W czwartek Trybunał Konstytucyjny otworzył drogę sądową niektórym właścicielom nieruchomości do domagania się odszkodowania za szkodę wyrządzoną przez decyzję administracyjną. Chodzi o zatwierdzenia projektów scalenia gruntu.

TK przesądził, że przepis, który blokuje możliwość dochodzenia odszkodowania, jest zakresowo niekonstytucyjny. Mowa o art. 33 ust. 2 ustawy o scalaniu i wymianie gruntów.

Czytaj także: Starostowie mają scalać więcej gruntów

Przewiduje on, że w sprawach nieuregulowanych w ustawie scaleniowej stosuje się przepisy kodeksu postępowania administracyjnego. Ale do postępowań dotyczących wzruszenia decyzji ostatecznych nie stosuje się art. 145–145b oraz art. 154–156 kpa, jeżeli od dnia, w którym decyzja o zatwierdzeniu projektu scalenia lub wymiany gruntów stała się ostateczna, upłynęło pięć lat.

I tak było w badanym przez TK wypadku. Właścicielka czterech hektarów ziemi próbowała podważyć ważność decyzji scaleniowej wydanej w latach 70. ubiegłego wieku. Najpierw wystąpiła do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, ale ten odmówił. Wtedy zwróciła się do wojewódzkiego sądu administracyjnego, a następnie Naczelnego Sądu Administracyjnego. Nic nie wskórała. Od wydania decyzji minęło więcej niż pięć lat, z nadzwyczajnych trybów nie może więc skorzystać.

Wówczas wystąpiła ze skargą konstytucyjną do TK. Zarzuciła w niej, że art. 33 ust. 2 ustawy scaleniowej narusza szereg przepisów konstytucji, w tym dotyczące zasad demokratycznego państwa prawa oraz gwarantujące prawo do sądu.

TK przyznał jej rację. W czwartek podkreślił, że do tej pory w jego orzecznictwie dominuje pogląd, że powinno być ograniczenie w czasie co do możliwości podważania decyzji administracyjnych. Chodzi o bezpieczeństwo obrotu prawnego oraz o ochronę praw nabytych osób trzecich. Ale jednocześnie w orzecznictwie dopuszcza się wyjątki od tej zasady i tak jest w tym wypadku. TK podkreślił, że przepis pozostaje w obrocie prawnym, jedynie otwiera drogę sądową do stwierdzenia niezgodności z prawem decyzji administracyjnej wydanej przed pięciu laty. A tym samym można domagać się odszkodowania za szkodę, jaką wywołała.

Przepis traci zakresowo ważność z dniem publikacji wyroku w Dzienniku Ustaw.

Sygnatura akt SK 21/17