Firma nie zawsze musi płacić za proces z fiskusem

W każdym piśmie wszczynającym postępowanie sądowe w danej instancji należy podać wartość przedmiotu zaskarżenia, jeżeli od tej wartości zależy wysokość opłaty. Gdy przedmiotem zaskarżenia jest należność pieniężna, stanowi ona wartość przedmiotu zaskarżenia.

[srodtytul]Od razu w kasie sądu[/srodtytul]

Opłatę sądową należy uiścić przy wniesieniu do sądu pisma podlegającego opłacie. [b]Uiszcza się ją gotówką do kasy właściwego sądu administracyjnego lub na rachunek bankowy właściwego sądu[/b]. Pamiętajmy, że końcówki opłat zaokrągla się wzwyż do pełnych złotych.

Dla właściciela firmy szukającego sprawiedliwości przed sądem administracyjnym istotną wiadomością może być to, że sąd nie podejmie żadnej czynności na skutek pisma, od którego nie zostanie uiszczona należna opłata. W tym jednak przypadku przewodniczący wezwie wnoszącego pismo, aby pod rygorem pozostawienia go bez rozpoznania uiścił opłatę w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia wezwania. Dopiero w razie bezskutecznego upływu tego terminu wyda zarządzenie o pozostawieniu pisma bez rozpoznania. Z przepisów prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi jednoznacznie wynika, że [b]skarga i skarga kasacyjna, od których pomimo wezwania nie został uiszczony należny wpis, podlegają odrzuceniu przez sąd.[/b]

Takiej możliwości – a więc wezwania do uiszczenia opłaty – nie będzie, gdy pismo (a więc np. skarga na interpretację wydaną przez izbę skarbową) wnoszone jest przez adwokata lub radcę prawnego. W takim wypadku pisma, które nie są należycie opłacone, pozostawia się bez rozpoznania albo odrzuca bez wezwania do uiszczenia opłaty, jeżeli pismo podlega opłacie stałej.

[srodtytul]Wpis stały lub stosunkowy[/srodtytul]

Od pism wszczynających postępowanie przed sądem administracyjnym w danej instancji pobiera się wpis stosunkowy lub stały.

Pismami tymi są skarga, skarga kasacyjna, zażalenie oraz skarga o wznowienie postępowania.

Wpis stosunkowy pobiera się w sprawach, w których przedmiotem zaskarżenia są należności pieniężne. W innych sprawach pobiera się wpis stały. W niektórych wypadkach sąd z urzędu zwróci przedsiębiorcy:

- cały uiszczony wpis od:

a) pisma odrzuconego lub cofniętego, jeżeli odrzucenie lub cofnięcie nastąpiło przed wysłaniem odpisu skargi – organowi, którego działanie lub bezczynność zaskarżono, a także odpisu środka odwoławczego albo skargi o wznowienie postępowania innym stronom;

b) zażalenia na postanowienie w przedmiocie ukarania grzywną, jeżeli zażalenie zostało uwzględnione;

- połowę wpisu od pisma cofniętego przed rozpoczęciem posiedzenia, na które sprawa została skierowana, z tym że posiedzenie mediacyjne nie wyłącza zwrotu.

[srodtytul]Można prosić o prawo pomocy...[/srodtytul]

Jeśli przedsiębiorcy nie stać na proces z fiskusem, nie musi od razu rezygnować. Może poprosić o prawo pomocy. Przepisy mówią, że [b]prawo pomocy może być przyznane stronie na jej wniosek złożony przed wszczęciem postępowania lub w toku postępowania. Wniosek ten wolny jest od opłat sądowych.[/b]Prawo pomocy obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego.

Może być ono przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Pierwsze obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Drugie – obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Częściowe zwolnienie od opłat lub wydatków może polegać na zwolnieniu od poniesienia ułamkowej ich części albo określonej ich kwoty pieniężnej.

Przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje:

- w zakresie całkowitym – gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania;

- w zakresie częściowym – gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

Osobie prawnej, a także innej jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, prawo pomocy może być przyznane:

- w zakresie całkowitym – gdy wykaże, że nie ma żadnych środków na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania;

- w zakresie częściowym – gdy wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania.

[b]Wniosek o przyznanie prawa pomocy powinien zawierać oświadczenie strony obejmujące dokładne dane o stanie majątkowym i dochodach, a jeżeli wniosek składa osoba fizyczna, ponadto dokładne dane o stanie rodzinnym oraz oświadczenie strony o niezatrudnieniu lub niepozostawaniu w innym stosunku prawnym z adwokatem, radcą prawnym, doradcą podatkowym lub rzecznikiem patentowym.[/b]

[srodtytul]... ale trzeba to uzasadnić[/srodtytul]

Zdaniem WSA w Lublinie „przyznanie prawa pomocy oznacza, że ciężar kosztów postępowania w zakresie objętym prawem pomocy poniesie zamiast strony budżet państwa, czyli faktycznie inni obywatele. Na stronie spoczywa ciężar wykazania, że znajduje się ona w sytuacji uprawniającej do skorzystania z prawa pomocy, rozstrzygnięcie sądu (referendarza sądowego) zaś w tej kwestii zależy od tego, co zostanie przez stronę wykazane” [b](postanowienie z 28 maja 2009 r., I SA/Lu 144/09[/b]).

„Zatem strona, składając wniosek o przyznanie prawa pomocy, zobowiązana jest przedstawić wszelkie okoliczności dowodzące, że mimo podjęcia starań rzeczywiście nie jest w stanie, ze względu na swoją sytuację majątkową i rodzinną, ponieść jakichkolwiek czy też pełnych kosztów postępowania” [b](postanowienie NSA z 26 maja 2009 r., I OZ 497/09)[/b].

[srodtytul]Na specjalnym formularzu [/srodtytul]

Wniosek składa się na urzędowym formularzu (PPF – osoby fizyczne, PPPr – firmy). Formularze te dostępne są we wszystkich sądach administracyjnych oraz w Internecie pod adresem [link=http://www.nsa.gov.pl]www.nsa.gov.pl[/link].

Rozpoznawanie wniosków o przyznanie prawa pomocy należy do wojewódzkiego sądu administracyjnego, w którym sprawa ma się toczyć lub już się toczy. Jeżeli oświadczenie strony zawarte we wniosku okaże się niewystarczające do oceny jej rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych oraz stanu rodzinnego lub budzi wątpliwości, strona jest obowiązana złożyć na wezwanie, w zakreślonym terminie, dodatkowe oświadczenie lub przedłożyć dokumenty źródłowe dotyczące jej stanu majątkowego, dochodów lub stanu rodzinnego.

[srodtytul]Nie zawsze dostaniemy[/srodtytul]

Prawo pomocy nie przysługuje przedsiębiorcy w razie oczywistej bezzasadności jej skargi. Zdaniem NSA „o oczywistej bezzasadności skargi można mówić, gdy bez potrzeby głębszej analizy prawnej nie ulega najmniejszej wątpliwości, że nie może ona zostać uwzględniona.

Chodzi więc o sytuację, w której obowiązujące prawo jasno i jednoznacznie wyklucza możliwość uwzględnienia żądania skarżącego (...). Prawo pomocy nie przysługuje przede wszystkim w razie oczywistej bezzasadności skargi z przyczyn procesowych, np. nie ulega wątpliwości, że upłynął termin do jej wniesienia, czy też strona nie wyczerpała toku instancji” [b](postanowienie z 3 czerwca 2009 r., I OZ 584/09)[/b].