Kontrola zabiła firmę

– To przypomina sprawę Romana Kluski (twórcy Optimusa szykanowanego przez urzędników – red.) – mówi Maks Kraczkowski, wiceszef Sejmowej Komisji Gospodarki i jeden z kilku posłów, którzy próbują pomóc Agnieszce Karaban-Awdziejczyk.

[srodtytul]Bo broniła Jacka?[/srodtytul]

Właścicielka Atraksu, firmy sprzedającej akcesoria do telefonów komórkowych, to żona Jacka Karabana, współudziałowca Bestcomu. Niedawno “Rz” pisała o tym, jak działania prokuratury doprowadziły tę spółkę do upadłości. [wyimek]Obowiązkiem państwa jest służenie obywatelom, nie zaś szkodzenie im - Agnieszka Karaban-Awdziejczyk[/wyimek]

Dwóch właścicieli Bestcomu zatrzymano na polecenie Prokuratury Okręgowej we Wrocławiu w 2006 r. pod zarzutem prania brudnych pieniędzy i udziału w zorganizowanej grupie przestępczej. Agnieszka Awdziejczyk zaczęła walczyć o wolność dla ówczesnego narzeczonego. Po interwencji rzecznika praw obywatelskich Prokuratura Krajowa stwierdziła liczne uchybienia w śledztwie (np. zatrzymanie przedsiębiorców na podstawie niezweryfikowanych donosów). Właściciele Bestcomu wyszli na wolność, ale w areszcie odsiedzieli aż siedem miesięcy, a ich firma upadła.

Gdy Agnieszka Awdziejczyk starała się o uwolnienie narzeczonego, śledczy zainteresowali się nią samą. W listopadzie 2006 r. policja na polecenie prokuratora Roberta Mielczarka (prowadził sprawę Bestcomu, po kontroli został ukarany dyscyplinarnie i odsunięty od śledztwa) zajęła dokumenty księgowe Atraksu. 18 grudnia 2006 r. gdański Urząd Kontroli Skarbowej (UKS) rozpoczął w firmie kontrolę.

Trwała aż do 30 czerwca 2008 r. UKS zakwestionował niektóre transakcje i wszczął postępowanie podatkowe. Po ponad roku nakazał Agnieszce Karaban-Awdziejczyk zapłacić ok. 170 tys. zł tytułem rzekomo zaległego VAT. Z odsetkami kwota ta wyniesie ok. 380 tys. zł.

Zdaniem ekspertów, z którymi rozmawiała “Rz”, problem tkwi przede wszystkim w wykorzystaniu UKS do działań prokuratorskich. – Często przedsiębiorcy słyszą w skarbówce: “niech się pan przyzna, dostanie pan minimalną grzywnę, a po co zamieszanie z kontrolą”, i idą na to, nie wiedząc, że to gotowa broń dla prokuratury – mówi “Rz” Tomasz Górski, poseł PiS z Komisji Gospodarki.

Pani Agnieszka od decyzji UKS odwołała się do Izby Skarbowej w Gdańsku. Chce udowodnić, że nie złamała prawa.

– Na tym etapie nie wypowiadamy się na temat tej sprawy – ucina rzecznik Izby Barbara Szalińska. Komentarza odmawia też resort finansów, któremu podlega skarbówka.

[srodtytul]UKS się tłumaczy[/srodtytul]

Na część pytań dotyczących tej historii nie ma odpowiedzi fiskusa. Te, które są, zdumiewają ekspertów. Dlaczego w ogóle UKS wszczął kontrolę w Atraksie? Tego nie udało się dowiedzieć nawet posłom, którzy interweniowali w tej sprawie. Urząd zasłaniał się tajemnicą skarbową. Z kolei “Rz” poinformowano, że rzecznik urzędu “jest na urlopie, więc nie odpowie na pytania”.

Poseł Górski podejrzewa, że mogło chodzić o wykorzystanie UKS przez prokuraturę do znalezienia jakichkolwiek nieprawidłowości w działalności Atraksu współpracującego z Bestcomem. W 2008 r., kiedy posłowie Zbigniew Girzyński (PiS), Ryszard Kalisz (SLD) i minister Julia Pitera (PO) interweniowali w Prokuraturze Krajowej w sprawie przewlekłości śledztwa wobec właścicieli Bestcomu i Agnieszki Karaban-Awdziejczyk, prokuratura tłumaczyła się właśnie prowadzaną kontrolą skarbową.

Z kolei poseł Zbigniew Kozak (PiS), który w sierpniu 2008 r. domagał się wyjaśnienia związków prokuratorskiego śledztwa z kontrolą skarbową, otrzymał z UKS odpowiedź, w której napisano: “Odnosząc się do zarzutów “współpracy” z prokuraturą, zauważyć należy, że (...) przepisy (...) nie tylko umożliwiają, co wręcz nakazują organom kontroli skarbowej współpracę i współdziałanie z innymi organami i instytucjami państwowymi” – informowała szefowa gdańskiego UKS.

– To rodzi wątpliwości, czy prokuratura, wszczynając śledztwo w sprawie Bestcomu, a potem wobec walczącej o sprawiedliwość pani Awdziejczyk, miała merytoryczne podstawy do takich działań, czy teraz szuka czegokolwiek, co by je usprawiedliwiło – mówi poseł Kraczkowski.

Urząd odpowiedział natomiast, dlaczego kontrola w Atraksie trwała aż 18 miesięcy. Przyczyną miała być konieczność sprawdzenia prawidłowości obliczania i płacenia podatków z kilku lat. Tak tłumaczyła posłowi Kozakowi szefowa gdańskiego UKS Małgorzata Bogumił. – Wszelkie przypadki przedłużania czasu postępowania były uzasadnione – zapewniła.

W pismach do Karaban-Awdziejczyk informujących o przedłużeniu kontroli UKS jako powód podawał z kolei “brak dokumentów źródłowych, które znajdują się Prokuraturze Okręgowej we Wrocławiu” (prowadzącej sprawę Bestcomu).

[srodtytul]Wszystkie dowody?[/srodtytul]

Ale Awdziejczyk skarżyła się nie tylko na niekończącą się kontrolę. – Niektóre istotne wnioski dowodowe podatnika i pełnomocnika zostały po prostu przemilczane w toku postępowania podatkowego i w wydanych decyzjach – twierdzi Wiesław Rusek, doradca podatkowy wspierający właścicielkę Atraksu.

Dyrektor Bogumił zapewnia “Rz”, że wszystkie dowody potrzebne do wydania decyzji wykorzystano. Przeczy temu fakt, że urząd nie otrzymał części dokumentów księgowych Atraksu zajętych przez policję.

Gdy Awdziejczyk złożyła wniosek, by w postępowaniu podatkowym (prowadzonym po postępowaniu kontrolnym) wziąć pod uwagę wszystkie dokumenty istotne dla funkcjonowania jej firmy, otrzymała zaskakującą odpowiedź. “Nie można (...) nakładać na organy podatkowe obowiązku nieograniczonego poszukiwania dowodów świadczących na korzyść podatnika (…)” – stwierdzili urzędnicy.

– Urząd obowiązuje tzw. zasada prawdy obiektywnej, na mocy której musi zrekonstruować sprawę na podstawie wszystkich okoliczności i istotnych dowodów – przypomina dr Arkadiusz Radwan, prawnik, ekspert Instytutu Allerhanda, ośrodka badawczego utworzonego m.in. z inicjatywy warszawskiej giełdy i Naczelnej Rady Adwokackiej. – W tym przypadku doszło do rażącego naruszenia tej zasady.

To nie koniec dziwnych wydarzeń. Kontrolerzy UKS dysponowali sprzecznymi zeznaniami jednego ze świadków dotyczących transakcji Atraksu. Korzystne dla firmy, złożone w UKS, uznali za niewiarygodne. Wiarę dali zeznaniom dla Awdziejczyk niekorzystnym, które świadek złożył wcześniej przed prokuratorem Mielczarkiem.

Mimo wniosku Awdziejczyk UKS nie powołał biegłego psychologa, który pomógłby zbadać wiarygodność tego świadka. Nie przesłuchał też ani Jacka Karabana, ani głównej księgowej Atraksu. Dlaczego? Bogumił przekonuje, że urząd nie mógł się z nimi skontaktować.

Zakwestionowano też część rozrachunków Atraksu z jednym z kontrahentów z Gorzowa Robertem Nowakiem, twierdząc, że to wiceprezes Bestcomu. Ale handlowca z Gorzowa ze współwłaścicielem Bestcomu poza identycznym imieniem i nazwiskiem nic nie łączy.

– To taka kategoria przypadków, w których kontrolerzy byli albo kompletnymi idiotami, albo działali w źle zorganizowanej grupie przestępczej, realizując zlecenie prokuratury – komentuje Robert Gwiazdowski z Centrum im. Adama Smitha.

[srodtytul]Urzędnicy przesadzają[/srodtytul]

Pani Agnieszka znalazła się też na celowniku prokuratury. W dniu, w którym właściciele Bestcomu opuścili cele, wrocławscy śledczy postawili jej zarzuty. Ich zdaniem także działała w zorganizowanej grupie przestępczej. Aktu oskarżenia ani decyzji o umorzeniu sprawy nie ma do dziś.

– Mam świadomość, że sprawa toczy się bardzo długo – przyznaje Andrzej Laskowski z Prokuratury Apelacyjnej w Poznaniu, która przejęła śledztwo. Wyjaśnia, że śledczy czekają na ostateczną opinię biegłego, która powinna być gotowa we wrześniu.

W maju 2009 r. pani Agnieszka zawiesiła działalność gospodarczą. Uznała, że rozwijanie firmy nie ma sensu. – Obowiązkiem państwa jest służenie obywatelom, nie zaś szkodzenie im – mówi “Rz” Agnieszka Karaban-Awdziejczyk. – Zgodnie z prawem w postępowaniu skarbowym urzędnik jest sędzią i prokuratorem, dlatego też powinien zwrócić szczególną uwagę na prawa obywatela.

– Nie może być akceptacji dla nadużywania władzy i uprawnień przez urzędników – podkreśla poseł Kraczkowski.

[srodtytul]Absurdalne zarzuty[/srodtytul]

Sprawa Romana Kluski była najsłynniejszą, ale niejedyną, w której przedsiębiorcy płacili za złą wolę lub błędy prokuratury czy skarbówki.