Tak wynika z badań preferencji indywidualnych inwestorów. Już po raz czwarty serwis Oferteo.pl zbadał preferencje budowlane Polaków. Analitycy wyciągali wnioski z ponad 16 tys. zapytań ofertowych złożonych w 2015 roku przez osoby zamierzające zlecić budowę domu oraz z pogłębionych wywiadów ankietowych przeprowadzonych na grupie ponad 200 respondentów budujących dom.
Gdzie i jaki dom
Dane Oferteo.pl wskazują, że w 2015 roku Polacy najchętniej budowali domy o powierzchni od 126 do 150 mkw. (29 proc.), co daje wynik niemal identyczny z 2014 rokiem. Niewiele mniej, bo aż 21 proc. domów, miało nieco mniejszą powierzchnię – od 101 do 125 mkw. Stosunkowo rzadko badani decydowali się na dom większy niż 200-metrowy.
– W porównaniu z rokiem 2014 nic nie zmieniło się w kwestii lokalizacji: nadal najwięcej domów powstaje na terenach wiejskich (57 proc.) i w średnich miastach (14 proc.). W miastach powyżej 500 tys. mieszkańców domy najwyraźniej przegrywają z mieszkaniami: na inwestycję w dom w mieście zdecydowało się zaledwie 6 proc. ankietowanych – wylicza Karol Grygiel, członek zarządu Oferteo.pl.
Jako najczęstszy powód budowy własnego domu badani przez Oferteo.pl podają spełnienie marzeń (28 proc.). Nie bez znaczenia jest też potrzeba zwiększenia przestrzeni mieszkalnej (16 proc.) i chęć posiadania ogrodu (14 proc.). Natomiast powiększenie rodziny jest dopiero na piątym miejscu (8 proc.).
Budowę własnego domu ankietowani rozpoczynają najczęściej w wieku od 30 do 40 lat (47 proc.), choć prawie jedna czwarta decyduje się na ten krok mocno po czterdziestce. Sporo jest też tych, którzy budowę własnego domu zaczynają dość wcześnie (25–30 lat – 13 proc.).
– Te dane wyraźnie pokazują, że statystyczny Polak buduje dom z myślą o zamieszkaniu w nim z rodziną. Ponadto działa zachowawczo: decyzję o budowie domu podejmuje zazwyczaj dopiero po osiągnięciu ustabilizowanej sytuacji finansowej, która pozwala mu na realizację tego przedsięwzięcia – mówi Karol Grygiel.
Dodaje, że najmłodsze osoby, które decydują się na budowę domu, mieszkają raczej na wsi, gdzie jest to naturalny proces usamodzielniania się po założeniu rodziny.
Na jakim gruncie i za ile
Największą popularnością wśród inwestorów cieszą się działki do 20 arów. 41 proc. respondentów Oferteo.pl wybudowało swój dom na działce od 10 do 20 arów, jednak nieomal tyle samo (38 proc.) zdecydowało się na działkę nieco mniejszą, w przedziale od 5 do 10 arów.
Ponad połowa osób badanych przez Oferteo.pl (60 proc.) musiała skorzystać z kredytu bankowego, by sfinansować budowę. W przeważającej liczbie inwestycji ostateczny koszt przedsięwzięcia okazał się wyższy, niż zakładano. Najwięcej inwestorów, aż 31 proc., podsumowało całkowite koszty budowy na 300–400 tys. zł, jednak spora grupa musiała wydać na własny dom więcej, aż do pół miliona (23 proc.), a nawet ponad pół miliona złotych (25 proc.).
– Choć przeciętny inwestor musiał w 2015 roku sięgnąć do kieszeni głębiej, niż planował, prawie co piąty respondent nie przekroczył kwoty 300 tys. zł – mówi Karol Grygiel. – Najniższy zaobserwowany przez nas pułap kosztów osiągnęli naszym zdaniem ci inwestorzy, którzy zdecydowali się na prostą konstrukcję domu i niewielki metraż. W obniżeniu kosztów ogromny udział miał też przeważający wkład pracy własnej i pomoc rodziny, a także otrzymanie działki bez konieczności inwestowania w ziemię – dodaje ekspert.
Samemu tradycyjnie
Najwięcej, bo aż 33 proc., ankietowanych przez Oferteo.pl inwestorów zamówiło wykonanie domu w stanie surowym zamkniętym, a nieco mniejszej liczbie respondentów (25 proc.) zależało na stanie surowym otwartym. Stan deweloperski domu oferowanego przez wykonawcę wybrało 22 procent ankietowanych, a budowę pod klucz 17 proc. badanych.
– Te dane świadczą o tym, że przeciętny Polak buduje systemem gospodarczym, czyli sam szuka poszczególnych ekip. Nasi użytkownicy na wstępie szukają ekipy, która zbuduje im dom w stanie surowym, a potem poszczególnych, wyspecjalizowanych ekip do danego typu prac. Wynika to z poczucia większej kontroli nad przebiegiem prac oraz przekonania, że to będzie tańsze rozwiązanie niż zatrudnianie generalnego wykonawcy – tłumaczy Karol Grygiel.
Ankietowani przyznali, że cały proces inwestycyjny, od kupna działki do ukończenia budowy domu, najczęściej zajmował im do dwóch lat (38 proc.). Ponad jednej piątej ankietowanych (21 proc.) – ponad dwa lata.
Choć z roku na rok stale wzrasta zainteresowanie inwestorów lekkimi technologiami, badania Oferteo.pl od lat potwierdzają przywiązanie Polaków do tradycyjnych rozwiązań. Badani budowali dom parterowy z poddaszem użytkowym, murowany, bez piwnicy, z dachem pokrytym dachówką ceramiczną i ogrzewanym gazem.– Ciekawostką natomiast może być to, że co trzeci budujący zastosował ogrzewanie podłogowe – dodaje Karol Grygiel.
Po wsparcie do banku
O kredyt na budowę domu jest nie jest trudniej niż na mieszkanie, ale formalności będzie więcej.
– Aby ubiegać się o taki kredyt, trzeba przede wszystkim być właścicielem działki, na której ma powstać inwestycja. Należy także posiadać pozwolenie na budowę – zamiennie ze zgłoszeniem według nowelizacji prawa budowlanego od lipca 2015 roku. W niektórych bankach możliwe jest też sfinansowanie zakupu działki i budowy domu w ramach jednego kredytu – opowiada Anna Krzyżewska, ekspert Open Finance.
Dodaje, że dla banków jednym z najbardziej istotnych parametrów jest powierzchnia budowanego domu. Niektóre banki zwracają uwagę wyłącznie na powierzchnię użytkową, inne zaś na całkowitą powierzchnię realizowanej inwestycji. Parametr ten ma znaczenie przy określaniu minimalnych kosztów budowy.
– Zdecydowana większość banków określa minimalny koszt budowy domu, weryfikując czy wnioskowany kredyt budowlany – wraz z posiadanym wkładem własnym klienta – pozwoli na zakończenie inwestycji, czyli uzyskanie pozwolenia na użytkowanie – mówi Anna Krzyżewska. – Jeśli kwoty te według oceny banku okażą się niewystarczające, może on zaproponować udzielenie większego kredytu. Ale czasem się zdarza, że w takiej sytuacji bank odmawia finansowania.
Podstawowym dokumentem, który ma najważniejszy wpływ na decyzję o przyznaniu kredytu, jest kosztorys prac budowlanych. Na jego podstawie bank szacuje, czy inwestycja ma szansę zostać zrealizowana, oraz określa harmonogram i wysokość wypłacanych transz na budowę.
– Banki mają różne wzory takich kosztorysów i dokładne wymagania dotyczące podziału całkowitej kwoty kredytu na poszczególne etapy inwestycji. Dostarczenie tych dokumentów sprawia najwięcej trudności klientom – mówi ekspertka Open Finance.
Opinia
Jacek Kasperczyk, analityk porównywarki finansowej Comperia.pl.
Wiosną rośnie sprzedaż działek. Aby stać się posiadaczem terenu pod dom, wystarczy około 100 tys. zł. Oczywiście nie mówię o nieruchomościach położonych w centrach większych miast, lecz o tych poza obszarami zurbanizowanymi. Sprawdziliśmy, na jakich warunkach banki są gotowe pożyczyć 100 tys. zł (z 10-proc. wkładem własnym i okresem spłaty do dziesięciu lat).
Z analiz wynika, że dziś najlepszy kredyt hipoteczny, który da się przeznaczyć na zakup działki, można znaleźć w Banku Zachodnim WBK. Oprocentowanie rzeczywiste tego zobowiązania wynosi 3,86 proc., mimo że bank pobiera prowizję w wysokości 2 proc.
Drugie miejsce w rankingu przypadło PKO BP. W tej ofercie nie ma prowizji i bardzo atrakcyjny jest poziom RRSO – wynosi 3,99 proc.
Ostatnie miejsce na podium zajął Bank Pekao SA, oferujący kredyt hipoteczny z oprocentowaniem rzeczywistym na poziomie 4,22 proc., za którego udzielenie pobiera prowizję 1,99 proc.
Miejsca tuż za pierwszą trójką zajęły oferty dostępne w Banku BPS, mBanku, BOŚ Banku oraz Deutsche Banku. Oprocentowanie rzeczywiste tych zobowiązań przyjmuje wartości z przedziału 4,72–5,29 proc. Wśród wszystkich tych ofert na uwagę zasługuje zwłaszcza propozycja Deutsche Banku, gdyż nie wymaga on od klienta opłacania prowizji za udzielenie kredytu. —gb