Naczelna Rada Adwokacka apeluje do Komisji Europejskiej o podjęcie niezwłocznych działań w celu powstrzymania przyjętych przez polski Sejm rozwiązań legislacyjnych zagrażających trójpodziałowi władzy, niezależności sądownictwa, a w konsekwencji prawom i wolnościom Polaków i innych obywateli europejskich – czytamy w świeżo podjętej przez Naczelną Radę Adwokacką uchwale.

W piśmie do Komisji Europejskiej adwokatura zwraca uwagę, że 3 lipca na mocy ustawy o Sądzie Najwyższym niemal połowa jego sędziów może zostać pozbawiona możliwości pełnienia swojej misji. Zmiany w prawie określa jako niekonstytucyjne i zaznacza, że skrócenie wieku orzekania sędziów dotychczas wybranych i skrócenie kadencji pierwszego prezesa Sądu Najwyższego jest również niezgodne z prawem unijnym.

Unijne regulacje

Artykuły 37 i 111 ustawy o Sądzie Najwyższym naruszają zasadę nieusuwalności sędziów, która jest gwarancją niezawisłości sędziów, a tym samym są niezgodne z art. 2 i art. 19 ust. 1 akapit drugi Traktatu o Unii Europejskiej oraz art. 47 akapit drugi Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej – wylicza NRA w uchwale.

Zgodnie z przytoczonymi regulacjami, Unia opiera się na wartościach poszanowania godności osoby ludzkiej, wolności, demokracji, równości, państwa prawnego, jak również poszanowania praw człowieka. A każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony uprzednio na mocy ustawy.

Naczelna Rada Adwokacka apeluje zatem do Komisji Europejskiej o niezwłoczne skierowanie ustawy o Sądzie Najwyższym do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w trybie przewidzianym artykułem 258 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz o złożenie wniosku o zastosowanie środków tymczasowych, wstrzymujących niezgodne z prawem usunięcie sędziów Sądu Najwyższego z dniem 3 lipca 2018 r. – czytamy w uchwale.

Adwokatura a polityka

W dokumencie zaznacza się, że tylko szybka reakcja KE pozwoli na wstrzymanie nieodwracalnych i szkodliwych skutków zmian w prawie i ochronę praw i wolności, gwarantowanych Traktatem o Unii Europejskiej i Kartą Praw Podstawowych.

W 2004 r. Polska stała się uczestnikiem wspólnego europejskiego systemu prawnego i podlega wspólnemu europejskiemu sądownictwu. Od 14 lat Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest integralnym elementem systemu sądownictwa, obowiązującego także w Polsce, oceniającym naruszenia wspólnych zasad ze strony państw członkowskich, w tym w obszarze praworządności. Komisja Europejska wielokrotnie krytykowała niekonstytucyjne i naruszające fundamentalne zasady prawa unijnego zmiany w polskim sądownictwie – wskazują władze adwokatury.

Nie wszystkim członkom palestry takie ruchy się jednak podobają. Oceniają je jako niepotrzebne wikłanie adwokatury w kwestie polityczne.

– Jako adwokaci mamy różne poglądy polityczne i różnie oceniamy działania opozycji, a część z nas jest całkowicie apolityczna. Dlatego nie godzę się na przymusowe wciąganie mnie w rozgrywki polityczne, nawet jeśli są prowadzone pod górnolotnymi hasłami. Pobrzękiwanie szabelkami służy tylko garstce członków obecnych władz, która nastawiona jest na karierę polityczną – komentowano na jednym z adwokackich portali internetowych po upublicznieniu opisywanej uchwały.

– No to jednak adwokatura nawet nie doczeka końca obchodów stulecia... – ironizował z kolei inny komentujący uchwałę adwokat.

Nie zabrakło jednak głosów poparcia, które przypomniały, że adwokatura została powołana właśnie po to, by współdziałać w ochronie praw i wolności obywatelskich oraz w kształtowaniu i stosowaniu prawa.

– Mogę mieć pretensje do władz, że zbyt wolno reagują, ale nie, że w ogóle reagują podnosiła jedna z prawniczek.

OPINIA

Maciej Gutowski, profesor, dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej w Poznaniu

Jestem bardzo krytyczny wobec tak zwanej reformy sądownictwa, która jest w mojej ocenie niezgodna z konstytucją, nieprofesjonalna i nieefektywna, wręcz destrukcyjna. Wielokrotnie dawałem temu wyraz w publicznych wypowiedziach i w opiniach tworzonych w imieniu komisji legislacyjnej NRA. Mam jednak poważne wątpliwości, czy instytucja publiczna, jaką jest Naczelna Rada Adwokacka, powinna wnioskować o postawienie państwa polskiego przed sądem. NRA jest bowiem elementem tego państwa. Uchwała została przyjęta przeważającą większością głosów, dyskusja o niej nie była jednak zawarta w porządku obrad, ponieważ projekt został zgłoszony w toku posiedzenia. Uchwałę odczytuję jako emocjonalny wyraz protestu wobec niszczycielskiej siły reformy wymiaru sprawiedliwości.