Studencie, integruj się!

Krok po kroku dobijamy do europejskich standardów. I jak zwykle: jedni uważają, że idziemy zbyt szybko, inni, że się niemiłosiernie wleczemy w ogonie Europy. A życie każdego dnia przynosi nowe europejskie wyzwania i możliwości, kusi nowymi perspektywami. Trzeba tylko o nich wiedzieć oraz chcieć i umieć z nich korzystać. I znać prawa, jakie nam, obywatelom Unii, przysługują. Bywa, że toczy się wokół nich spór, i wtedy decyduje działający w Luksemburgu Europejski Trybunał Sprawiedliwości.

[srodtytul]Niemka w Holandii[/srodtytul]

Taki właśnie spór wokół prawa studentów z innych państw członkowskich do stypendium na pokrycie kosztów utrzymania zakończył się wyrokiem zapadłym 18 listopada 2008 r. w sprawie C-158/07 (Jacqueline Förster/Hoofddirectie van de Informatie Beheer Groep).

W 2000 r. młoda Niemka osiedliła się w Holandii i rozpoczęła tam studia (nawet na dwóch kierunkach). Równolegle podjęła pracę i z tego tytułu organ właściwy ds. finansowania studiów wyższych (IB-Groep) przyznał jej stypendium na pokrycie kosztów utrzymania. Została bowiem uznana za pracownika, co sprawiło, że w świetle przepisów holenderskich regulujących prawo do stypendiów na pokrycie kosztów utrzymania potraktowano ją tak jak studentów posiadających obywatelstwo holenderskie.

Jednak podczas kontroli IB-Groep ustalił, iż przez pewien czas (lipiec – grudzień 2003) stypendystka nie wykonywała pracy zarobkowej, zatem przestała być pracownikiem, przez co straciła prawo do stypendium i w konsekwencji powinna zwrócić nienależnie pobierane w tym czasie świadczenie.

[srodtytul]Wcześniejszy wyrok[/srodtytul]

Zainteresowana zaskarżyła tę decyzję, argumentując, że w spornym okresie była już zintegrowana ze społeczeństwem holenderskim w takim stopniu, aby móc jako studentka ubiegać się o stypendium na pokrycie kosztów utrzymania na podstawie prawa wspólnotowego. Powołała się przy tym na wcześniejszy wyrok z 15 marca 2005 r. (sprawa C-209/03, Bidar; Zb. Orz. s. I-2119), w którym Trybunał orzekł, że jeśli student zamieszkiwał w państwie członkowskim przez pewien okres, to można przyjąć istnienie określonego stopnia zintegrowania.

W następstwie tego wyroku IB-Groep wydał wytyczne określające, że studenci z państw Unii przed złożeniem wniosku o stypendium powinni mieszkać w Holandii nieprzerwanie przez przynajmniej pięć lat.

Instancja odwoławcza dodatkowo poprosiła Trybunał o uściślenie, w jakich warunkach studentom z innych państw członkowskich może przysługiwać stypendium na pokrycie kosztów utrzymania. W uzasadnieniu omawianego wyroku Trybunał przyznał, że student przebywający zgodnie z prawem w innym państwie członkowskim może, w celu uzyskania stypendium, powoływać się na zakaz wszelkiej dyskryminacji ze względu na przynależność państwową. Nawiązał w ten sposób do wytycznych holenderskich, które warunek pięcioletniego zamieszkania w Holandii przed przyznaniem stypendium nakładały tylko na studentów-obywateli innych państw członkowskich Unii. Studenci holenderscy temu warunkowi nie podlegali.

W tej sytuacji Trybunał musiał odpowiedzieć na pytanie: czy i jakim ograniczeniom może podlegać prawo studentów będących obywatelami innych państw członkowskich do uzyskania stypendium na pokrycie kosztów utrzymania tak, aby wynikające z tego różnice nie mogły być uznane za dyskryminację.

[srodtytul]Kropka nad i[/srodtytul]