Podatniczce, która wykonuje zawód radcy prawnego w ramach stosunku pracy, przydzielona została sprawa z urzędu. Sąd rejonowy zasądził na jej rzecz koszty zastępstwa procesowego z doliczeniem podatku VAT. Podatniczka miała wątpliwości w jaki sposób powinna się rozliczyć z tego podatku, skoro nie prowadzi działalności gospodarczej i nie jest wspólnikiem żadnej spółki.
W indywidualnej interpretacji podatkowej z 18 lipca 2012 (IPTPP4/443-260/12-4/OS) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi stwierdził, że świadczenie usług w zakresie zastępstwa procesowego z urzędu stanowi działalność wykonywaną osobiście i z tytułu wykonywania tej działalności radca prawny jest podatnikiem podatku od towarów i usług, zgodnie z art. 15 ustawy o VAT. Bez znaczenia jest fakt, że wykonując czynności pomocy prawnej z urzędu radca jest jednocześnie zatrudniony na umowę o pracę.
- Pomimo wykonywania zawodu radcy prawnego poprzez zatrudnienie na etacie, usługi polegające na zastępstwie procesowym z urzędu, stanowią samodzielnie wykonywaną działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów podatkowych, bowiem nie jest możliwe przy reprezentowaniu podmiotu przed sądem przeniesienie odpowiedzialności na zleceniodawcę – tłumaczył przedstawiciel fiskusa.
Chodzi o to, że radca prawny odpowiada sam za wykonywane przez siebie czynności, niezależnie od tego, kto go zobowiązał do ich podejmowania. Tak, zdaniem Dyrektora IS, wynika z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych, który przewiduje odpowiedzialność dyscyplinarną radców za zawinione, nienależyte wykonywanie zawodu. Z kolei na wypadek ewentualnych roszczeń odszkodowawczych radca ma obowiązek ubezpieczyć się od odpowiedzialności cywilnej.
Dyrektor Izby wyjaśnił, że radca prawny nie może skorzystać ze zwolnienia przewidzianego w art. 113 ustawy o VAT, a dotyczącego podatników, których obroty w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyły 150 tys. zł. W rozporządzeniu z 28 marca 2011 r. (Dz. U. Nr 68, poz. 360) minister finansów wyłączył bowiem taką możliwość w stosunku do podatników świadczących usługi prawnicze, w tym także radców prawnych. Ich działalność podlega zatem opodatkowaniu stawką 23% bez względu na wysokość osiągniętego obrotu.
