Stanowisko Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej z 23 listopada 2009 r. w sprawie ochrony przed zwolnieniem w wieku przedemerytalnym, osób uprawnionych do emerytur pomostowych

W związku z wejściem w życie przepisów [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=294728]ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr 237, poz. 1656) [/link] pojawiły się pytania dotyczące możliwości objęcia szczególną ochroną trwałości stosunku pracy, określoną w art. 39 kodeksu pracy, pracowników w okresie 4 lat przed osiągnięciem wieku uprawniającego do emerytury pomostowej.

Prawo do tej emerytury, zgodnie z art. 4 pkt 3 powołanej ustawy, przysługuje - co do zasady – po osiągnięciu wieku co najmniej 55 lat w przypadku kobiet i co najmniej 60 lat w przypadku mężczyzn (dla niektórych grup ubezpieczonych wiek ten wynosi 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn). Wysokość emerytury pomostowej określana jest zgodnie z formułą zawartą w art. 14 ustawy o emeryturach pomostowych, odrębną od tej, jaka jest stosowana w przypadku obliczania emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Podkreślić należy, że ubezpieczony, który uzyskał prawo do emerytury pomostowej nie może pobierać tego świadczenia po ukończeniu ”wieku emerytalnego”. Jest to zatem świadczenie okresowe, do którego prawo ustaje z dniem osiągnięcia przez uprawnionego „wieku emerytalnego”, tj. 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn (art.16 pkt 2 ustawy o emeryturach pomostowych).

Wieku, w którym powstaje prawo do emerytury pomostowej nie można zatem uznać za „normalny wiek emerytalny” dla osób wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach pomostowych (vide: [b]wyrok SN z dnia 28 marca 2002 r., sygn. akt I PKN 141/01, OSNAPiPUS 2002/15/6)[/b]. Osiągnięcie wieku uprawniającego do emerytury pomostowej, wraz ze spełnieniem pozostałych warunków wymaganych do ustalenia tego świadczenia, nie powoduje, jak to miało miejsce (i jeszcze ma nadal) w przypadku stosowania przepisów powołanego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. - jednorazowego ustalenia emerytury (według takiej samej formuły, jak w przypadku emerytury z tytułu osiągnięcia „wieku emerytalnego”), która byłaby pobierana przez ubezpieczonego do chwili jego śmierci.

Spełnienie przesłanek określonych w ustawie o emeryturach pomostowych, skutkuje jedynie możliwością ubiegania się o ustalenie świadczenia okresowego (ustawowo określonego jako „emerytura pomostowa”), które po osiągnięciu 60 lat przez kobietę lub 65 lat przez mężczyznę, może być zastąpione emeryturą obliczoną według zasad określonych w art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, różniących się od zasad stosowanych przy obliczeniu wysokości emerytury pomostowej.

Mając na uwadze powyższy stan prawny, uzasadniony jest pogląd, że skoro wiek uprawniający do emerytury pomostowej nie jest „wiekiem emerytalnym” w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, to pracownicy uprawnieni do emerytury pomostowej, w okresie 4 lat przed nabyciem prawa do tej emerytury, nie są objęci ochroną przewidzianą w art.39 kodeksu pracy. Natomiast ochrona taka będzie im przysługiwała przed nabyciem prawa do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tj. kobietom w wieku 56-60 lat oraz mężczyznom w wieku 61-65 lat.