Stanowisko Głównego Inspektoratu Pracy z 9 sierpnia 2010 r.

Stosownie do przepisów art. 172 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=90BB7F29135D0E135189138EF2BED7E2?id=76037]Kodeksu pracy[/link] za czas urlopu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie, jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie pracował. Zmienne składniki wynagrodzenia mogą być obliczane na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z okresu 3 miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu; w przypadku znacznego wahania wysokości wynagrodzenia okres ten może być przedłużony do 12 miesięcy.

Kwestie związane z ustalaniem wynagrodzenia za urlop regulują również przepisy [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=74468]rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. nr 2, poz.14 ze zm.)[/link].

Jeżeli pracownikowi przysługuje wynagrodzenie miesięczne w stałej wysokości, wówczas za czas urlopu pracownikowi wypłaca się wynagrodzenie w takiej wysokości, w jakiej mu ono przysługuje w miesiącu, w którym korzysta z urlopu. Oznacza to, że bez względu na długość trwania urlopu pracownik otrzyma za miesiąc, w którym korzystał z urlopu, wszystkie składniki określone w stałej stawce miesięcznej (np. wynagrodzenie zasadnicze, przyjęte w stałej wysokości dodatki funkcyjne, stażowe, itp.) w wysokości ustalonej w umowie o pracę.

Składniki wynagrodzenia wypłacane za okresy dłuższe niż jeden miesiąc (np. premie lub dodatki kwartalne, tzw. „trzynastka”), wypłaca się w normalnych terminach wypłaty tych składników, traktując urlop jak okres wykonywania pracy. Oznacza to, że składniki takie nie są uwzględniane w wynagrodzeniu za czas urlopu, natomiast okoliczność, że pracownik korzystał w danym okresie z urlopu, nie może powodować obniżenia wysokości tego świadczenia.

Przy obliczaniu wynagrodzenia składającego się ze zmiennych składników wynagrodzenia, które są wypłacane za okresy miesięczne lub krótsze zasadniczą sprawą jest obliczenie podstawy wymiaru wynagrodzenia urlopowego, a następnie ustalenie liczby dni, w czasie których pracownik wykonywał pracę w okresie, z którego została ustalona podstawa wymiaru wynagrodzenia urlopowego.

Obliczając podstawę wymiaru wynagrodzenia urlopowego uwzględnia się wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy w tym dodatki, np. funkcyjny, za staż pracy, za znajomość języków, za pracę w warunkach szkodliwych lub uciążliwych dla zdrowia, premie, wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej, itp. z wyjątkiem należności enumeratywnie wymienionych w § 6 ww. rozporządzenia.

W celu obliczenia podstawy wymiaru wynagrodzenia urlopowego składającego się ze zmiennych składników wynagrodzenia, sumuje się te składniki wypłacone pracownikowi w okresie 3 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc wykorzystywania urlopu. W przypadku jeśli składniki te podlegają znacznemu wahaniu, mogą one być obliczone w wysokości wypłaconej pracownikowi w okresie dłuższym niż 3 miesiące (np. 6 miesięcy), nie dłuższym jednak niż 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że jeżeli przepisy o wynagradzaniu obowiązujące u pracodawcy przewidują wypłatę wynagrodzenia za każdy miesiąc np. w 8 dniu następnego miesiąca, przy ustalaniu wynagrodzenia urlopowego pracownika, który korzystał z urlopu np. w maju należy uwzględnić wynagrodzenie wypłacone temu pracownikowi w kwietniu (wynagrodzenie za marzec), w marcu (wynagrodzenie za luty) i w lutym (wynagrodzenie za styczeń).

Przy obliczaniu liczby dni, w czasie których pracownik wykonywał pracę, uwzględnia się wszystkie dni przepracowane, w tym także niedziele, święta i dni wolne od pracy wynikające z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. Nie uwzględnia się natomiast dni, które nie zostały przepracowane, nawet jeżeli za dni te pracownikowi przysługiwało wynagrodzenie (np. dni niezdolności do pracy z powodu choroby, dni przestoju w pracy). Nieuwzględnienie tych dni jest konsekwencją nieuwzględniania wynagrodzenia za nie w podstawie wymiaru wynagrodzenia urlopowego.

Dzieląc podstawę wymiaru przez liczbę godzin, w czasie których pracownik wykonywał pracę w okresie, z którego została ustalona podstawa wymiaru, a następnie mnożąc tak ustalone wynagrodzenie za jedną godzinę pracy przez liczbę godzin, jakie pracownik przepracowałby w czasie urlopu w ramach normalnego czasu pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, gdyby w tym czasie nie korzystał z urlopu otrzymamy wynagrodzenie za urlop.

W opisanych w piśmie przypadkach przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop należy stosować wskazane wyżej zasady. I tak w celu ustalenia wynagrodzenia pracownika, które składa się ze składników stałych i zmiennych, podlegających dużym wahaniom, to pracodawca decyduje z jakiego okresu ustali postawę wymiaru, jednakże zgodnie z przepisami okres ten może wynosić od 3 do maksymalnie 12 miesięcy.