również towarzysząca infrastruktura. Jego realizacja obejmuje nie tylko wykonanie samych budynków mieszkalnych, obiektów handlowych, ulic i ciągów pieszych, ale także innych obiektów, składających się na infrastrukturę osiedla.

Sygnatura akt: I OSK 670/16

Z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego wynika, że taką właśnie klasyfikację należy stosować w sprawach o zwrot wywłaszczonej nieruchomości.

Nieruchomość w Świdniku o powierzchni blisko 18 tys. mkw. wywłaszczono w 1975 r. na wniosek Urzędu Powiatowego w Lublinie. Prawną podstawą była ustawa z 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości oraz decyzja z 1972 r. o zatwierdzeniu planu realizacyjnego zagospodarowania terenu spółdzielczego osiedla mieszkaniowego. Część działki przeznaczono pod ulicę.

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów